استمرارو درخشش ایران در عرصه های علم و دانش

حرکت بزرگ علمی در ایران همچنان پر شتاب ادامه دارد و ملت ایران در سالی که گذشت با امید و پشتکار توانست در این مسیر گام های بیشتری بردارد؛ این دستاوردها، یقینا تکیه گاهی مطمئن و پایدار و امید بخش برای ادامه حرکت رو به جلو در عصر تازه حیات انقلاب اسلامی است.

ایران به سمت مرجعیت علمی شدن در حرکت است. امروز ایران در شمار ۱۳ کشور دنیاست که دارای چرخه سوخت هسته‌ای است و توان تولید سلول‌های بنیادین را نیز داراست که یکی از پایه‌های آینده زیست فناوری به حساب می‌آید. ایران اکنون رتبه ۱۵ را در زمینه سلول‌های بنیادین در اختیار دارد.

ایران همچنین در زمینه شاخص‌های نوآوری از رتبه سه رقمی در دنیا به رتبه ۶۵ رسیده است.

ایران در رشته فیزیک دارای رتبه اول منطقه و رتبه ۱۱ جهان است، در علوم کامپیوتر دارای رتبه ۴ جهان، در نجوم دارای رتبه سوم و در بخش علوم شیمی نیز دارای رتبه سوم است.

ایران همچنین امروز عضو باشگاه فضایی جهان است یعنی قادر به ساخت ماهواره، ماهواره بر، پرتاب آن، ارزیابی و همچنین اعزام موجود زنده به فضا است.

حضور دانشگاه های ایرانی در لیست های دانشگاهی برتر از جمله دیگر افتخارات ایران است.

«منصور غلامی» وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دولت با اشاره به اینکه در بحث تولیدات علمی در دنیا؛ ایران در رتبه 16 قرار دارد، می گوید:

"در 5 سال گذشته تلاش هایی صورت گرفت که خوشبختانه در سال 97 بیش از 150 طرح تحقیقاتی مشترک با دانشگاه های معتبر اروپایی، آسیایی و آفریقایی منعقد شد."

در زمینه علوم پزشکی نیزاز سال 88-89 فعالیت در زمینه سلول درمانی برای بیماری های صعب العلاج مغز و اعصاب ازجمله «ام اس»، پارکینسون، آلزایمر و «ای ال اس» هدف گذاری شد. 

درمان با سلولهای بنیادی هدفی است که دنیا اکنون به سمت آن می رود. ایران در این زمینه به دانشی دست یافته که میتواند در مجامع علمی و پروژه های جهانی در کنار برترین محققان دنیا همکاری علمی تحقیقاتی داشته باشد.

پژوهشگاه رویان همپای مطالعات جهانی با همکاری متخصصین زبده در زمینه مغز و اعصاب به طراحی طرح های تحقیقاتی در شایعترین بیماریهای مغز و اعصاب پرداخته تا با اثبات توانائی اثر بخش بودن سلولهای بنیادی در بهبود ضایعات بافت عصبی و نهایتاً بالا بردن کیفیت زندگی بیماران بتواند گام موثری در درمان این بیماران بردارد. 

پژوهشکده رویان به عنوان مرکزی علمی و شناخته شده در جهان در تولید علم و تکنولوژی‌های کمک کننده باروری، سلول‌های بنیادی جنینی، ترمیم چشم، تولید نای مصنوعی  دست آورهای مهمی داشته است.

هم‌اکنون در ایران نزدیک به 100 مرکز تحقیقاتی در تولید سلول‌های بنیادی، سلول‌های کبدی، تولید غضروف، مداوای سرطان و درمان ناهنجاری های استخوان فعال هستند. 

دکتر دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در این زمینه می‌گوید:

"روند تولید علم ایران بر اساس داده‌های آماری پایگاه استنادی بسیار سریع بوده است. تعداد مدارک ثبت شده از حدود 500 مدرک در ابتدای پیروزی انقلاب به بیش از 47 هزار مدرک در سال گذشته رسیده است."

سریعترین نرخ رشد علمی جهان مربوط به ایران است که 11 برابرِ نرخ رشد میانگین جهانی است.

کسب رتبه اول منطقه و شانزدهم جهان توسط ایران در سال 2018 عمدتا نتیجه رشد علمی است که در دو دهه اخیر رخ داده است. در نظام رتبه بندی «سایماگو» براساس پایگاه استنادی اسکوپوس، ایران در سال 1996 در رتبه بندی 52 جهانی و رتبه 5 منطقه قرار داشته است.

ایران همچنین به رتبه اول علمی بین کلیه کشور‌های اسلامی برحسب تعداد مقالات دست یافته است.

طبق گزارش سازمان ملل ایران از حیث تعداد عناوین کتاب منتشره در سال، نهمین کشور دنیاست. این رتبه در رشته‌های علمی متفاوت است، به‌طور مثال در کتب الهیات در رتبه 2، در کتب زبان‌شناسی در رتبه 3، در کتب عمومی در رتبه 12، در روانشناسی و فلسفه در رتبه 13 و در علوم کاربردی در رتبه 16 جهان قرار دارد.

در تازه ترین نتایج رتبه بندی های معتبر دانشگاهی که چندی پیش اعلام شد، 23 دانشگاه ایران  در بین 1000 دانشگاه برتر دنیا قرار گرفته اند.

بر اساس گزارش سازمان کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل؛ ایران در دهه‌های اخیر، تلاش‌­های قابل توجهی در راستای تقویت آموزش، به ویژه در حوزه­‌های علوم پایه و فنی و مهندسی و حوزه­ های مرتبط با آن انجام داده است.

تولید علم و تعداد مدارک ثبت شده در این مدت بیش از 90 برابر و نیز مشارکت ایران در سطح بین‌المللی در تولید علم در این مدت 20 برابر شده است.   

 قبل از انقلاب هیچ دانشگاهی از ایران در رتبه بندی جهانی قرار نداشت، اما براساس رتبه بندی تایمز در سال ۲۰۱۸، نام ایران با  ۱۸ دانشگاه برتر در میان دانشگاه‌های برتر بین المللی جهان قرار گرفت.

۹۸ درصد تولید علم دانشگاه تهران بعد از انقلاب محقق شده است یعنی تنها ۲ درصد تولید علم این دانشگاه در قبل از انقلاب بوده است و در دانشگاه شریف نیز تنها یک درصد تولید علم قبل از انقلاب صورت گرفته است و ۹۹ درصد این تولید بعد از انقلاب بوده است.

«مخبر دزفولی» دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی می گوید: "امروز ۲۰۰ دانشمند از ایران در سطح  دانشمندان برتر دنیا هستند."

۳۹ پارک علم و فناوری در حال حاضر در ایران  فعال است که ۱۷۸ مرکز رشد ذیل این پارک‌ها مشغول فعالیت هستند که بیش از ۳۷۰۰ شرکت دانش بنیان را در کشور راهبری می‌کنند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیاناتی در دیدار صدها نفر از نخبگان جوان و استعدادهای برتر علمی، تاکید کردند: 

نباید به این حد از پیشرفت قانع بود، زیرا تا رسیدن به نقطه‌ی مطلوب فاصله‌ی زیادی داریم.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیاناتی در آستانه سالگرد پیروز انقلاب در دیدار مسئولان و محققان ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی، وزیر علوم، رؤسا و اساتید دانشگاههای مرتبط، با اشاره به تأثیرگذاری علوم شناختی در عرصه های علمی، پزشکی، اجتماعی و اقتصادی، بر لزوم تلاش همه‌جانبه و شبانه‌روزی برای پیشرفت بیش از پیش در این علوم تأکید کردند و گفتند: "شتاب حرکت علمی کشور نباید کاهش یابد و یا متوقف شود، بلکه این شتاب باید برای سالهای طولانی و تا رسیدن به نقطه اوج علمی حفظ و تقویت شود."

رهبر انقلاب اسلامی حرکت علمی کشور در ۲۰ سال اخیر را خوب توصیف کردند و گفتند: "شتاب این حرکت علمی نباید کاهش یابد بلکه این شتاب باید برای بیست تا سی سال آینده حفظ و تقویت شود تا به نقطه اوج برسیم."