Հնարավո՞ր է արդյոք զինաթափել Լիբանանի Հեզբոլլահին

Վերջին շաբաթներին ԱՄՆ ճնշման և Իսրայելի ռեժիմի աջակցությամբ առաջարկվել է մի նախագիծ՝ Լիբանանում Հեզբոլլահին զինաթափելու նպատակով։ Նախագիծ, որը շատ դիտորդների տեսանկյունից համարվում է Լիբանանի ազգային անկախության ոտնահարման փորձ և սպառնալիք ուղղված ներքին և տարածաշրջանային կայունությանը, քան Լիբանանի ինքնիշխանության ամրապնդմանը ուղղված քայլ։

Հեզբոլլահի արմատները և դիրքը

Հեզբոլլահը ձևավորվել է 1980-ականներին՝ ի պատասխան Իսրայելի օկուպացիայի, և հաջորդ երկու տասնամյակների ընթացքում՝ Հարավային Լիբանանի ազատագրմամբ (2000) և 33-օրյա պատերազմով (2006), այն ամրապնդել է իր դիրքերը որպես ազգային դիմադրության ուժ։ Թաիֆի համաձայնագիրը (1989) փաստացի ճանաչել է Հեզբոլլահի զենքը որպես դիմադրության գործիք, չնայած Անվտանգության խորհրդի 1701 բանաձևը և 2024 թվականի նոյեմբերի հրադադարը կոչ էին անում զինաթափել ոչ պետական խմբավորումները, բայց դրանք երբեք չեն իրականացվել։

Ամերիկյան նախագիծը և դրա նպատակները

Վաշինգտոնը խոստացել է, որ եթե Հեզբոլլահը զինաթափվի և Լիբանանի բանակը տեղակայվի հարավում, Իսրայելը կհեռանա որոշ գրավյալ տարածքներից, և սահմանների հարցը կլուծվի: Սակայն այս նախագիծը, ամենից շատ, ծառայում է Թել Ավիվի շահերին: Հիմնական պայմանը, այն է՝ դիմադրության զինաթափումը՝ առանց իսրայելական ագրեսիան դադարեցնելու և առանց հուսալի անվտանգության երաշխիքների, ինչը այն նախագիծը դարձնում է անիրատեսական և անհուսալի:

Ներքին մարտահրավերներ

1. Թաիֆի պառակտում. Կառավարության վերջին որոշումն ընդունվել է առանց շիա նախարարների ներկայության, ուստի Հեզբոլլահը և Ամալ շարժումը այն անօրինական են բնութագրել: Նման քայլը կարող է սրել պառակտումները և նույնիսկ հանգեցնել ներքին հակամարտության, ինչպես եղավ 2008 թվականի ճգնաժամի ժամանակ։

2. Լիբանանյան բանակի թուլությունը. Բանակը չունի բավարար պաշտպանական կարողություններ, և տնտեսական ճգնաժամը սրել է այս թուլությունը. ուստի զինաթափման պատվերը նրա համար անիրագործելի է:

3. Ազգային ինքնիշխանության թուլացում. Այն իրավիճակում, երբ Իսրայելի ագրեսիան և օկուպացիան շարունակվում են, դիմադրության զենքերից հրաժարվելը նշանակում է Լիբանանի միակ զսպող ուժի ոչնչացում:

Տարածաշրջանային հետևանքներ

Հեզբոլլահին զինաթափելու նախագիծը համապատասխանում է ԱՄՆ-ի և Իսրայելի գլխավոր ռազմավարությանը՝ թուլացնելու դիմադրության առանցքը Ալ-Աղսա փոթորիկ գործողությունից հետո: Բացի Լիբանանի վրա Իսրայելի հարձակումները արդարացնելուց, այս նախագիծը մեծացնում է տարածաշրջանում  հակամարտության ռիսկը և ուժեղացնում Լիբանանի ներքին գործերին արտաքին միջամտությունը:

Առաջիկա սցենարներ

1. Քաղաքական փակուղու շարունակականություն և նախագիծը խոսքի մակարդակից չանցնելու հնարավորություն։

2. Լարվածության սրում և ներքին հակամարտության հնարավորություն, եթե կառավարությունը փորձի ուժային ձևով հարցը լուծել։

3. Ազգային երկխոսություն՝ համատեղ պաշտպանական ռազմավարություն մշակելու համար. սակայն, առանց Իսրայելի հարձակումները դադարեցնելու և հուսալի անվտանգության երաշխիքների, այս տարբերակը անհավանական է թվում:

Եզրակացություն

Հեզբոլլահի զինաթափումը ներկայիս իրավիճակում գործնականում անհնար է՝ ներքին կոնսենսուսի բացակայության, անվտանգության երաշխիքների բացակայության և արտաքին սպառնալիքների շարունակականության պատճառով: Քանի դեռ Իսրայելի ագրեսիան շարունակվում է, դիմադրության զենքը կլինի ոչ միայն ռազմական գործիք, այլև ազգային անվտանգության երաշխավոր և Լիբանանի անկախության խորհրդանիշ: