Դեկտեմբեր 24, 2016 18:06 Asia/Yerevan

Ողջույն ձեզ պարսկերենով հետաքրքրվող հարգելի ունկնդիրներ։ Ներկայացնում ենք «Պարսկերենը Ձեզ համար» հաղորդաշարի 139-րդ  թողարկումը։

Հիշեցնենք,որ նախորդ թողարկման ընթացքում Արմենը համալսարանի դասախոս՝ դոկտոր Քարիմիի դասաժամին  ծանոթացավ իրանցի մեծ գիտնական, բժիշկ և փիլիսոփա Ավիցեննայի (Իբն Սինայի) հետ։Այսօր դոկտոր Քարիմին ուսանողների հետ խոսելու է իրանցի մեկ այլ գիտնական՝ Խաջե Նասիրեդդին Թուսիի մասին։ Խաջե Նասիրեդդին Թուսին Իրանցի անվանի փիլիսոփա, մութաքալիմ (Նա ով զբաղվում է քալամով՝ Աստվածաբան), Ֆակիհ (մուսուլման իրավագետ), գիտնական, մաթեմատիկոս և դիվանագետ էր։ Նա կրոնական և ռացիոնալ գիտությունները սովորել է իր հոր և ժամանակի դասախոսների մոտ։ Իր բարձրագույն կրթությունն ստացել է Նեյշաբուրում։Նա  եղել է Հուլագուխանի նախարարը։ Բեղմնավոր է իրանցի գիտնականի գիտական աշխատությունների ավանդը, որի ազդեցությունը տարածվել է ոչ միայն իսլամական այլ ամբողջ աշխարհում:

Ինչպես միշտ նախ առաջարկում ենք թուղթ ու գրիչ վերցնել գրի առնելու այս հաղորդման նոր բառերն ու բառակապակցությունները:

خواجه نصیرالدین طوسی

Խաջե Նասիրեդդին Թուսի

فقیه

Ֆակիհ(Իսլամական օրենսգետ-իրավաբան, մուսուլման իրավագետ)

فقها

Ֆակհիներ

اسلامی

Իսլամական

قرن

Դար

سیزدهم

Տասներեքերորդ

به عنوان

Որպես

دانشمند

Գիտնական

ریاضی دان

Մաթեմատիկոս

ما می شناسیم

Մենք ճանաչում ենք

درست

Ճիշտ

شما می گویید

Դուք ասում եք

فیلسوف

Փիլիսոփա

بزرگ

Մեծ

استاد

Դասախոս

مدفن

Շիրիմ, գերեզման

کاظمین

Քազեմեյն

عراق

Իրաք

اهل کجا ؟

Որտեղացի

گفته اند

Ասել են

او بوده است

Նա եղել է

طوس

Թուս

بطور مسلم

Հաստատապես

خراسان

Խորասան

کارهای مهم

Կարևոր գործեր

او انجام داده است

Նա կատարել է

مراغه

Մարաղա

رصد خانه

Աստղադիտարան

او بنا کرد

Նա հիմնադրեց

کتابخانه

Գրադարան

او داشت

Նա ուներ

او داشته است

Նա ունեցել է

چهل هزار

Քառասուն հազար

کتاب

Գիրք

آن بوده است

Այն եղել է

حتما"

Անպայման,անշուշտ

شاگرد

Աշակերտ

زیادی

Շատ

دانشمند

Գիտնական

دانشمندان

Գիտնականներ

قطب الدین شیرازی

Ղոթբեդդին Շիրազի

آنها بوده اند

Նրանք եղել են

علمی

Գիտական

اسلامی

Իսլամական

فلسفی

Փիլիսոփայական

شغل

Զբաղմունք

کارهای علمی

Գիտական աշխատանքներ

او انجام می داد

Նա կատարում  էր

وزیر

Նախարար

هلاکوخان

Հուլագուխան

 

---

Հարգարժան ռադիոլսող բարեկամներ այժմ առաջարկում ենք հետևել համալսարանի դասախոս՝ դոկտոր Քարիմիի  և ուսանողների  խոսակցությանը։  Դասի թեման Խաջե Նասիրեդդին Թուսին է։

Դասախոս․Խաջե Նասիրեդդին Թուսին 13-րդ դարի իսլամական ֆակիհներից(Ֆակիհ Իսլամական օրենսգետ-իրավաբան, մուսուլման իրավագետ)  մեկն էր։

استاد - خواجه نصیرالدین طوسی یکی از فقهای اسلامی قرن سیزدهم میلادی است .

 

Ուսանող․Բայց մենք նրան ,որպես գիտնական ու մաթեմատիկոս ենք ճանաչում։

دانشجو - اما ما او را به عنوان دانشمند و ریاضی دان می شناسیم .

 

Դասախոս․Դուք ճիշտ եք ասում։ Նա մեծ փիլիսոփա, մաթեմատիկոս և գիտնական էլ եղել է։

استاد - درست می گویید . او فیلسوف ، ریاضی دان و دانشمند بزرگی نیز بوده است .

Ուսանող․Դասախոս Քարիմի Խաջե Նասիրեդդինի գերեզմանը Իրաքի Քազեմեյնում է գտնվում։ Նա որտեղացի էր։

دانشجو - استاد  کریمی ، مدفن خواجه نصیر در کاظمین عراق است . او اهل کجا بود ؟

 

Դասախոս․Ասում են ,որ նա եղել է Թուսում։Հաստատապես նա Խորասանցի է։

استاد - گفته اند او در طوس بوده است . بطور مسلم او اهل خراسان است

Արմեն․Խաջե Նասիրեդդին Թուսին ինչ կարևոր գործեր է արել:

آرمن- خواجه نصیرالدین طوسی چه کارهای مهمی انجام داده است ؟

 

Դասախոս.Նա Մարաղա քաղաքում հիմնադրել է մի աստղադիտարան և ունեցել է  մի գրադարան ,որում եղել է 40 հազար գիրք:

استاد - او در شهر مراغه یک رصد خانه بنا کرد و کتابخانه ای داشت که چهل هزار کتاب در آن بوده است .

 

Արմեն․Ուրեմն անպայման շատ աշակերտներ էլ  ունեցել է:

آرمن - پس حتما" شاگردان زیادی هم داشته است .

 

Դասախոս.Այո, Ղոթբեդդին Շիրազիի նման մեծ գիտնականներ եղել են  Խաջե Նասիրեդդին Թուսիի աշակերտը:

استاد - بله . دانشمندان بزرگی مثل قطب الدین شیرازی ، شاگرد خواجه نصیرالدین بوده اند .

Արմեն․Արդյոք նրանից գրքեր կան:

آرمن - آیا کتابهایی از او در دست است ؟

Դասախոս․Այո Խաջե Նասիրի հեղինակած գիտական, իսլամական ու փիլիսոփայական շատ գրքեր կան:

استاد - بله . کتابهای علمی ، اسلامی و فلسفی زیادی از خواجه نصیر در دست است .

Արմեն․Ինչ է եղել Խաջե Նասիրեդդինի զբաղմունքը:

آرمن - شغل خواجه نصیرالدین چه بوده است ؟

Դասախոս․Նա գիտական  գործեր էր կատարում, նաև եղել է Հուլագուխանի նախարարը:

استاد - او کارهای علمی انجام می داد و وزیر هلاکوخان نیز بوده است .

 

 

Առաջարկում ենք մեկ անգամ ևս հետևել Դասախոսի և ուսանողների խոսակցությանը,այս անգամ առանց թարգմանության։

Դասախոս․Խաջե Նասիրեդդին Թուսին 13-րդ դարի իսլամական ֆակիհներից(Ֆակիհ Իսլամական օրենսգետ-իրավաբան, մուսուլման իրավագետ)  մեկն էր։

استاد - خواجه نصیرالدین طوسی یکی از فقهای اسلامی قرن سیزدهم میلادی است .

 

Ուսանող․Բայց մենք նրան ,որպես գիտնական ու մաթեմատիկոս ենք ճանաչում։

دانشجو - اما ما او را به عنوان دانشمند و ریاضی دان می شناسیم .

 

Դասախոս․Դուք ճիշտ եք ասում։ Նա մեծ փիլիսոփա, մաթեմատիկոս և գիտնական էլ եղել է։

استاد - درست می گویید . او فیلسوف ، ریاضی دان و دانشمند بزرگی نیز بوده است .

Ուսանող․Դասախոս Քարիմի Խաջե Նասիրեդդինի գերեզմանը Իրաքի Քազեմեյնում է գտնվում։ Նա որտեղացի էր։

دانشجو - استاد  کریمی ، مدفن خواجه نصیر در کاظمین عراق است . او اهل کجا بود ؟

 

Դասախոս․Ասում են ,որ նա եղել է Թուսում։Հաստատապես նա Խորասանցի է։

استاد - گفته اند او در طوس بوده است . بطور مسلم او اهل خراسان است

Արմեն․Խաջե Նասիրեդդին Թուսին ինչ կարևոր գործեր է արել:

آرمن- خواجه نصیرالدین طوسی چه کارهای مهمی انجام داده است ؟

 

Դասախոս.Նա Մարաղա քաղաքում հիմնադրել է մի աստղադիտարան և ունեցել է  մի գրադարան ,որում եղել է 40 հազար գիրք:

استاد - او در شهر مراغه یک رصد خانه بنا کرد و کتابخانه ای داشت که چهل هزار کتاب در آن بوده است .

 

Արմեն․Ուրեմն անպայման շատ աշակերտներ էլ  ունեցել է:

آرمن - پس حتما" شاگردان زیادی هم داشته است .

 

Դասախոս.Այո, Ղոթբեդդին Շիրազիի նման մեծ գիտնականներ եղել են  Խաջե Նասիրեդդին Թուսիի աշակերտը:

استاد - بله . دانشمندان بزرگی مثل قطب الدین شیرازی ، شاگرد خواجه نصیرالدین بوده اند .

Արմեն․Արդյոք նրանից գրքեր կան:

آرمن - آیا کتابهایی از او در دست است ؟

Դասախոս․Այո Խաջե Նասիրի հեղինակած գիտական, իսլամական ու փիլիսոփայական շատ գրքեր կան:

استاد - بله . کتابهای علمی ، اسلامی و فلسفی زیادی از خواجه نصیر در دست است .

Արմեն․Ինչ է եղել Խաջե Նասիրեդդինի զբաղմունքը:

آرمن - شغل خواجه نصیرالدین چه بوده است ؟

Դասախոս․Նա գիտական  գործեր էր կատարում, նաև եղել է Հուլագուխանի նախարարը:

استاد - او کارهای علمی انجام می داد و وزیر هلاکوخان نیز بوده است .

 

Դասախոսը և ուսանողները շարունակեցին իրենց զրույցը Խաջե Նասիրեդդին Թուսիի մասին։ Դասախոսը հավելում է․-«Խաջե Նասիրեդդին Թուսիի աշխատությունների մեծ մասը գրվել են արաբերեն։Նա հեղինակել  է նաև պարսկերեն լեզվով։«Նասերի էթիկան» գիրքը համարվում է նրա հայտնի ստեղծագործություններից։ Այդ գրքում նա գրել է երջանկության հասնելու ուղիների մասին։ «Իբն Սինայի փիլիսոփայության մեկնումը» ևս նրա հայտնի ստեղծագործություններից է։Այն գրել  է արաբերենով։  Գրել է նաև մաթեմատիկայի  և երկրաչափության վերաբերյալ  շատ գործեր:Խաջե Նասիրեդդին Թուսին արժեքավոր գրքեր է հեղինակել շիա դավանանքի մասին: Նրա աշխատությունները դասավանդվում են Իրանի և աշխարհի հայտնի համալսարաններում