کمکهای جامعه جهانی به افغانستان دوباره به سمت کشورهای کمک کننده بازمیگردد.
مصاحبه با آقای سیف الدین سیحون؛کارشناس سیاسی
سؤال:چرا کمکهایی که از طریق آمریکا و کشورهای توسعه یافته به افغانستان میشود هیچگاه این کشور را در رسیدن به پیشرفت اقتصادی و اهدافش کمک نکرده است و مشکل اساسی در این میان چیست؟
جواب:در قدم اول باید بگوییم که آمریکاییها خود در برخی گزارشهایشان معترف هستند که ساختار کمکها وامکاناتی را که از طریق اداره توسعه ای به کشورهای عقب مانده از جمله افغانستان مشود به دلیل نبود یک مکانیزم نظارتی،در جهت اهداف و برنامه های اقتصادی این کشورها مصرف نمیشود و هدر میرود.افغانستان در گذشته هم در پروژه های مختلف از کمکهای آمریکا استفاده کرده است که در آن زمان هم این مشکلات وجود داشته است و این مربوط میشود به نهادهایی که آمریکا این کمکها را به آنها می سپارند و اینکه هیچ نوع بازرسی و نظارت در داخل آمریکا مربوط به این کمکها وجود ندارد.
در قدم دوم؛دولت افغانستان در طول پانزده سال ظرفیت و توانایی طرح برنامه های کامل وجامع اجرایی را برای این پروژه ها نداشت.این پروژه ها باید اولا از نظر تحلیلی بر مبنای یک تحقیق میدانی و مطالعه بسیار دقیق ارزیابی میشد و اهداف مورد نظر نشانه گیری می شد و بعد برای آن ابزار و وسایل مورد نظر فراهم میشد.کارشناسان سیاسی بارها اعلام کردند که این کمکها باید در جهت منافع مردم افغانستان،در جهت تقویت زیر ساختها و در جهت ارتقای اقتصاد باشد ولی متاسفانه هیچوقت اینگونه نبوده است و اکثر این کمکها در مناطق ناامن و جنگ زده خرج شده است که بعد از مدتی این مناطق یا به دست مخالفین افتاده و یا این پروژه ها توسط گروههای مخالف بمباران شده و از بین رفته است.متأسفانه این کمکها در یک چرخه فساد داخلی و خارجی افتاده است و هر دو طرف هم از این سفره باز سود میبرند.
س:با توجه به اذعان ساپکو به از بین رفتن کمکهای بین المللی به امور بازسازی افغانستان اما همچنان این کمکها دراختیار شرکتهای خارجی قرار میگیرد که خودشان مسوول هدر دادن این منابع مالی هستند،تحلیل شما در این باره چیست؟و آیا راه برون رفتی از این بحرانها و مشکلات وجود دارد یا خیر؟
ج:ساختار اقتصادی امروز افغانستان که از کنفرانس بن آغاز شده تا به امروز برای توسعه اقتصادی و امنیت کارآیی نداشته است.این یک حلقه معیوب است که هیچ یک از فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی را دولت حال حاضر نمیتواند اجرایی کند و به همین دلیل هر مقدار پولی که به این دستگاه سپرده شود جز در چرخه فساد جای دیگری استفاده نمیشود و هدر خواهد رفت.
نهادهای داخلی هم تحت عنوان شرکتهای خصوصی به دنبال سود بردن از این معرکه هستند و زد و بندهایی با دستگاه سیاسی افغانستان دارند.خارجیها هم که در این راستا کمک میکنند با این منطق و استدلال این کمکها را میکنند که نهادهای وابسته به خودشان این کمکها را دریافت کنند تا دوباره این منابع مالی به سمت خودشان برگردند و در این مسیر چشم خود را بر تمام کاستی ها و فسادها می بندند.
بنظر بنده دولت افغانستان،نهادهای بیرونی و خود کشورهای خارجی کمک کننده همه در این چرخه معیوب دخیل هستند.
س:شما نقش رسانه ها را در بحث مبارزه با فساد چگونه ارزیابی می کنید؟
ج:رسانه های افغانستان این توانایی را ندارند که این پدیده ها و مشکلات را دقیق و منطقی و جامع ارزیابی،تحلیل و کارشناس کنند اما از لحاظ توصیفی و خبری نقش مهم و قابل توجهی را میتوانند ایفا کنند.