امام خمینی (ره) و روابط جمهوری اسلامی ایران با دیگر کشورها
-
امام خمینی (ره) و روابط جمهوری اسلامی ایران با دیگر کشورها
حضرت امام خمینی (ره) ضمن اینکه بر ایستادگی و مقاومت در مقابل قدرت های استکباری تاکید داشتند، در روابط با دیگر کشورها نیز اصول و مبانی فکری شفافی داشتند.
اولین و مهمترین اصل در گفتمان امام خمینی راجع به روابط با کشورهای دیگر مربوط به کشورهای اسلامی است که اصل "امت گرایی" را به جای "ملی گرایی" قرار می دهند. امام خمینی نگاه ملی گرایانه یا قوم مدارانه صِرف به روابط با کشورهای اسلامی نداشتند بلکه ایشان مسلمانان را "امت واحد" می دانند.
امام خمینی در این خصوص عنوان می کنند: "اسـلام یـک ملـت واحـده است و ممالک اسلامى، مثل محله هاى یک شهر به هم نزدیکند و همـه روى قواعـد اسـلامى موظفند که با هم متحد باشند و همه زیر پرچم توحیـد، متحدالکلمـه بـا کسـانى کـه بـرخلاف اسلام هستند، مقابلـه کننـد."
پروفسور روح الله رمضانی، استاد ایرانی دانشگاه های آمریکا در این خصوص می گوید: "امام خمینی با ملی گرایی افراطی و صرف مخالف بود چراکه باعث شکست جهان اسلام می شد و ایـن امر باید مورد توجه باشد که منافع و اعتلای اسلام باید سیاستهای دولتهای اسـلامی را تعیـین کند، نه صرفاً منافع ملی."
یکی از مهمترین اصول اساسی در گفتمان امام خمینی راجع به روابط با دیگر کشورها، احترام متقابل بود. بنیان گذار انقلاب اسلامی ایران بر تعامل با دیگر کشورها در سیاست خارجی اعتقاد داشتند، اما شرط اساسی این تعامل را در احترام متقابل می دانستند. امام خمینی در این خصوص عنوان می کنند: "روابـط مـا بـا تمـام خارجیها براساس اصل احترام متقابل خواهد بود. در این رابطه، نه به ظلمى تسلیم می شویم و نه به کسى ظلـم خـواهیم کـرد."
بر اساس همین نگرش است که ایشان ضمن اینکه کاپیتولاسیون را در عصر پهلوی در روابط با آمریکا رد کردند، در دوره انقلاب اسلامی نیز بر بیداری ملت ها تاکید داشته و از بیداری اسلامی دفاع می کنند.
یکی دیگر از اصول اساسی در گفتمان امام خمینی راجع به روابط با کشورها، صلح طلبی است. امام صلح طلبی را بر اساس مبانی مذهبی و جایگاه خود به عنوان یک رهبر مذهبی مطرح کرده و با همه وجود به این اصل راهبردی اعتقاد دارند. ایشان در این خصوص می فرمایند: "ملـت و دولـت جمهـورى اسلامى ایران تسلیم احکام مقدس قرآن و اسلام هستند؛ و به حکم قرآن مجید خود را بـرادر ایمـانى تمام ملتهاى اسلامى و کشورهاى مختلف از حیث فرهنگ و جغرافیا مى دانند و صلح جویى و زندگانى مسالمت آمیز را با تمام دولتها و ملتها طالب مى باشند و تـا دولتـى بـه حـریم کشـور آنان تجاوز نکند و متعهد به احکام اسلام باشد، آن را برادر خود مى دانند."
اصل مهم دیگر در گفتمان امام خمینی راجع به روابط با کشورها، عدم مداخله در امور داخلی است. این اصل یکی از مهمترین مبانی فکری امام در سیاست خارجی است. در واقع، از دید امام خمینی صلح در سایه عدم مداخله کشورها در امور داخلی یکدیگر ایجاد می شود.
ایشان در این خصوص نیز خاطرنشان می کنند: "امیدواریم که صلح جهانى بر پایه استقلال ملتها و عدم مداخله در امور یکـدیگر و مراعات اصل حفظ تمامیت ارضى کشورهاى منطقه بنا گردد و هرگونـه تعرضـى بـه کشـورهاى دنیاى سوم و اسلامى و بخصوص در این منطقه بـرخلاف مـوازین اسـت."
این اصول در گفتمان امام راحل در حوزه سیاست خارجی، خط بطلانی است بر همه ادعاهایی که قدرت های غربی و برخی حکومت های وابسته در منطقه در زمینه مداخله جمهوری اسلامی ایران در امور داخلی کشورهای منطقه و یا تنش سازی در منطقه غرب آسیا مطرح می کنند.
