Pars Today

اخیرا برخی شخصیت ها و دولتمردان سابق افغانستان که در خارج از این کشور به سر می برند صحبت هایی در مورد نوع نظام این کشور مطرح کرده اند که واکنش های متفاوتی هم درپی داشته است.

سرور دانش رئیس حزب عدالت و آزادی افغانستان و معاون رئیس جمهور در دولت قبلی ایجاد حکومت فدرالی را راهکار مناسبی برای برون رفت افغانستان از وضعیت کنونی دانسته است. عبداللطیف پدرام رئیس حزب کنگره ملی افغانستان هم طرفداری خود را از ایجاد حکومت فدرالی در این کشور اعلام کرده است. از سوی دیگر محمد حنیف اتمر وزیر خارجه در دولت قبلی افغانستان گفته است که فدرالیسم زمینه را برای حکومت ملوک الطوایفی در این کشور فراهم می کند. گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی افغانستان هم گفته است طرح حکومت فدرالی در افغانستان طرح بیگانگان است.

کارشناسان افغان هم نظرات متفاوتی در این زمینه دارند. در همین خصوص گفت و گویی داشتیم با حفیظ الله محمدی و داکتر علی واحدی کارشناسان افغان که در ذیل به بخش هایی از اظهارات ایشان اشاره می شود.

حفیظ الله محمدی در گفت و گو با بخش خبر رادیو دری گفت: بیگانه پنداشتن طرح حکومت فدرالی در افغانستان، نادیده گرفتن گذشته و واقعیت های این کشور و حذف مطالبات مردم آن است. از سال 1747 که دولت افغانستان شکل مستقلی به خود گرفته چیزی شبیه فدرالیسم در آن حاکم بوده و در کنار حکومت قندهار، خودمختاری هزاره جات و خودمختاری بیک های ازبک وجود داشته و این بخش بزرگی از تاریخ افغانستان را شکل می دهد.

این کارشناس سیاسی اظهار داشت: از دوران دوست محمد خان و دوران عبدالرحمن خان که به تمرکز گرایی قدرت در افغانستان توجه شد جرایم نسل کشی مردم هزاره، جنایت علیه بشریت و حذف اقوام دیگر به وجود آمد. تمرکز گرایی قدرت همواره فجایع بزرگی برای مردم افغانستان به وجود آورده و در دوره اول و فعلی طالبان هم فاجعه به بار آورده است.

وی یادآور شد: طرح حکومت فدرالی در افغانستان در گذشته از سوی حزب وحدت اسلامی افغانستان مطرح شد و از سوی حزب کنگره ملی و حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان مورد تاکید و مطالبه قرار گرفت و امروز هم مطالبه بخش بزرگی از مردم افغانستان است.

محمدی در مورد برخی اظهار نظرات در خصوص برگزاری همه پرسی برای نوع حکومت گفت: در شرایط فعلی و تحت حکومت طالبان شرایط و زمینه های همه پرسی از قبیل آزادی بیان، شرکت تمام اقشار جامعه، آگاهی درست و قدرت خدمات دهی، نظارت و شفافیت وجود ندارد و بدون دخالت جامعه جهانی، نهادهای بین المللی و حکومت های بی طرف، درک واقعیت دردهای مردم افغانستان و دسترسی به مطالبات آنان امکان ندارد.

وی افزود: راهکار گذر از وضعیت موجود و رسیدن به وضعیت مطلوب نفی تمرکز گرایی قدرت است که ممکن است با ایجاد حکومت فراگیر حاصل شود و یا با ایجاد حکومت پارلمانی و نه ریاستی قابل دستیابی باشد، طرح حکومت فدرالی هم گزینه مطلوبی در این زمینه و برای احقاق حقوق همه مردم است.

داکتر علی واحدی هم در گفت و گو با بخش خبر رادیو دری گفت: در صورتی که ساختارهای قومی افغانستان مورد بررسی دقیق قرار بگیرد مشخص می شود که مناطق، بصورت خاص مختص اقوام خاص نیست و در هر ولایت اقوام مختلف ساکن هستند، این اقوام در کنار هم تحت نام افغانستان باهم زندگی کرده اند، پس ایجاد حکومت فدرالی نمی تواند گزینه مناسبی باشد.

این کارشناس افغان تصریح کرد: با ایجاد حکومت پارلمانی یا فدرالی ممکن است حساسیت ها و تضادهای قومی ایجاد شود ضمن اینکه شرایط جغرافیایی و منابع طبیعی مناطق مختلف در افغانستان متفاوت است و اگر قرار باشد حکومت فدرالی تشکیل شود به ساکنان برخی از مناطق ظلم خواهد شد و بعید است که حکومت مرکزی بتواند عدالت را در میان تمام مردم برقرار کند.

وی افزود: نظام سلطه طرحی را به صورت جدی دنبال می کند و آن تجزیه کشورهای اسلامی است، به عناوین مختلف در برخی کشورها مسایل مذهبی مطرح می شود و در برخی کشورها مسایل قومی و نژادی را مطرح می کنند به هر صورت ایجاد حکومت فدرالی در افغانستان زمینه و جایگاه خاصی ندارد.

به گفته واحدی در افغانستان مردم سال های متمادی زیر چتر دولت های واحد زندگی کرده اند و مشکلی نداشته اند، مشکلات هم به گونه ای نبوده اند که ایجاد حکومت فدرالی بتواند آن ها را حل کند. بنابراین تشکیل حکومت فدرالی نه تها مشکلات را حل نمی کند بلکه ممکن است حساسیت های قومی و منطقه ای را بیشتر کند و مشکلات جدیدی ایجاد شود.

وی اضافه کرد: بنابراین حکومت و دولت واحد اما با مشارکت تمام اقوام برای افغانستان مناسب است و ارایه طرح هایی مانند فدرالیسم، افغانستان را به سمت مشکلات بیشتر از جمله تجزیه پیش می برد که برای مردم و آینده افغانستان خوب نخواهد بود.