استقبال اتحادیه اروپا از تمدید تفاهم فنی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی
-
استقبال اتحادیه اروپا از تمدید تفاهم فنی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی
"انریکه مورا" معاون دبیر کل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا، تمدید تفاهم فنی میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را «خبری خوب» توصیف و از آن استقبال کرد. او در توییتی نوشت: « این تفاهم، فضای بیشتری را برای حصول توافق در وین فراهم می‌کند.»
"رافائل گروسی" مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه طی یک کنفرانس خبری از تمدید یک ماهه تفاهم ایران و آژانس تا تاریخ 24 ژوئن 2021 /3 سرطان 1400 و توافق در دو مورد خبر داد.
به گفته گروسی: «این توافق به تفاهم فنی دوجانبه موقتی مربوط می‌شود که در ماه فوریه در تهران در خصوص آن به توافق رسیدیم.
اول اینکه، اطلاعاتی که توسط تجهیزات فنی ما در مکان‌های مختلف در تهران جمع‌آوری می‌شود، همچنان ذخیره خواهد شد. مورد دوم این که تجهیزات، فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت که در خصوص آن توافق کردیم، از همین حالا برای مدت یک ماه همچنان ادامه خواهد داشت و در تاریخ 24 ژوئن / 3 سرطان منقضی خواهد شد».
سال گذشته مجلس شورای اسلامی قانونی را به تصویب رساند که دولت ایران را ملزم می‌کند در صورت عدم رفع تحریم‌ها علیه ایران بازرسی‌های آژانس اتمی تحت پروتکل الحاقی در ایران را معلق کند.
در این راستا با دادن مهلتی سه ماهه تا تاریخ 22 مه 2021 / 5 حوت 1399 به عنوان نقطه پایان این بازرسی ها از سوی تهران مشخص شده بود.
سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه و مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران در نشست کمیسیون مشترک برجام، در خصوص تمدید تفاهم ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به برخی ابهامات در این زمینه اظهار داشت: «تصمیم (دولت) ایران برای ادامه ضبط داده‌ها حداکثر به مدت یک ماه دیگر به آژانس مخالف با مصوبه مجلس نیست.» عراقچی قبلا اعلام کرد که در صورت پیشرفت مذاکرات وین، امکان تمدید تفاهم فنی بین آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای و ایران وجود دارد.
به نظر می رسد تفاهم فنی جدید بین ایران و آژانس در چارچوب ایجاد مهلت زمانی بیشتر برای رسیدن به توافقی بین ایران و آمریکا با میانجیگری گروه 1+4 و در قالب برگزاری نشست های مختلف کمیسیون مشترک برجام در وین صورت گرفته است.
با توجه به اخباری که پس از آخرین نشست این کمیسیون مشترک منتشرشد ظاهرا پیشرفت قابل توجهی درباره لغو تحریم های آمریکا و بازگشت دوباره ایران به اجرای تعهدات برجامی خود در هفته های اخیر صورت گرفته است. عراقچی در خصوص روند مذاکرات احیای برجام گفت: «نشانه‌هایی از بازگشت آمریکا به برجام وجود دارد ولی مذاکرات هنوز به پایان نرسیده است. اگر همه تحریم ها برداشته شود و ایران لغو تحریم ها را راستی آزمایی کند ایران به تعهدات خود باز می‌گردد.»
در عین حال موضع گیری مثبت اتحادیه اروپا درباره تمدید تفاهم فنی بین ایران و آژانس بیشتر ناشی از نگرانی بروکسل در زمینه شکست مذاکرات کنونی در وین و در نتیجه فروپاشی برجام است.
این نگرانی بیشتر در راستای منافع امنیتی، سیاسی و اقتصادی اروپایی ها به ویژه تروئیکای اروپایی متشکل از آلمان، فرانسه و بریتانیا معنا پیدا می کند.
اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپایی بارها مدعی شده اند که با توجه به نقش اساسی برجام در حفظ صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی خواهان بقای این توافق بوده و وعده داده بودند که نهایت تلاش خود را در این زمینه صورت خواهند داد.
"حسن بهشتی پور" کارشناس سیاسی می گوید: اروپایی ها به واقع نگران از بین رفتن برجام هستند و این توافق را در راستای منافع سیاسی و امنیتی خود می دانند از این رو حفظ آن برایشان مهم است.
با این حال اروپایی ها به دلیل فشارهای آمریکا و نیز نداشتن اراده لازم، از اجرای تعهدات برجامی خود به ویژه اجرای موثر سازو کار تعامل مالی وتجاری با ایران موسوم به "اینستکس" خودداری کردند.
ایران نیز در واکنش به بی‌عملی کشورهای اروپایی در 5 گام طبق مفاد برجام تعهدات خود ذیل برجام را کاهش داد. اکنون اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپایی امیدوار است تا مذاکرات وین به نتیجه برسد و زمینه تداوم حیات برجام فراهم شود. با این حال این امر به معنای فراموش کردن قصور آشکار اروپایی ها در عمل به تعهدات برجامی آنها از جانب ایران نیست.
