Саломатлик журнали (115)
Скелет ва мушак касалликлари (тизза бўғимлари ревматизми)
Саломатлик журнали дастурида сиз азиз ҳамроҳларни турли касалликлар ва уларнинг олдини олиш ва даволаш усуллари, шунингдек, овқатланиш, жисмоний машқлар, соғлом турмуш тарзи ва ҳоказолар орқали саломатликка эришиш йўллари билан таништиришга ҳаракат қиламиз. Шуни таъкидлаш керакки, ушбу дастурда тақдим этилган маълумотлар сизнинг яқинларингизнинг хабардорлигини яратиш ва оширишдан иборат бўлиб, мутахассис шифокорнинг ташхиси ва даволашини алмаштириш учун мўлжалланмаган.
Ассалому алайкум азиз тингловчилар. Соғлиқни сақлаш журналининг сўнгги дастурида биз баъзи тизза касалликларини кўриб чиқдик. Ушбу дастурда биз бошқа тизза касалликларини, яъни "тизза бўғимлари ревматизми" ни муҳокама қиламиз. Биз билан қолинг.
"Ревматоид артрит" ёки "Тиззанинг роматоид артрити" (РА) тизза бўғимининг нозик, оғриқли, шунингдек қуруқ, иссиқ ва шишишига олиб келади. Роматоид артрит - бу бутун танадаги бўғимларга, шу жумладан тиззага таъсир қилувчи яллиғланиш касаллиги. Ревматизм бўғимларнинг оғриғи ва шишишига олиб келади ва вақт ўтиши билан бўғимлар ва суяклар атрофидаги хафтага тушиши мумкин.
Ревматизм - бу отоиммüн касаллик; Бу яллиғланишни келтириб чиқарадиган микроблар ва вирусларга ҳужум қилиш ўрнига, сизнинг иммунитетингиз ўз танангизга ҳужум қилади. Одатда, яллиғланиш нисбатан тез жараёнда пасаяди, аммо тизза ревматизмидан азият чекадиган одамларда бу жараён узоқ ва сурункали бўлади. Роматоид артритли одамларда яллиғланишга нима сабаб бўлганлиги ҳали маълум эмас. Ҳаёт тарзи омиллари ушбу касалликнинг пайдо бўлишига таъсир қилиши мумкинлиги ҳақида далиллар мавжуд.
Ушбу касалликнинг сабаби генетик бўлиши мумкин; Аммо генетик омилларнинг ўзи бу касалликка олиб келмайди. Агар одамнинг бир хил эгизаклари бўлса ҳам, яъни генетик жиҳатдан бир хил эгизаклар бўлса ва у ревматоид артритга эга бўлса ҳам, бу одамда ҳам касаллик ривожланишининг атиги 20 фоиз эҳтимоли бор. Агар бир оила аъзоларида роматоид артрит бўлса, уларнинг ҳар бирининг зўравонлиги бир-биридан фарқ қилади. Баъзи одамлар об-ҳавонинг ўзгариши, айниқса совуқ об-ҳаво ва нам шароитлар, уларнинг аломатларини ёмонлаштираётгандек туюлади; Аммо об-ҳаво тури ҳеч қачон бу касалликни ўз-ўзидан келтириб чиқармайди.
Агар сизда тизза ревматизми бўлса, тиззангизда ушбу касаллик бўлиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирувчи белгиларни кўрасиз. Аста-секин оғриқ, шишиш ёки тегинишга сезгирлик, тиззанинг эгилиши ва қулфланиши, ёрилиш шовқинлари, тиззанинг ҳаракат доирасининг пасайиши, бўғим бўшлиғининг йўқолиши ва тиззанинг шакли ўзгариши асосий аломатлардан биридир.
Тизза муаммолари ва оғриқларини даволаш учун даволашнинг энг муҳим жиҳатларидан бири касалликнинг турини аниқлашдир, чунки тизза оғриғи механик илдизга эга бўлиши мумкин, яъни артрит ва яллиғланиш, яъни ревматизм туфайли юзага келиши мумкин. Шу мақсадда батафсил текширувлар ва қон тестлари каби қўшимча тестлар керак. Чунки тизза ревматизмининг белгилари тананинг бошқа бўғимларида ҳам кузатилиши мумкин.
Ревматизм белгиларининг оғирлигига ва давомийлигига қараб, дори терапиясидан жарроҳликгача турли хил даволаш усуллари мавжуд. НСАИДлар, стероидлар ва касалликни ўзгартирувчи антиревматик дорилар ёки ДМАРДлар касалликнинг оғирлигига қараб тиббиёт мутахассислари томонидан кўпинча буюриладиган дорилар қаторига киради. Ностероид яллиғланишга қарши дорилар (НСАИД) оғриқни енгиллаштиради ва яллиғланишни камайтиради. Ушбу дориларнинг баъзилари ибупрофен (Адвил, Мотрин ИБ) ва напроксен натрийни ўз ичига олади. Преднизон каби кортикостероид препаратлари оғриқ ва яллиғланишни камайтиради ва қўшма зарарланиш жараёнини секинлаштиради. Суякларнинг ингичкалаши, вазн ортиши ва диабет бу дориларнинг ён таъсиридир. Шифокорлар кўпинча беморни препаратни қабул қилишни аста-секин тўхтатиш мақсадида ўткир симптомларни бартараф этиш учун ушбу препаратни буюрадилар.
Касалликни ўзгартирувчи ревматик дорилар (ДМАРДс) ревматизмнинг ривожланишини секинлаштириши ва бўғинлар ва бошқа тўқималарни доимий шикастланишдан ҳимоя қилиши мумкин. Умумий ДМАРДларга метотрексат, лефлуномид, гидрокциклорокин ва сулфасалазин киради.
Тизза ревматизмини даволашнинг бошқа усуллари жисмоний муолажалардир. Жисмоний терапия жарроҳлик каби кўпроқ инвазив усулларга муқобилдир. Баъзи ҳолларда физиотерапевт беморга бўғимларнинг мослашувчанлигини сақлаб қолиш учун машқларни ўргатиши ва тизза ревматизмини даволашдан ташқари, беморга кундалик вазифаларини бажаришнинг янги усулларини таклиф қилиши мумкин. Жисмоний терапия кўпинча роматоид артритли одамлар томонидан қўлланилади.
Шифокор ушбу касалликни яхшилаш учун қўлда даволанишни ҳам таклиф қилиши мумкин. Чиропрактор қўшма ҳаракатчанликни сақлашга ёрдам беради. Танангизни созлаш нафақат эркинроқ ҳаракат қилишингизга ёрдам беради, балки оғриқ қолдирувчи воситаларга бўлган эҳтиёжингизни ҳам камайтиради. Эсда тутингки, қўлда терапия нафақат оғриқли ҳудудни эмас, балки бутун танани қамраб олади. Чиропрактор сизнинг турмуш тарзингизни, диетангизни ва машқлар дастурингизни ўзгартириши мумкин, буларнинг барчаси бутун танага таъсир қилади. Қўшимчалар оғриқ ва қуруқлик миқдорини камайтириш орқали қўлда даволаш усулини созлаш ва созлашдан ҳам фойда кўради. Мануел терапия саломатликни мустаҳкамловчи, ревматоид артрит каби шароитларни бошқарадиган ва беморга яхши, оғриқсиз ҳаёт кечиришга ёрдам берадиган ажойиб жарроҳлик бўлмаган алтернативадир.
Мутахассислар билишадики, акупунктур организм томонидан ишлаб чиқарилган табиий оғриқ қолдирувчи воситалар - эндорфинларни чиқаришни рағбатлантириш орқали оғриқни енгиллаштиради. Ушбу анъанавий усул марказий асаб тизимини фаоллаштиради, шунда мия эндорфинларни чиқаришни бошлайди. Акупунктур нафақат нейротрансмиттерларни чиқаради, балки яллиғланишга қарши таъсирга ҳам эга; Бу икки омил оғриқни энгиллаштиради. Электротерапия ёки теридан электр нерв стимуляцияси (ТЕНС) ва массаж терапияси бу касалликни яхшилашнинг бошқа даволаш усулларидир. Шунингдек, балиқ ёғи, глюкозамин сулфат ва хондроитинни ўз ичига олган озиқ-овқат қўшимчаларидан фойдаланиш, шунингдек, диетага ҳар хил турдаги озиқ-овқатларни киритиш, дон, сабзавот ва меваларни истеъмол қилиш ва ёғли ва шакарли овқатлардан воз кечиш бу касалликни яхшилаш ва касалликнинг оғирлигини олдини олиш мумкин.
Яна бир даволаш усули - озон терапияси. Ушбу усулнинг асосий қўлланилишидан бири бўғимларнинг ревматизми каби яллиғланиш касалликларини даволашдир. Озон гази ёки О3 кислороднинг фаол шакли бўлиб, нафас олиш газида одатдагидек иккита кислород атоми ўрнига учта кислород атомидан иборат. Озон инъэкцияси лигаментларни тиклаш ва реконструкция қилиш ва сурункали оғриқни доимий даволаш учун жарроҳлик бўлмаган даволаш усули ҳисобланади. Пролозон терапияси бириктирувчи тўқималарга коллаген ишлаб чиқарувчи моддалар ва озон газини киритишни ўз ичига олади, бу бўғим ва унинг атрофидаги заиф ёки шикастланган бириктирувчи тўқималарни тиклаш ва тиклашга ёрдам беради. Ушбу моддалар шикастланган жойларни қайта тиклаш учун бўғим ичидаги ва атрофидаги шикастланган бириктирувчи тўқималарга АОК қилинади. Сурункали оғриқни доимий равишда бартараф этиш учун бириктирувчи тўқималарни тиклаш етарли.
Агар дори-дармонларни қабул қилиш ва жисмоний муолажаларни бажариш бўғимларнинг шикастланишининг олдини олиш ёки тезлигини камайтиришга ёрдам бермаса, шифокор шикастланган бўғинларни тиклаш учун операцияни таклиф қилиши мумкин. Жарроҳлик беморга бўғимлардан фойдаланиш қобилиятини тиклашга ёрдам беради; Бундан ташқари, оғриқни камайтириш ва қўшма деформацияни тузатиш мумкин.
Тиз ревматизми жарроҳлиги бир неча усулда амалга оширилади: синовектомия, тендонни тузатиш, қўшма синтез ва умумий бўғимларни алмаштириш. Синовектомия - бу бўғимнинг ички қопламаси бўлган яллиғланган синовиал мембранани олиб ташлаш учун бажариладиган жарроҳлик муолажа. Синовектомия тиззалар, тирсаклар, билаклар, бармоқлар ва сонларда амалга оширилиши мумкин. Қўшимчани алмаштириш имкони бўлмаганда, шифокор қўшилишнинг барқарорлиги ва уйғунлигини сақлайди ва термоядровий усули ёрдамида оғриқни йўқотади.
Ҳамроҳлигингиз учун раҳмат. Саломатлик журналининг навбатдаги дастуригача сизни буюк Аллоҳга ҳавола қиламиз.
