Թուրքիայում Իրանի դեսպանի հայտարարությունները Իրան-Թուրքիա հարաբերությունների վերաբերյալ
-
Թուրքիայում Իրանի դեսպան Մոհամմադ Հասան Հաբիբոլլահզադե
ISNA-ի հետ հարցազրույցում Թուրքիայում Իրանի դեսպան Մոհամմադ Հասան Հաբիբոլլահզադեն քննարկել է Իրան-Թուրքիա հարաբերությունների վերջին ասպեկտները և այդ հարաբերությունների առջև ծառացած մարտահրավերները։
Նա նշել է, որ Իրան-Թուրքիա հարաբերությունները լայնածավալ են, բազմաչափ և հիմնված են ինստիտուցիոնալ մեխանիզմների վրա։
Դեսպանի խոսքով՝ երկու երկրների միջև կնքվել են բազմաթիվ երկկողմ համաձայնագրեր, իսկ մյուսները իրականբացվում են կամ փոփոխվում, և երկու երկրների միջև հարաբերությունների առաջընթացի ամենակարևոր գործոնը այս հարցում Իրանի և Թուրքիայի ղեկավարների միջև ընդհանուր քաղաքական կամքի առկայությունն է։
Նա նշել է, որ առևտրային խնդիրներն ու տարածաշրջանային վեճերը բնական են, կարևորելով խոչընդոտները վերացնելու, տնտեսական հարաբերությունները հավասարակշռելու և ենթակառուցվածքային նախագծերի, ինչպիսիք են տրանսպորտային և էներգետիկ միջանցքները, առաջ մղելու համատեղ ջանքերը։
Հարցազրույցում դեսպաննա անդրադարձել է երկու երկրների միջև անվտանգության ոլորտում համագործակցությանը՝ համատեղ կոմիտեների տեսքով, տարածաշրջանային հարցերի համակարգման, ինչպիսիք են Սիրիան, Կովկասը և Պաղեստինը, և Թուրքիայի արտգործնախարարի այցի դերի մասին՝ երկու երկրների միջև Բարձր համագործակցության խորհրդի առաջիկա նիստի նախապատրաստման գործում։
ISNA-ի տվյալներով՝ Թուրքիայի արտգործնախարար Հաքան Ֆիդանի այս շաբաթ Թեհրան կատարած այցը տեղի է ունեցել այնպիսի իրավիճակում, երբ տարածաշրջանային զարգացումներն աննախադեպ արագությամբ փոխում են հավասարակշռությունը, և տարածաշրջանի հիմնական խաղացողները, ավելի քան երբևէ, կարիք ունեն ռազմավարական երկխոսության և կայուն մեխանիզմների՝ տարաձայնությունները կառավարելու և համագործակցությունը զարգացնելու համար։
Իրանի և Թուրքիայի միջև հարաբերությունները՝ որպես երկու կարևոր հարևան տերություններ, որոնք ունեն լայն տնտեսական, աշխարհաքաղաքական և անվտանգային կարողություններ, վերջին տարիներին առաջընթաց են ապրել համագործակցության կայունացման և ինստիտուցիոնալացման ուղղությամբ, և մի շարք երկկողմ համաձայնագրեր ձևավորել են այդ հարաբերությունների շրջանակը, չնայած այդ համաձայնագրերից մի քանիսի իրականացումը ուղեկցվել է խոչընդոտներով։
Իհարկե, թվում է, թե երկու կողմերը ձգտում են հաղթահարել մարտահրավերները և մտնել մի փուլ, որտեղ ընդհանուր տնտեսական, անվտանգության և տարածաշրջանային շահերը հաղթահարում են տարաձայնությունները։ Համագործակցության փաստաթղթերի ակտիվացման, երկաթուղային գծերի և տարանցիկ միջանցքների նման ենթակառուցվածքային նախագծերի վրա կենտրոնանալու, համատեղ անվտանգության մեխանիզմների ամրապնդման, Կովկասից մինչև Սիրիա և Գազա տարածաշրջանում զգայուն զարգացումների քննարկման, ինչպես նաև առևտրային հարաբերությունների հավասարակշռման ջանքերի վրա շեշտադրումը վկայում է կայուն և հեռանկարային համագործակցության շրջանակը վերաիմաստավորելու նպատակային ջանքերի մասին։
Այցն, ըստ էության, հստակ ուղերձ էր այն մասին, որ Թեհրանն ու Անկարան, այն ժամանակահատվածում, երբ միջտարածաշրջանային դերակատարների դերը հանգեցրել է հետագա անկայունության, եզրակացրել են, որ միայն մերձեցման և կանոնավոր երկխոսության միջոցով կարող են պահպանել իրենց ազգային շահերը և ազդել շրջակա միջավայրի զարգացումների վրա։ Հետևաբար, այս հանդիպումը կարող է կարևոր օղակ համարվել Իրան-Թուրքիա Բարձրագույն համագործակցության խորհրդի առաջիկա նիստի նախապատրաստման գործընթացում. հանդիպում, որը, ինչպես սպասվում է, կբարձրացնի երկու երկրների միջև քաղաքական, տնտեսական և անվտանգության համակարգման նոր մակարդակ։