از نفت تا گردشگری؛ خوزستان در مسیر تحول اقتصادی

پارس تودی- استان خوزستان به عنوان یکی از کلیدی‌ترین مناطق اقتصادی ایران، در سال‌های اخیر با رشد قابل توجهی در جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی مواجه بوده است.

استان خوزستان که به "قلب تپنده انرژی ایران" شهرت دارد، امروز بسیار فراتر از یک منطقه نفتی عمل می‌کند و به قطب چندبعدی صنعت، کشاورزی و تجارت تبدیل شده است. به گزارش پارس تودی، استان خوزستان با مساحت ۶۳,۲۳۸ کیلومتر مربع در جنوب غربی ایران واقع شده. این استان از شمال با استان لرستان، شمال غرب با استان ایلام از شمال شرق و شرق با استان چهارمحال و بختیاری، از جنوب‌شرقی با استان کهگیلویه و بویراحمد، از جنوب با استان بوشهر و خلیج فارس و از غرب با کشور عراق همسایه است.

بر اساس آخرین سرشماری رسمی در سال ۱۳۹۵، جمعیت این استان ۴.۷۱ میلیون نفر بوده که از آن زمان تاکنون افزایش یافته است.

استان خوزستان از اهمیت اقتصادی و ژئوپلیتیک بالایی برخوردار است که بر پایه منابع طبیعی گسترده به ویژه نفت و گاز، همراه با کشاورزی، صنعت و تجارت استوار شده است.

 

قلب تپنده انرژی ایران:

خوزستان به عنوان قدرتگاه نفتی ایران شناخته می‌شود که میزبان ۸۰ درصد از ذخایر نفتی خشکی و ۵۷ درصد از کل ذخایر نفتی کشور است.

خوزستان حدود ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی ایران را تشکیل می‌دهد و پس از استان تهران با ۲۱ درصد، در رتبه دوم قرار دارد که نشان دهنده اهمیت آن است.

میدان‌های نفتی مهمی مانند اهواز، مارون، آغاجاری و غرب کارون در این استان قرار دارند. پالایشگاه تاریخی آبادان که زمانی بزرگترین پالایشگاه جهان بود، هم اکنون قابلیت پالایش بیش از ۵۰۰۰۰۰ بشکه نفت در روز را دارد.

در سال ۲۰۱۹، کشف میدان نفتی نام‌آوران با ذخیره تخمینی ۵۳ میلیارد بشکه نفت خام، ذخایر ایران را تقریباً یک سوم افزایش داد. این میدان هم اکنون به عنوان دومین میدان نفتی بزرگ کشور پس از اهواز شناخته می‌شود.

 

صنعت پتروشیمی:

صنعت پتروشیمی یکی دیگر از ارکان اقتصادی این استان است که مجتمع پتروشیمی بندر امام سهم قابل توجهی در صادرات و درآمدزایی دارد.

 

مرکز صنعتی:

خوزستان یکی از مراکز اصلی صنعتی جمهوری اسلامی ایران است که در آن تولید فولاد، سیمان، کاغذ و صنایع مهندسی سبک نقش حیاتی ایفا می‌کنند. ایران در سال 2009 به خودکفایی در تولید فولاد دست یافت و خوزستان در این موفقیت اقتصادی بزرگ نقش محوری داشت.

این استان مرزی راهبردی میزبان ۳۳ واحد پتروشیمی و چندین پالایشگاه بزرگ نفتی است و در تولید شکر پیشتاز ملی محسوب می‌شود.

 

کشاورزی:

خوزستان از دیرباز به عنوان سبد غذایی حاصلخیز شناخته شده است. منابع آبی گسترده این استان از رودخانه‌هایی مانند کارون، دز و کرخه، کشت گندم، ذرت، برنج، نیشکر و مرکبات را پشتیبانی می‌کند.

 

گیاهان زینتی:

این منطقه به دلیل گیاهان زینتی از جمله گل رز و نرگس مشهور است و با توجه به آب و هوای مساعد و نزدیکی به بازارهای عراق و خلیج فارس، پتانسیل تبدیل شدن به قطب صادرات ملی را دارد.

 

دامداری:

گله‌های گاومیش استان محصولات لبنی با کیفیت بالا ارائه می‌دهند که نمایانگر یک بازار تخصصی است، در حالی که صنعت نیشکر پتانسیل صادراتی قوی دارد.

 

رودخانه کارون:

رودخانه کارون، تنها رودخانه قابل کشتیرانی ایران، از نظر تاریخی تجارت با شهرهایی مانند اهواز را امکان‌پذیر کرده است و بنادر آبادان و خرمشهر، به همراه بنادر دریایی مانند بندر امام خمینی و ماهشهر، ایران را به مسیرهای تجارت جهانی متصل می‌کنند.

 

فرصت‌های سرمایه‌گذاری:

استان خوزستان با دارا بودن منابع غنی، موقعیت راهبردی و میراث صنعتی، طیف گسترده‌ای از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف را ارائه می‌دهد.

 

بخش نفت و گاز:

به عنوان مرکز انرژی ایران، بخش‌های نفت و گاز همچنان جذاب‌ترین حوزه‌ها برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی محسوب می‌شوند. شرکت ملی نفت ایران (NIOC) بر این بخش تسلط دارد، اما از زمان معرفی مدل قرارداد نفت ایران (IPC) در سال ۲۰۱۶، این بخش برای سرمایه‌گذاران بین‌المللی قابل دسترس‌تر شده است.

 

توافق با چین:

در یک توسعه قابل توجه، شرکت ملی نفت ایران (NIOC) و چین یک توافق ۲۰ ساله به ارزش ۱۱.۵ میلیارد دلار برای افزایش تولید در میدان نفتی آزادگان امضا کردند که شامل حفر ۱۸۵ چاه جدید می‌شود.

 

بسته‌های سرمایه‌گذاری:

در ماه آوریل، «رضا عاقبتی»، سرپرست مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران از آماده‌سازی بسته‌های سرمایه‌گذاری برای ۵۰ میدان گازی خبر داد.  این پروژه‌ها با هدف افزایش ظرفیت تولید روزانه به ۵۰۰ میلیون متر مکعب، نیازمند سرمایه‌گذاری کلی ۴۱ میلیارد دلاری هستند.

 

صنعت پتروشیمی:

خوزستان در کنار عسلویه در استان بوشهر، قطب صنعت پتروشیمی ایران است. مجتمع پتروشیمی بندر امام و منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی (پتزون) در ماهشهر در مرکز این بخش قرار دارند.

پتزون با مساحت ۳۰۰۰ هکتار، تاکنون نزدیک به ۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری زیرساختی جذب کرده است و انتظار می‌رود پروژه‌هایی که در این منطقه انجام می‌شود، تولید سالانه را به ۱۹ میلیون تن افزایش داده و ۴۸۰۰ شغل ایجاد کند.

 

منطقه آزاد اروند:

فراتر از پتزون، منطقه آزاد تجاری اروند نیز مقصد جذابی برای سرمایه‌گذاری است. این منطقه با مساحت ۳۷,۴۰۰ هکتار، شامل شهرهای آبادان، خرمشهر و مینوشهر می‌شود.

 

مزایای سرمایه‌گذاری:

هم پتزون و هم اروند مشوق‌های جذابی برای سرمایه‌گذاران خارجی ارائه می‌دهند، از جمله معافیت مالیاتی بر درآمد شرکتی (با ثبت مناسب)، مالکیت ۱۰۰ درصدی شرکت‌های ثبت شده، نقل و انتقال بدون محدودیت سرمایه، ورود بدون ویزا و صدور آسان مجوز اقامت.

خوزستان در طول سال‌های ۲۰۲۰-۲۰۲۱ با جذب ۵.۰۶ میلیارد دلار برای ۱۶۴۸ پروژه با مجوز تأسیس و ۱۹۳ پروژه با مجوز بهره‌برداری، در صدر سرمایه‌گذاری‌های صنعتی کشور قرار گرفت.

 

تولیدات صنعتی:

این استان به تولید فولاد، سیمان، کاغذ و قطعات ماشین‌آلات ادامه می‌دهد و مراکز صنعتی مانند اهواز به عنوان کانون‌های توسعه عمل می‌کنند.

 

تولید برق:

خوزستان 90 درصد از انرژی برق آبی ایران را به لطف زیرساخت‌های گسترده سدهای خود تولید می‌کند. آب و هوای خشک آن نیز نویدبخش سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی و بادی است.

به گفته کارشناسان انرژی، ارتقای سدهای موجود و توسعه پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر می‌تواند به طور قابل توجهی ظرفیت برق ایران را افزایش دهد.

 

گردشگری:

خوزستان همچنین فرصت‌هایی در بخش گردشگری ارائه می‌دهد. این استان با داشتن مکان‌های تاریخی مانند شوش، چغازنبیل، شوشتر و دزفول، باستان‌شناسان و علاقه‌مندان به تاریخ را به خود جذب می‌کند.

 

جاذبه‌های طبیعی:

جاذبه‌های طبیعی مانند آبشار شوی و دره کول خرسون نیز برای اکوتوریست‌ها جذاب هستند.

سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، مهمان‌نوازی و حمل و نقل در اطراف این مکان‌ها، به ویژه در ماه‌های خنک‌تر اکتبر تا مه، می‌تواند جریان‌های درآمدی جدیدی را ایجاد کند.

MMA