Муборак Қоф сураси 9-15 - ояти карималарининг шарҳи

Меҳрибон ва раҳмли Аллоҳ номи билан

Раҳмат пайғамбари Ҳазрати Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламнинг руҳи покларига саломлар ва салавотлар бўлсин. Сиз азиз тингловчиларга салом билан, “Нур томон йўл” дастурининг навбатдаги сонида Қурони Каримдаги оятларнинг содда ва равон тафсири билан сизнинг хизматингиздамиз.

Аввал муборак Қоф сурасининг 9-11-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:

«وَ نَزَّلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً مُبارَکاً فَأَنْبَتْنا بِهِ جَنَّاتٍ وَ حَبَّ الْحَصِیدِ»، «وَ النَّخْلَ باسِقاتٍ لَها طَلْعٌ نَضِیدٌ»، «رِزْقاً لِلْعِبادِ وَ أَحْیَیْنا بِهِ بَلْدَةً مَیْتاً کَذلِکَ الْخُرُوجُ»

Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:

Ва осмондан барака сувини туширдик, ҳамда у билан боғ-роғларни ва дон ҳосилини ўстирдик. Ва зич мевали шингиллари бор хурмоларни ҳам. Бандаларга ризқ қилиб. Ва у (ёмғир) билан ўлган шаҳарни тирилтирдик. (Қабрдан) чиқиш ҳам шундай бўладир.

Олдинги дастурнинг давоми сифатида ушбу оятлар тирилиш эҳтимолини тушунтириш учун ўсимликларнинг баҳорда тирилиши ҳақида баҳс юритган. Баҳорда ўлик тупроққа ёмғир ёғиши билан жонсиз уруғ жонланади. У баланд ва серҳосил ўсимликка айлангандан сўнг, фермерлар нон ва озиқ-овқат тайёрлаш учун уни йиғиб олишади.

Дарахтлар ҳам қишда нобуд бўлади, лекин баҳор келиши ва ёмғир ёғиши билан уларнинг қуриган шохларидан янги туғилган барглар ва ҳар хил гул ва мевалар пайдо бўлади, бу эса ўсимлик ҳаётининг белгиларидир.

Қуръони каримда яна шундай дейилади: Инсонларнинг қиёмат кунида ердан чиқиши ҳам худди шундайдир. Аллоҳнинг иродаси билан ўликларнинг тупроқда сочилган зарралари ўсимлик уруғлари каби тупроқдан кўтарилиб, жонланади. Бу Аллоҳ таолонинг чексиз қудрати учун имконсиз ҳам, қийин ҳам эмас.

Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз: 

1) Ёмғир жуда муборак ва ҳаёт бахш этувчи ҳодиса бўлиб, ер юзидаги барча мавжудотлар, жумладан, ўсимликлар, ҳайвонлар ва одамларнинг ҳаёти унга боғлиқдир.

2) Дарахтлар ва мевалар орасида хурмо дарахти ва унинг мевалари Аллоҳ таоло алоҳида айтиб ўтган ўзига хос хусусиятларга эга.

3) Ўсимликлар ва дарахтлар ҳам яшиллик, ҳам гўзаллик манбаи/ризқ воситаси/ ҳамда ўлимдан кейинги ҳаёт белгисидир. Кўрган, ўрганганлар бу ҳақда ўйлашлари аниқ.

Энди муборак Қоф сурасининг 12-14-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:

«کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَ أَصْحابُ الرَّسِّ وَ ثَمُودُ»، «وَ عادٌ وَ فِرْعَوْنُ وَ إِخْوانُ لُوطٍ»، «وَ أَصْحابُ الْأَیْکَةِ وَ قَوْمُ تُبَّعٍ کُلٌّ کَذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ وَعِیدِ»

Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:

Улардан аввал Нуҳ қавми, қудуқ соҳиблари ва Самуд ёлғонга чиқарганлар. Од, Фиръавн, Лут биродарлари. Ва дарахтзор эгалари ва Туббаъ қавми — барчалари Пайғамбарларни ёлғонга чиқарганлар. Бас, (азоб) ваъдам ҳақ бўлди.

Бу ояти карималар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга ва аҳли иймонга тасалли бериш мақсадида бўлиб, “Макка мушрикларигина Ислом пайғамбарини инкор этадилар ва қабул қилмайдилар, деб ўйламанглар, балки Нуҳ алайҳиссалом давридан бери буюк Аллоҳнинг элчилари, пайғамбарлар доимо инкор қилинган ва турли гуруҳлар ва этник гуруҳлар ҳақ сўзни қабул қилмаган ва турли сабабларга кўра Аллоҳнинг пайғамбарларининг ҳақиқатини тан олмаганлар.

Албатта, ўжарлик ва мутаассиблик туфайли ҳақиқатни инкор этиши жавобсиз қолмади ва Аллоҳ таолонинг ғазаби уларни турли кўринишларда қамраб олди. Тўфон ва бўронли гуруҳ, осмон чақмоқлари ва кучли зилзилалар бу жазоларнинг баъзиларидир.

Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз: 

1) Мана шу улкан дунёни барпо этган ва инсонни яратган ўша Аллоҳ таоло пайғамбарлар орқали уни ўсиш ва камолот йўлидан юриш учун ҳидоят ва рисолат қилди. Шу билан бирга, ҳақни қабул қилиш мажбурий эмас ва бу ҳолда, одамлар ўз ихтиёри ва танловига қолдирилади.

2) Пайғамбарларни кўрган ўтмишдаги қавмлар ва уларнинг ҳақиқати уларга аён бўлди, чунки улар уларни инкор қилдилар, улар илоҳий ғазабга дучор бўлдилар. Бу келажак авлодлар учун сабоқдир.

Сўнгда муборак Қоф сурасининг 15-ояти каримасининг қироатига қулоқ тутамиз:

«أَ فَعَیِینا بِالْخَلْقِ الْأَوَّلِ بَلْ هُمْ فِی لَبْسٍ مِنْ خَلْقٍ جَدِیدٍ»

Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:

Аввалги яратишга ожиз бўлдикми? Йўқ! Улар янгидан яратилишига шубҳададирлар.

Кўпгина мушриклар ва кофирлар Аллоҳни инсон ва дунёнинг яратувчиси деб қабул қиладилар ва унинг мавжудлигини инкор этмайдилар. Бу оят ҳам худди шу асосда айтилади: Биз сенинг биринчи яратилишингда ожиз ва ночор эдикми, сизларни қайта яратишда ожиз бўлиб қолдик ва сизларни қайта яратишга қодир эмасмизми?

Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз: 

1) Аллоҳ таолонинг тирилишда инсонни қайта яратиш қудратига шубҳа қилиш ҳеч қандай асосга эга эмас. Чунки мавжудотни яратган зот уни қайта яратишга ҳам қодирдир.

2) Инкорчилар билан суҳбатда сўроқ усулини қўллаш керакки, улар ўйлаб, фикрлаб кўрсинлар, балки ҳақиқатни топарлар.

3) Қайта тирилишни инкор қилувчилар инкор қилишлари учун мантиқий асосга эга эмаслар, аксинча улар ўзларининг шубҳаларини инкор қилишларига сабаб деб билишади.

Ушбу дастурни якунлаш билан сиз азизларни буюк Аллоҳга ҳавола қиламиз ва сизларнинг фикр ва таклифларингизни кутиб қоламиз. Хайр. Саломат бўлинг.