Нур томон йўл (994)
Муборак мужодала сурасининг 12-17-ояти карималарининг шархи.
Меҳрибон ва раҳмли Аллоҳ номи билан
Раҳмат пайғамбари Ҳазрати Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламнинг руҳи покларига саломлар ва салавотлар бўлсин. Сиз азиз тингловчиларга салом билан, “Нур томон йўл” дастурининг навбатдаги сонида Қурони Каримдаги оятларнинг содда ва равон тафсири билан сизнинг хизматингиздамиз.
Аввал муборак Мужодала сурасининг 12 ва 13-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا نَاجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْوَاکُمْ صَدَقَةً ذَلِکَ خَیْرٌ لَکُمْ وَأَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ، أَأَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْوَاکُمْ صَدَقَاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَتَابَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ فَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّکَاةَ وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَاللَّهُ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:
12 - Эй иймон келтирганлар! Агар Пайғамбар билан сирли суҳбат қилмоқчи бўлсангиз, сирли суҳбатингиздан аввал садақа беринг. Шундоқ қилмоғингиз ўзингиз учун яхшироқдир ва (қалбингиз учун) покроқдир. Агар (садақа) топмасангиз, албатта Аллоҳ кечирувчи ва раҳмдилдир. 13 - Сизларга сирли суҳбатингиздан аввал садақа бериш оғир келдими. Агар бажармасангиз, (майли) Аллоҳ авф қилди. Бас, намоз ўқинглар ва закот беринглар. Ва Аллоҳга ва Унинг Пайғамбарига итоат қилинглар. Аллоҳ қилаётган ишларингиздан хабардордир.
Олдинги кўрсатувда қулоққа пичирлаш ва гапириш одобсизлик эканлиги ҳақида муҳокама қилинган эди. Бу оятларда шундай дейилади: «Баъзи одамлар Пайғамбар алайҳиссаломга ҳузурида шивир-шивир қилардилар. Бу Пайғамбар алайҳиссалом ва одамлар орасида ҳозир бўлган бошқаларни безовта қиларди. Шунинг учун Аллоҳ таоло кимнинг Пайғамбар билан алоҳида гаплашиши лозим бўлган бир фарз иши бўлса, ундан олдин фақирларга садақа беришни буюрган.
Бу буйруқ муҳим иши бўлмаганлар Пайғамбар (с.а.в.)нинг вақтини олмасликлари ва безовта қилмасликлари учун тезликни ўчирувчи ролга эга эди; Шу билан бирга, бу йўл билан ёрдам кўрсатилиши камбағал ва муҳтожларга ёрдам эди.
Оятларнинг давоми бу режанинг самарали бўлганини кўрсатади. Шундан сўнг одамлар безовта қилишни ва кераксиз сўровларни қилишни тўхтатдилар. Албатта, урф-одатларга кўра, бу амрга амал қилган ягона шахс Ҳазрати Али (а.с.) бўлиб, у Пайғамбар (с.а.в.) билан учрашишдан олдин муҳим суҳбатлар учун садақа бериб, сўнг Пайғамбар (с.а.в) билан алоҳида суҳбат қурар эди.
Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз:
1. Қашшоқликни бартараф этиш, жамиятнинг маҳрум бўлган қатламларига ғамхўрлик қилиш мақсадида ислом дини турли услублар билан келган ва турли баҳоналар билан садақа беришга буюрган.
2. Садақанинг икки жиҳати бор: бири мурувват ва мискинларга ёрдам бериш, иккинчиси бойларни ҳирс ва дунёга боғлиқликдан руҳан поклаш.
3. Ислом аҳкомлари одамларнинг моддий ва жисмоний имкониятларига асосланади ва ҳеч қачон уларга қийинчилик ва шармандалик келтирмайди.
Энди муборак Мужодала сурасининг 14 ва 15-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ تَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مَا هُمْ مِنْکُمْ وَلَا مِنْهُمْ وَیَحْلِفُونَ عَلَى الْکَذِبِ وَهُمْ یَعْلَمُونَ، أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِیدًا إِنَّهُمْ سَاءَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ
Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:
14 - Аллоҳнинг ғазабига дучор бўлган қавмни дўст тутганларни кўрмайсанми? Улар сизлардан ҳам эмас, улардан ҳам эмас. Билиб туриб, ёлғонга қасам ичурлар. 15 - Аллоҳ улар учун шиддатли азобни тайёрлаган. Уларнинг қилаётган ишлари нақадар ёмон!
Бу оятлар мунофиқларнинг бир хусусиятига ишора қилади, бу уларнинг душманлари билан яширин алоқаларидир. У айтади: Мусулмонлар душманлар билан дўстлик режасини тузадиган одамлардан эҳтиёт бўлишлари ва бу дўстлик ва ташрифлар мусулмонлар сафидан ажралиш эмас, балки душманлар хавфидан сақланиш эканлигини қасам билан таъкидласинлар.
Бу руҳ мусулмонларни мунофиқларга ишонмасликка, уларни ўз сирларини, яширин режаларини ошкор қилишга уларни душман деб билишга мажбур қилиши табиий.
Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз:
1. Мунофиқлар ҳар доим муқаддас нарсаларни суиистеъмол қиладилар. Бинобарин, уларнинг хусусиятларини, диний муқаддас нарсалардан одамларни алдаш учун суиистеъмол қилишларини билиш зарур ва муҳимдир.
2. Мусулмон бўлмаганлар билан сиёсий ва иқтисодий муносабатлар уларнинг ҳукмронлигини қабул қилишга олиб келмаслиги керак.
Сўнгда муборак Мужодала сурасининг 16 ва 17-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:
اتَّخَذُوا أَیْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ فَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِینٌ، لَنْ تُغْنِیَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَیْئًا أُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ
Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:
16 - Қасамларини ўзлари учун тўсиқ қилиб олдилар. Бас, Аллоҳнинг йўлидан тўсдилар. Улар хорловчи азоб бор! 17 - Моллари ҳам, болалари ҳам улардан Аллоҳ(азоби)дан ҳеч нарсани қайтара олмас. Ундай кишилар дўзах аҳлидурлар. Улар унда абадий қолурлар.
Аввалги оятларнинг давомида бу оят мунофиқларнинг ҳаромларни суиистеъмол қилишларига алоҳида урғу бериб, шундай дейилади: “Улар ўзларини диний қиёфада, мўминларга мақбул кўрсатишга ҳаракат қиладилар ва мўминлар уларни тақводор ва диндор одамлар деб ҳисоблашлари суҳбат чоғида дин ва Аллоҳ ҳақида шундай сўз юритадилар.
Дарҳақиқат, мунофиқлар одамларни Аллоҳнинг йўлидан тўсиш учун бир томондан Аллоҳ номини, динни, муқаддас нарсаларга қасамни суиистеъмол қилишса, иккинчи томондан ўз мол-мулки, инсон кучини ўзларининг дунёвий манфаатларига ва машъум мақсадларига эришиш учун фойдаланадилар. Ҳолбуки, уларнинг ҳеч бири қиёмат кунида улар учун фойдали бўлмайди.
Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз:
1. Динни динга қарши ишлатиш мунофиқларнинг йўлидир. Улар нутқ ва хулқ-атворида диний кўриниш билан одамларни Аллоҳнинг йўлидан қайтаришга ҳаракат қиладилар.
2. Мунофиқ ўзини ақлли деб ҳисоблайди, дунё ва охиратда хорлик эса одамларга нисбатан иккиюзламачилик ва мунофиқликликнинг натижасидир.
3. Бойлик ва ҳокимият бу дунёда фойдали бўлиши мумкин, аммо охиратда ҳеч қачон фойда бўлмайди.
Ушбу дастурни якунлаш билан сиз азизларни улуғ Тангрига ҳавола қиламиз ва фикр ва таклифларингизни кутиб қоламиз. Хайр.
