Հոկտեմբեր 15, 2016 20:05 Asia/Yerevan

Ողջույն Ձեզ հարգարժան ռադիոլսող բարեկամներ: Ներկայացնում ենք «Պարսկերենը Ձեզ համար» հաղորդաշարի 111-րդ  թողարկումը:

Եթե հիշում եք նախորդ երկու հաղորդումների ընթացքում Արմենը ծանոթացավ Իրանական դրվագործության  ու խճանկարչության(Մոնաբաթ ու մոարաղ) արվեստներին:

Փայտամշակման մյուս արվեստներից է Խաթամը կամ մոզաիկը։Այն    իրանական  հնագույն նուրբ արվեստներից մեկն է: Այս հաղորդումը նվիրված է այս արվեստին:  Խաթամի  վարպետները օգտագործում են սադափ(գաղտակուր), ոսկոր, փայտ և  փղոսկր։Դրանք հավասար կտրատում են եռանկյունիից մինչև տասնանկյունի երկրաչափական ձևավորումներով։ Երկրաչափական ձևավորումները չափազանց փոքր են և բազմանկյան  յուրաքանչյուր կողմի պարագիծը 2-5 միլիմետր է։ Այդ չափազանց մանր կտորները իրար կողքի շարվելով շատ գեղեցիկ պատկեր են ստեղծում։ Խաթամի  կամ մոզաիկի վարպետները  բազմանկյունիները հմտորեն ամրացնում են իրար կողքի  ու դրանք փայլեցնում են։ Երաժշտական կարճ դադարից հետո կշարունակենք մեր զրույցը։ Ընկերակցեք մեզ։

---

Ինչպես միշտ առաջարկում ենք հետևել այս հաղորդման նոր բառերին ու բառակապակցություններին։

Երեկ

دیروز

Շուկայի մզկիթ

مسجد بازار

Արվեստ

هنر

Դրվագագործություն(Մոնաբաթքարի)

منبت کاری

Խճանկարչություն (Մոարաղքարի)

معرق کاری

Ես ծանոթացա

من آشنا شدم

Ձեռնարվեստ

صنایع دستی

Փայտյա

چوبی

Նրանք

آنها

Շատ

بسیار

Նուրբ

ظریف

Գեղեցիկ

زیبا

Ճիշտ է

درست است

Բայց

ولی

Ավելի նուրբ

ظریفتر

Մենք ունենք

ما داریم

Անուն

اسم

Խաթամ ,մոզաիկ

خاتم

Արվեստագետ

هنرمند

Իրանցի

ایرانی

Փայտ

چوب

Փայտեր

چوبها

Փոքր

کوچک

Բազմանկյունի

چند ضلعی

Նա կպցնում է, նա փակցնում է

او می چسباند

Նման

مثل

Եռանկյունի

مثلث

Իրար կողքի

کنار هم

Նրանք գտնվում են

آنها قرار می گیرند

Բոլորը

همه

Մակերես

سطح

Նրանք ծածկում են

آنها می پوشانند

Ինչ տեղեր

چه جاهایی

Այն կիրառվում է

آن به کار می رود

Արկղիկ

صندوقچه

Գրչաման

قلمدان

Այլ բաներ

چیزهای دیگر

Շենք

ساختمان

Խորհրդարան

مجلس

Ազգային

ملی

Ծածկված է

پوشیده است

Իրոք

واقعا"

Այդպես չէ՞

این طور نیست ؟

Նա է

او است

Նա պետք է լինի

او باید باشد

Ի միջի այլոց

ضمنا"

Սրահ

سالن

Շենք

بنا

Պատ

دیوار

Առաստաղ

سقف

Այլ

سایر

Իրեր

وسایل

Գեղեցիկ

زیبا

 

---

Հարգարժան ռադիոլսող բարեկամներ այժմ առաջարկում ենք հետևել Արմենի և Սաաիդի երկխոսությանը։

 

آرمن - دیروز در مسجد بازار با هنرهای منبت و معرق آشنا شدم .

 

Արմեն․Երեկ շուկայի մզկիթում ծանոթացա մոնաբաթ և մոարաղ արվեստներին։

سعید - منبت و معرق از صنایع دستی چوبی ایران هستند .

 

Սաաիդ․Մոնաբաթը և մոարաղը Իրանի փայտի ձեռնարվեստներից են։

آرمن - آنها بسیار ظریف و زیبا هستند .

 

Արմեն․Նրանք չափազանց նուրբ ու գեղեցիկ են։

سعید - درست است . ولی از منبت و معرق ، هنر ظریفتری هم داریم .

Սաաիդ․Ճիշտ է(այդպես է), բայց մոնաբաթից ու մոարաղից ավելի նուրբ արվեստ էլ  ունենք:

آرمن - اسم این هنر چیست ؟

 

Արմեն․Այս արվեստը ի՞նչ է կոչվում։

سعید - هنر خاتم کاری . در این هنر ، هنرمند ایرانی چوبهای بسیار کوچک چند ضلعی را به هم می چسباند .

 

Սաաիդ.Խաթամ (փայտամշակում) արվեստ։Այս արվեստում իրանցի արվեստագետը շատ փոքր բազմանկյունի  փայտերը կպցնում է իրար։

محمد - مثل معرق ؟

Արմեն․Մոարաղի նմա՞ն։

سعید - نه . در خاتم کاری ، مثلثهای بسیار کوچک کنار هم قرار می گیرند و همه ی سطح کار را می پوشانند .

Սաաիդ․Ոչ խաթամ արվեստում ,  շատ փոքր եռանկյունիներ գտնվում են իրար կողքի և ծածկում են ստեղծագործության ամբողջ մակերեսը։

آرمن - این هنر ظریف در چه جاهایی به کار می رود ؟

 

Արմեն․Այս նուրբ արվեստը ի՞նչ տեղերում է կիրառվում։

سعید - در صندوقچه ها ، قلمدانها و چیزهای دیگر . ساختمان مجلس ملی ایران پوشیده از خاتم کاری است .

 

Սաաիդ ․Արկղիկներում, գրչամաններում և այլ բաներում։ Իրանի ազգային խորհրդարանի շենքը  ծածկված է խաթամով։

آرمن : واقعا" ؟ این ساختمان باید بزرگ باشد . این طور نیست ؟

 

Արմեն․Իրո՞ք, այս շենքը պիտի մեծ լինի, այդպես չէ՞։

سعید - بله . ضمنا" در سالن این بنا ، خاتم کاری دیوارها ، سقف و سایر وسایل زیبا است .

Սաաիդ․Այո, ի միջի այլոց, այս շենքի սրահնում  պատերի, առաստաղի և այլ իրերի խաթամը շատ գեղեցիկ է։

 

 

 Առաջարկում ենք մեկ անգամ ևս ունկնդրել Արմենի և Սաաիդի երկխոսությունը, այս անգամ առանց թարգմանության։

 

آرمن - دیروز در مسجد بازار با هنرهای منبت و معرق آشنا شدم .

 

Արմեն․Երեկ շուկայի մզկիթում ծանոթացա մոնաբաթ և մոարաղ արվեստներին։

سعید - منبت و معرق از صنایع دستی چوبی ایران هستند .

 

Սաաիդ․Մոնաբաթը և մոարաղը Իրանի փայտի ձեռնարվեստներից են։

آرمن - آنها بسیار ظریف و زیبا هستند .

 

Արմեն․Նրանք չափազանց նուրբ ու գեղեցիկ են։

سعید - درست است . ولی از منبت و معرق ، هنر ظریفتری هم داریم .

Սաաիդ․Ճիշտ է(այդպես է), բայց մոնաբաթից ու մոարաղից ավելի նուրբ արվեստ էլ  ունենք:

آرمن - اسم این هنر چیست ؟

 

Արմեն․Այս արվեստը ի՞նչ է կոչվում։

سعید - هنر خاتم کاری . در این هنر ، هنرمند ایرانی چوبهای بسیار کوچک چند ضلعی را به هم می چسباند .

 

Սաաիդ.Խաթամ (փայտամշակում) արվեստ։Այս արվեստում իրանցի արվեստագետը շատ փոքր բազմանկյունի  փայտերը կպցնում է իրար։

محمد - مثل معرق ؟

Արմեն․Մոարաղի նմա՞ն։

سعید - نه . در خاتم کاری ، مثلثهای بسیار کوچک کنار هم قرار می گیرند و همه ی سطح کار را می پوشانند .

Սաաիդ․Ոչ խաթամ արվեստում ,  շատ փոքր եռանկյունիներ գտնվում են իրար կողքի և ծածկում են ստեղծագործության ամբողջ մակերեսը։

آرمن - این هنر ظریف در چه جاهایی به کار می رود ؟

 

Արմեն․Այս նուրբ արվեստը ի՞նչ տեղերում է կիրառվում։

سعید - در صندوقچه ها ، قلمدانها و چیزهای دیگر . ساختمان مجلس ملی ایران پوشیده از خاتم کاری است .

 

Սաաիդ ․Արկղիկներում, գրչամաններում և այլ բաներում։ Իրանի ազգային խորհրդարանի շենքը  ծածկված է խաթամով։

آرمن : واقعا" ؟ این ساختمان باید بزرگ باشد . این طور نیست ؟

 

Արմեն․Իրո՞ք, այս շենքը պիտի մեծ լինի, այդպես չէ՞։

سعید - بله . ضمنا" در سالن این بنا ، خاتم کاری دیوارها ، سقف و سایر وسایل زیبا است .

Սաաիդ․Այո, ի միջի այցլոց այս շենքի սրահնում  պատերի, առաստաղի և այլ իրերի խաթամը շատ գեղեցիկ է։

 

 

 

Խաթամը   շատ նուրբ արվեստ է,այն  վաղ անցյալ ունի Իրանում։ Որպես օրինակ Սպահանի «Ջամեը» մզկիթի ամբիոնի(մինբար) խաթամը ավելի քան հազար տարվա անցյալ ունի։ Մզկիթի Սյունասրահի առաստաղը ծածկված է խաթամով։ Իրանում խաթամագործության կարևորագույն կենտրոններն են Սպահան, Շիրազ և Թեհրան քաղաքները: Իհարկե վարպետների մեծ մասը ծագումով Սպահանցի կամ Շիրազցի են:Անշուշտ ձեզանից շատերը վայելել եք Իրանի ձեռնարվեստի նմուշները։

----