Эрон, Мардум Солори ва Хуросон газеталари

Эрон газетаси шундай ёзади, Моселнинг ҳарбий амалиётларини жиддий бошлаш учун Ироқ давлатининг олган азм-иродаси ушбу мамлакат ер-ҳудудларида терроризм ҳодисаси билан умумий қаршилик кўрсатиш учун кенг кўламда азм-ирода қилишини кўрсатади.  Ҳамма нарсадан муҳим нарса шундан иборатким, ҳарбий ва халқ кучлар ҳамда ушбу амалиётда ироқлик турли гуруҳларнинг  иштирок этишлари шундан далолат берадиким, бугун терроризм билан қарши кўраш олиб бориш ва тинчликни барқарор этиш мавзўсида миллий ҳамжиҳатлик ва ушбу мамлакатда Ироқнинг ер яклихтлигии муҳофазат этиш шакл олган. Аммо иккинчи масала бу охирги бир неча ойда Американинг мавқеига қараш саналади.  Бу мамлакат ўтган ойлар давомида ушбу амалиётлардан ўзи учун бир нечита манфаатларни қулга киритмоқчи бўлган эди. Жумладан терроризм билан қарши кўаш либ боришда Американинг қумондонлигини намойиш этиш мақсади билан ушбу мамлакат ҳарбийлари томонидан амалиёт бошқарувини қулга олиш эди. Бошқа мавзў ҳам шундан иборат эдиким, америкаликлар Мосел амалиётларида Ироқнинг халқ кучлари ҳузур топмасликлари ва амалиётга кирмасликларини хоҳлайдилар. Муҳим нарса шулким, америкаликларнинг асосий мақсадлари ва икки мақсадларидан ҳеч қайси бири амалда татбиқ этилмади ва бу эса ушбу мамлакат учун бир мағлуб бўлиш ва минақада терроризм билан мустақил мамлакатларинг кўраш олиб боришлари учун ижобий имтиёз эди. Бу амалиётнинг муҳим учинчи нуқтаси шундан иборатким, ироқлик кучлар ва давлат Эрон каби минтақавий қудратларнинг маслаҳатлари ва кўмаклари билан мустақил тарзда миллий хавфсизлик ва ер-ҳудудларининг яклихтлигига кафолат бера олишини намойиш этди. минтақада Ғарб мамлакатлари ҳарбий ҳузур топишининг тарафдорлари ва ушбу мамлакат учун бу муҳим паёмдир ва Ироқда Аерика ва унинг иттифоқчилари бўлмиш мамлакатларнинг ҳарбий ҳузур топишларининг кўп баҳоналарини ўртадан йўқ қилиб ташлайди.

                                                                   ******

Мардум Солори газетаси ўзининг таҳлилий мақоласида шундай ёзади, Миср ва Саъудия Арабистони араб дунёсининг энг муҳим мамлакатларидан ҳисобланадиким, бугунги кунларда эса бирбирларининг қарамақаршиликларига қарор олишган. Сурия масаласи бўйича уларнинг зиддиятлари ҳалигача бирон бир натижа бергани йўқ. Риёз ўтган бир неча йил давомида такфирий гуруҳларни ҳимоят этишлари билан ҳалигача Башор Асад давлатини ағдариш учун сайъ-ҳаракат қилади ва минтақадаги бошқа барча араб мамлакатларни ўзига қўшиб олиш учун сайъ-ҳаракат қилмоқда. Бунга қарши Қоҳира сурия ишларига ҳар қадай дахолат этишни ушбу мамлакатнинг ички ишларига аралашиш деб билади. Ва ушбу мамлакатнинг марказий ҳукуматини ағдариш билан мухолифдир. Ўтган кунлар давомида Бирлашган миллатлар ташкилоти хавфсизлик кенгашида Россиянинг тақдим этган лойиҳасига Мисрнинг ижобий рай бериши саъудиялик расмийларнинг ғазабини келтирди. Миср Ўрта Шарқда ўз мавқеини таклаш мақсадида Арабистоннинг босими остига қарор олиб, ушбу мамлакатнинг сиёсатларига тан беришга ҳозир эмас.  Арабистон ҳам ҳалигача мавжуд воситалардан фойдаланиб, Миср давлатини босим остига қарор беради. Риёзнинг минтақадаги сиёсатларида ҳамроҳлик қилмаслик учун Қоҳиранинг тўлайдиган энг кам харажоти ва қудрати бу иқтисодий босим ҳисобланади.             

                                                                    *****

Хуросон газетаси шундай ёзади, европаликлар бугунги кунларда кўп жиддий кескинликлар ва муаммолар билан юзмаюз бўлишган. Бир томондан муҳожират қилиш бўҳрони, терроризм бўйича баҳс-мунозаралар, Англиянинг Европа Иттифоқидан ажралиб чиқиши ва Европанинг келажаги бошқа томондан халқаро арсалардаги кучлар мувозанатининг бўзилиши, Ўрта Шарқда вужудга келган бўҳронлар ва Россия билан вужудга келган кескинликлар Европа Иттифоқининг раҳбарларини боши берк кўчага қарор берган. Европанинг айрим мамлакатлари ички бўҳронларни жиддий билишлари билан Европанинг ички ўзгаришларига диққат-эътибор қаратишни сўрашмоқда ва бошқа айрим мамлакатлар эса Европанинг муаммолари ташқи сабабларга эга бўлишини таъкидлаб, халқаро арсаларда Брюсельнинг янада кенгроқ дахолат этишини талаб қилишмоқда. Бу келишмовчиликларни мисол тариқасида Масква билан қандай муносибат қилиш ҳақида Европада мавжуд бўлган зиддиятларда кўриб чиқиш мумкин. Европанинг айрим мамлакатлари Россиянинг сурияда олиб бораётган сиёсатлари сабабли ушбу мамлакат билан жиддий муносибат қилишни сўрашмоқда ва айрим мамлакатлар эса Европа Иттфиоқи Россияга қарши босим ўтказиш учун кам воситага эга бўлишини таъкидлашлари билан ушбу мамлакат билан ҳамкорлик қилиш ва мураса қилишни исташмоқда.