Պարսկերենը Ձեզ համար (139)
Ողջույն ձեզ պարսկերենով հետաքրքրվող հարգելի ունկնդիրներ։ Ներկայացնում ենք «Պարսկերենը Ձեզ համար» հաղորդաշարի 139-րդ թողարկումը։
Հիշեցնենք,որ նախորդ թողարկման ընթացքում Արմենը համալսարանի դասախոս՝ դոկտոր Քարիմիի դասաժամին ծանոթացավ իրանցի մեծ գիտնական, բժիշկ և փիլիսոփա Ավիցեննայի (Իբն Սինայի) հետ։Այսօր դոկտոր Քարիմին ուսանողների հետ խոսելու է իրանցի մեկ այլ գիտնական՝ Խաջե Նասիրեդդին Թուսիի մասին։ Խաջե Նասիրեդդին Թուսին Իրանցի անվանի փիլիսոփա, մութաքալիմ (Նա ով զբաղվում է քալամով՝ Աստվածաբան), Ֆակիհ (մուսուլման իրավագետ), գիտնական, մաթեմատիկոս և դիվանագետ էր։ Նա կրոնական և ռացիոնալ գիտությունները սովորել է իր հոր և ժամանակի դասախոսների մոտ։ Իր բարձրագույն կրթությունն ստացել է Նեյշաբուրում։Նա եղել է Հուլագուխանի նախարարը։ Բեղմնավոր է իրանցի գիտնականի գիտական աշխատությունների ավանդը, որի ազդեցությունը տարածվել է ոչ միայն իսլամական այլ ամբողջ աշխարհում:
Ինչպես միշտ նախ առաջարկում ենք թուղթ ու գրիչ վերցնել գրի առնելու այս հաղորդման նոր բառերն ու բառակապակցությունները:
خواجه نصیرالدین طوسی |
Խաջե Նասիրեդդին Թուսի |
فقیه |
Ֆակիհ(Իսլամական օրենսգետ-իրավաբան, մուսուլման իրավագետ) |
فقها |
Ֆակհիներ |
اسلامی |
Իսլամական |
قرن |
Դար |
سیزدهم |
Տասներեքերորդ |
به عنوان |
Որպես |
دانشمند |
Գիտնական |
ریاضی دان |
Մաթեմատիկոս |
ما می شناسیم |
Մենք ճանաչում ենք |
درست |
Ճիշտ |
شما می گویید |
Դուք ասում եք |
فیلسوف |
Փիլիսոփա |
بزرگ |
Մեծ |
استاد |
Դասախոս |
مدفن |
Շիրիմ, գերեզման |
کاظمین |
Քազեմեյն |
عراق |
Իրաք |
اهل کجا ؟ |
Որտեղացի |
گفته اند |
Ասել են |
او بوده است |
Նա եղել է |
طوس |
Թուս |
بطور مسلم |
Հաստատապես |
خراسان |
Խորասան |
کارهای مهم |
Կարևոր գործեր |
او انجام داده است |
Նա կատարել է |
مراغه |
Մարաղա |
رصد خانه |
Աստղադիտարան |
او بنا کرد |
Նա հիմնադրեց |
کتابخانه |
Գրադարան |
او داشت |
Նա ուներ |
او داشته است |
Նա ունեցել է |
چهل هزار |
Քառասուն հազար |
کتاب |
Գիրք |
آن بوده است |
Այն եղել է |
حتما" |
Անպայման,անշուշտ |
شاگرد |
Աշակերտ |
زیادی |
Շատ |
دانشمند |
Գիտնական |
دانشمندان |
Գիտնականներ |
قطب الدین شیرازی |
Ղոթբեդդին Շիրազի |
آنها بوده اند |
Նրանք եղել են |
علمی |
Գիտական |
اسلامی |
Իսլամական |
فلسفی |
Փիլիսոփայական |
شغل |
Զբաղմունք |
کارهای علمی |
Գիտական աշխատանքներ |
او انجام می داد |
Նա կատարում էր |
وزیر |
Նախարար |
هلاکوخان |
Հուլագուխան |
---
Հարգարժան ռադիոլսող բարեկամներ այժմ առաջարկում ենք հետևել համալսարանի դասախոս՝ դոկտոր Քարիմիի և ուսանողների խոսակցությանը։ Դասի թեման Խաջե Նասիրեդդին Թուսին է։
Դասախոս․Խաջե Նասիրեդդին Թուսին 13-րդ դարի իսլամական ֆակիհներից(Ֆակիհ Իսլամական օրենսգետ-իրավաբան, մուսուլման իրավագետ) մեկն էր։ |
استاد - خواجه نصیرالدین طوسی یکی از فقهای اسلامی قرن سیزدهم میلادی است .
|
Ուսանող․Բայց մենք նրան ,որպես գիտնական ու մաթեմատիկոս ենք ճանաչում։ |
دانشجو - اما ما او را به عنوان دانشمند و ریاضی دان می شناسیم .
|
Դասախոս․Դուք ճիշտ եք ասում։ Նա մեծ փիլիսոփա, մաթեմատիկոս և գիտնական էլ եղել է։ |
استاد - درست می گویید . او فیلسوف ، ریاضی دان و دانشمند بزرگی نیز بوده است . |
Ուսանող․Դասախոս Քարիմի Խաջե Նասիրեդդինի գերեզմանը Իրաքի Քազեմեյնում է գտնվում։ Նա որտեղացի էր։ |
دانشجو - استاد کریمی ، مدفن خواجه نصیر در کاظمین عراق است . او اهل کجا بود ؟
|
Դասախոս․Ասում են ,որ նա եղել է Թուսում։Հաստատապես նա Խորասանցի է։ |
استاد - گفته اند او در طوس بوده است . بطور مسلم او اهل خراسان است |
Արմեն․Խաջե Նասիրեդդին Թուսին ինչ կարևոր գործեր է արել: |
آرمن- خواجه نصیرالدین طوسی چه کارهای مهمی انجام داده است ؟
|
Դասախոս.Նա Մարաղա քաղաքում հիմնադրել է մի աստղադիտարան և ունեցել է մի գրադարան ,որում եղել է 40 հազար գիրք: |
استاد - او در شهر مراغه یک رصد خانه بنا کرد و کتابخانه ای داشت که چهل هزار کتاب در آن بوده است .
|
Արմեն․Ուրեմն անպայման շատ աշակերտներ էլ ունեցել է: |
آرمن - پس حتما" شاگردان زیادی هم داشته است .
|
Դասախոս.Այո, Ղոթբեդդին Շիրազիի նման մեծ գիտնականներ եղել են Խաջե Նասիրեդդին Թուսիի աշակերտը: |
استاد - بله . دانشمندان بزرگی مثل قطب الدین شیرازی ، شاگرد خواجه نصیرالدین بوده اند . |
Արմեն․Արդյոք նրանից գրքեր կան: |
آرمن - آیا کتابهایی از او در دست است ؟ |
Դասախոս․Այո Խաջե Նասիրի հեղինակած գիտական, իսլամական ու փիլիսոփայական շատ գրքեր կան: |
استاد - بله . کتابهای علمی ، اسلامی و فلسفی زیادی از خواجه نصیر در دست است . |
Արմեն․Ինչ է եղել Խաջե Նասիրեդդինի զբաղմունքը: |
آرمن - شغل خواجه نصیرالدین چه بوده است ؟ |
Դասախոս․Նա գիտական գործեր էր կատարում, նաև եղել է Հուլագուխանի նախարարը: |
استاد - او کارهای علمی انجام می داد و وزیر هلاکوخان نیز بوده است . |
Առաջարկում ենք մեկ անգամ ևս հետևել Դասախոսի և ուսանողների խոսակցությանը,այս անգամ առանց թարգմանության։
Դասախոս․Խաջե Նասիրեդդին Թուսին 13-րդ դարի իսլամական ֆակիհներից(Ֆակիհ Իսլամական օրենսգետ-իրավաբան, մուսուլման իրավագետ) մեկն էր։ |
استاد - خواجه نصیرالدین طوسی یکی از فقهای اسلامی قرن سیزدهم میلادی است .
|
Ուսանող․Բայց մենք նրան ,որպես գիտնական ու մաթեմատիկոս ենք ճանաչում։ |
دانشجو - اما ما او را به عنوان دانشمند و ریاضی دان می شناسیم .
|
Դասախոս․Դուք ճիշտ եք ասում։ Նա մեծ փիլիսոփա, մաթեմատիկոս և գիտնական էլ եղել է։ |
استاد - درست می گویید . او فیلسوف ، ریاضی دان و دانشمند بزرگی نیز بوده است . |
Ուսանող․Դասախոս Քարիմի Խաջե Նասիրեդդինի գերեզմանը Իրաքի Քազեմեյնում է գտնվում։ Նա որտեղացի էր։ |
دانشجو - استاد کریمی ، مدفن خواجه نصیر در کاظمین عراق است . او اهل کجا بود ؟
|
Դասախոս․Ասում են ,որ նա եղել է Թուսում։Հաստատապես նա Խորասանցի է։ |
استاد - گفته اند او در طوس بوده است . بطور مسلم او اهل خراسان است |
Արմեն․Խաջե Նասիրեդդին Թուսին ինչ կարևոր գործեր է արել: |
آرمن- خواجه نصیرالدین طوسی چه کارهای مهمی انجام داده است ؟
|
Դասախոս.Նա Մարաղա քաղաքում հիմնադրել է մի աստղադիտարան և ունեցել է մի գրադարան ,որում եղել է 40 հազար գիրք: |
استاد - او در شهر مراغه یک رصد خانه بنا کرد و کتابخانه ای داشت که چهل هزار کتاب در آن بوده است .
|
Արմեն․Ուրեմն անպայման շատ աշակերտներ էլ ունեցել է: |
آرمن - پس حتما" شاگردان زیادی هم داشته است .
|
Դասախոս.Այո, Ղոթբեդդին Շիրազիի նման մեծ գիտնականներ եղել են Խաջե Նասիրեդդին Թուսիի աշակերտը: |
استاد - بله . دانشمندان بزرگی مثل قطب الدین شیرازی ، شاگرد خواجه نصیرالدین بوده اند . |
Արմեն․Արդյոք նրանից գրքեր կան: |
آرمن - آیا کتابهایی از او در دست است ؟ |
Դասախոս․Այո Խաջե Նասիրի հեղինակած գիտական, իսլամական ու փիլիսոփայական շատ գրքեր կան: |
استاد - بله . کتابهای علمی ، اسلامی و فلسفی زیادی از خواجه نصیر در دست است . |
Արմեն․Ինչ է եղել Խաջե Նասիրեդդինի զբաղմունքը: |
آرمن - شغل خواجه نصیرالدین چه بوده است ؟ |
Դասախոս․Նա գիտական գործեր էր կատարում, նաև եղել է Հուլագուխանի նախարարը: |
استاد - او کارهای علمی انجام می داد و وزیر هلاکوخان نیز بوده است . |
Դասախոսը և ուսանողները շարունակեցին իրենց զրույցը Խաջե Նասիրեդդին Թուսիի մասին։ Դասախոսը հավելում է․-«Խաջե Նասիրեդդին Թուսիի աշխատությունների մեծ մասը գրվել են արաբերեն։Նա հեղինակել է նաև պարսկերեն լեզվով։«Նասերի էթիկան» գիրքը համարվում է նրա հայտնի ստեղծագործություններից։ Այդ գրքում նա գրել է երջանկության հասնելու ուղիների մասին։ «Իբն Սինայի փիլիսոփայության մեկնումը» ևս նրա հայտնի ստեղծագործություններից է։Այն գրել է արաբերենով։ Գրել է նաև մաթեմատիկայի և երկրաչափության վերաբերյալ շատ գործեր:Խաջե Նասիրեդդին Թուսին արժեքավոր գրքեր է հեղինակել շիա դավանանքի մասին: Նրա աշխատությունները դասավանդվում են Իրանի և աշխարհի հայտնի համալսարաններում