سفر روحانی به حوزه قفقاز و آسیای مرکزی ، فرصت های تازه برای همکاری های راهبردی
حسن روحانی ،رئیس جمهوری اسلامی ایران در دومین مرحله از سفر منطقه ای خود ،چهارشنبه شب در صدر هیاتی عالی رتبه وارد آستانه پایتخت قزاقستان شد.
رئیس جمهوری ایران پیش از سفر به قزاقستان ازارمنستان دیدار کرد . سفر روحانی به ارمنستان با دستاوردهای مهمی همراه شد.در حضور رئیسان جمهوری ایران و ارمنستان پنج سند و موافقتنامه همکاری توسط مقامات و مسئولان دو کشور به امضاء رسید. اجرایی شدن این اسناد می تواند عرصه تازه ا ی را برای همکاری بیشتر بین تهران و ایروان فراهم سازد.
"حسن روحانی" و "نور سلطان نظربایُف" رییس جمهوری قزاقستان نیزامروز/پنجشنبه /درباره گسترش روابط در زمینه‌های مختلف گفت وگو کردند.همزمان با این مذاکرات پنج سند همکاری بین دو کشور امضاء شد.این اسناد از جمله درزمینه‌های کشتیرانی در دریای خزر، گردشگری و همکاری های بین بانکی برای تسهیل در تجارت است.
ارمنستان، قزاقستان و قرقیزستان بخشی از کریدور ایران برای اتصال به غرب ،شرق و شمال هستند. حوزه جغرافیایی اوراسیا ازجایگاه ویژه ای درسیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برخوردار است . وجود اشتراکات و پیوندهای تاریخی و فرهنگی و نیزپتانسیل های عظیم نفت و گاز، بازار مناسب برای سرمایه گذاری مشترک ، فرصت های بالقوه ای را پیش روی ایران و کشورهای واقع در این حوزه جغرافیایی قرار داده است که با بهره گیری ازاین فرصت ها می توان زمینه های متنوعی برای گسترش مناسبات فراهم کرد .
در این زمینه ازالگوهای نظری تا امکا ن سنجی برقراری مناسبات استراتژیک میان ایران و کشورهای این منطقه وهمکاری راهبردی، در میانه رقابت های قدرت های فرامنطقه ای مطرح است ؛ اما اینکه این الگوها و ایده ها به چه میزان محقق شوند به مولفه های مختلفی بستگی دارد. از جمله این مولفه ها میزان بهره گیری از مزیت نسبی ایران درآسیای مرکزی و قفقاز و پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی مشترک است . مولفه دیگر در این ارتباط دسترسی های جغرافیایی و کانال های ارتباطی کشورهای آسیای مرکزی و کشورهای حوزه قفقاز به آب‌های آزاد است که می‌توانند از راه‌های ایران استفاده کنند . اما مولفه سوم ؛همکاری و طرح های مشترک در حوزه نفت و گاز و انتقال انرژی از حوزه خزر بعنوان یک منبع مهم تامین انرژی و برخوردار از ذخایر ارزشمند است. همکاری های ایران با قزاقستان و ترکمنستان در پروژه احداث راه آهن و راه اندازی خط انتقال لوله نفت سه جانبه ایران- قزاقستان و ترکمنستان در سواحل دریای خزردر این زمینه یک فرصت خوب ایجاد کرد؛اما کافی نیست . زیرا در عرصه همکاری ها ، هنوز چالش هایی وجود دارد .
از جمله این چالش ها نبود شناخت کامل از ظرفیت های موجود در ایران وکشورهای این حوزه است . محدود بودن گستره کالاهای صادراتی و نبود روابط بانکی مناسب بین ایران و کشورهای منطقه و استمرار مشکلات حمل و نقل و ترانزیت کالا ،اگرچه انتظارمی رفت در سالها کمتر شود اما همچنان از موانع بازدارنده در توسعه تجارت و میل به سرمایه گذاری است . تجربه عصر جهانی شدن تجارت و ادغام اقتصادها دریکدیگر نشان می دهد ، کشورهایی که نتوانند الگوی جامع همکاری های متقابل را پیش ببرند؛نمی توانند بهره لازم را ازاین شرایط نوین به دست آورند. همین تجربه می گوید حضور در بازار آسیای مرکزی برپایه شراکت و همکاری متقابل براساس منافع مشترک یک فرصت است .یکی از مولفه های مهمی که می تواند بستر این همکاری ها را مهیا کند ، تقویت پیمان‌های منطقه‌ای است که از عوامل اصلی جلوگیری از تحقق نظام تک قطبی و سلطه قدرت ها در جهان است .این سطح از همکاری به نفع ملت‌های منطقه و همچنین صلح و امنیت خواهد بود وبا همین رویکرد دیپلماسی ایران نیز مبتنی بر تقویت همکاری های منطقه ای است .اکنون دروان رویارویی غرب با ایران و اعمال تحریم‌‌های بین‌‌المللی و یکجانبه امریکا به بهانه هسته ای تمام شده است وشرایط مهیای توسعه همکاری اقتصادی و سیاسی ایران با دیگرکشورها است . ازاینرو دستاوردهای سفر رییس جمهوری اسلامی ایران در شرایط نوین می تواند راهگشای فصل تازه ای ازهمکاریهای دو وچند جانبه میان ایران و کشورهای این منطقه باشد .