Шубҳасиз инсоният ер юзига қадам қӯйганидан бу ён еру осмон ва табиат мӯъжизаларига синчковлик билан боқади. Инсон таважжуҳини ӯзига жалб этган нарса шуки, ҳар қанча илм ва фан олға силжиб, сирли олам пардаси кӯтарилаверса, шу қадар борлиқ азамати шаҳомат билан жилваланаверади.

Маълумки, бош мия инсон организми фаолиятини бошқариб турадиган марказий бошқарув органи ҳисобланади ва барча ҳатти-ҳаракатлар, физиологик ва руҳий жараёнлар, сезги-ҳиссиётлармиз бош мия фаолиятига боғлиқ.

Кўзлар бу оптик тизимдир. Ташқи муҳит ҳақидаги 90% маълумотни кўзларимиз орқали оламиз. Кўзларимиз тузилиши жиҳатидан фотоаппарат объективига ўхшаб кетади.

Юракнинг автоматик қисқариб ва кенгайиб туриши натижасида қон катта артерия ва капиллярлар (майда қон томирлари) орқали тананинг ҳамма тўқима ҳамда ҳужайраларига тарқалиб, сўнгра майда, ўрта ва йирик вена қон томирлари орқали юракка қайтиб келади.

Жигар ва меъда ости бези ҳам овқат ҳазм қилиш тизимига киради. Бу тизим организмнинг қувват (энергия) манбаи ҳисобланган ҳамда хужайраларнинг янгиланиши ва одамнинг ўсиши учун зарур бўлган озиққ моддаларнинг организм томонидан узлаштирилишини таъминлаб берадиган органлар мажмуидир.

Одам организми турли тўқима ва органлари ҳужайраларининг шакли турлича, яъни, шарсимон, дуксимон, овал, юлдузсимон ва ҳоказо шаклларда бўлади. Ҳужайраларнинг ҳажми ҳам турличадир, уларнинг ҳажми 5-10 микрондан 100 микронгача ва ундан катта бўлиши ҳам мумкин.

Барчага маълумки туялар чӯлларда ӯсадиган гиёҳ ва тиконлар билан озиқланишади. Аммо бу қаттиқ тиконлар ва гиёҳларни ейиш туя учун мушкул эмас. Туянинг иккала кўзи тўзон ва қумлардан тўсиқ бўладиган икки қават узун киприклар билан ўралган.

Қуръони карим кӯрсатмаларидан бири, бу инсонни борлиқ синоатига таважжуҳ нигоҳи билан боқишга даъват эишидир. Агар яратилиш китоби саҳифаларига диққат билан боқсак, бу дунёда барча мавжудотнинг ҳар бири ажойиб мӯъжизаларга тӯла бир дунё эканлигига англаб етамиз.

Асалари оиласининг ҳаёти ранг-баранг бўлиб, ҳатто жуда қизиқарлидир. Асаларилар ҳаётини ўрганар эканмиз, унинг жумбоқларга жуда бойлиги кўзга ташланади.

Ҳайвонларнинг ўзига егулик ахтариши, болаларига ғамхўрлиги, ўзи учун эҳтиёткорлик чораларини кўриши, хавфдан огоҳ бўлиб яшашга интилиши, садоқатлилиги кишини ҳайратга солади. Ҳайвонлар ҳаёти ҳақида мутолаа этиб, уларнинг ӯсиб ривожланиши аниқ бир программа асосида қӯлга қӯйилганлигига англаб етамиз.