ادویه ای که کلسترول خون را کاهش می‌دهد

در مقاله ای که در مجله ایمونولوژی غذا و کشاورزی به چاپ رسیده است، اثرات اسانس طبیعی کاکوتی بر سرطان معده مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به نتایج مطالعه، این عصاره حاوی اثر سمی بر رده سلولی AGS سرطان معده بود.

کاکوتی یا مشک طرامشک با نام علمی Ziziphora نام یک سرده از تیره نعناعیان است که بوی گرم و تندی همچون نعناع دارد. زیزیفورا که در آذربایجان ایران تحت عنوان «کاهلیک اوتی» شناخته می‌شود، به طور معمول در مناطق کوهستانی و ناهموار می‌روید.

به غیر از منطقه مذکور،  کاکوتی گیاهی دارویی و ادویه‌ای معطر است که از برگ‌های خشک و خرد شده آن به عنوان طعم دهنده در دوغ استفاده می‌شود. این گیاه در عین حال مزایای بی‌شماری برای سلامتی دارد که استفاده از آن را در قالب انواع دمنوش‌های گیاهی به طرز چشمگیری افزایش داده است.

فوایدی که در ادامه بررسی می‌شوند، با استناد به مقالات منتشر شده توسط مجله بین المللی بیولوژی دسته بندی شده‌اند:

تنظیم سطح کلسترول خون

پس از تجزیه و تحلیل یافته های علمی مشخص شد که سطح کلسترول و تری گلیسیرید در موش‌های آزمایشگاهی به دنبال مصرف زیزیفورا کاهش می‌یابد. اسانس این گیاه حاوی تیمول و کارواکرول است که از طریق مهار فعالیت HMG-CoA ردوکتاز باعث کاهش سطح کلسترول می‌شود.

فعالیت ضد میکروبی

مطالعات جدید نشان داده‌اند که عصاره زیزیفورا دارای فعالیت آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی در شرایط آزمایشگاهی است. به گفته برخی از محققان، تیمول، پولگون و پیپریتن موجود در کاکوتی مسئول فعالیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی آن هستند.

تسکین زخم معده

محققان با بررسی اثر عصاره آبی گیاه زیزیفورا بر زخم معده ناشی از اسید استیک در موش های صحرایی آزمایشگاهی، تاثیر مثبت این عصاره را در بهبود زخم مشاهده کردند. آنها این اثر را با نقش آن در کاهش نسبت مرگ سلولی به تقسیم سلولی و همچنین افزایش رگزایی در غشای مخاطی معده مرتبط می‌دانند. یکی از ترکیبات اصلی زیزیفورا، پولگون به شمار می‌رود که اثر ضد التهابی آن کاملا شناخته شده است. پولگون و ۱, ۸-سینئول اجزای مهم عصاره این گیاه، می‌توانند ترشح بیش از حد اسید در معده را کاهش دهند.

خواص ضد افسردگی

طی مطالعات مختلف دیده شده که عصاره کاکوتی حاوی اثر ضد افسردگی در حیوانات آزمایشگاهی بوده است. هرچند مکانیسم چنین تاثیری تا به امروز ناشناخته باقی مانده است، اما دانشمندان گزارش کرده اند که الگوی رفتاری حاصل از عصاره این گیاه مشابه آن چیزی است که پس از مصرف فلوکستین رخ می‌دهد. شباهت بین این دو الگوی رفتاری نشان می‌دهد که این اثر به دلیل افزایش احتمالی انتقال عصبی سروتونرژیک است. همچنین گفته شده که خاصیت ضد افسردگی کاکوتی می‌تواند مربوط به ترکیباتی مانند پولگون باشد.

تنظیم سطح گلوکز خون

در تحقیقی اثر عصاره هیدروالکلی گیاه زیزیفورا بر تعداد سلولهای بتای فعال پانکراس در موشهای دیابتی مورد بررسی قرار گرفت و یافته‌ها حاکی از آن بود که این عصاره باعث افزایش تعداد سلولهای بتا، ترشح انسولین و در نتیجه کاهش گلوکز سرم در حیوانات مبتلا به دیابت می‌شود. با این حال برخی از محققان معتقد هستند که کاکوتی در راستای کمک به درمان دیابت مستقل از انسولین عمل می‌کند و بیشتر بر افزایش مصرف محیطی گلوکز تاثیر می‌گذارد.

خاصیت ضد تشنجی

در آزمایشی اثرات ضد تشنجی برگ‌های زیزیفورا در موشهای صحرایی نر بررسی شد و نتایج نشان داد که تزریق عصاره هیدروالکلی این گیاه باعث تاخیر در زمان شروع تشنج می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که ترکیبات گابائرژیک و آنتی کولینرژیک (مسدود کننده استیل کولین) در گیاه زیزیفورا وجود دارد. فلاونوئیدهای کاکوتی با تاثیر بر گیرنده های GABA اثرات کنترل کننده گابا و در نتیجه ضد تشنجی خود را اعمال می‌کنند. همچنین این گیاه دارای ترکیبات معطری است که در کاهش اضطراب و استرس روانی موثر بوده و روی سیستم عصبی تاثیرات ملایمی دارند.

مبارزه با سرطان

در مقاله ای که در مجله ایمونولوژی غذا و کشاورزی به چاپ رسیده است، اثرات اسانس طبیعی زیزیفورا بر سرطان معده مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به نتایج مطالعه، این عصاره حاوی اثر سمی بر رده سلولی AGS سرطان معده بود.

عوارض جانبی کاکوتی

در حال حاضر اطلاعات خاصی در مورد عوارض جانبی کاکوتی در دست نیست. اما به طور کلی، هر فردی ممکن است به برخی گیاهان و ادویه ها حساسیت داشته باشد. این حساسیت ابتدا باید توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. اما چنین واکنش های آلرژیکی معمولا عوارض مزمن یا حاد ایجاد نمی کنند و پس از شناسایی گیاه حساسیت زا و حذف آن از رژیم غذایی، عوارض مربوط به آلرژی نیز برطرف می‌شود. با این وجود هیچ شرکت یا محصولی نمی تواند از قبل از واکنش های آلرژیک بدن هر فرد آگاه باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص به ندرت رخ می‌دهد، اما مصرف کنندگان ممکن است به هر حال با آن مواجه شوند.

دوز روزانه و زمان مصرف

علاقه‌مندان می‌توانند ۲ تا ۳ گرم از پودر خشک برگ‌های این گیاه را ۳ بار در روز مصرف کنند. بهترین زمان مصرف نیز یک الی ۲ ساعت پس از وعده‌های غذایی است. برای تهیه دمنوش نیز می‌توان از افزودن آب جوش روی برگ‌های خشک شده استفاده کرد. پس از ۱۵ دقیقه دمنوش جادویی شما آماده میل کردن خواهد بود.