Helikopteri Shahed 278, shembull i suksesshëm i inxhinierisë së kundërt

Duke pasur industrinë më të madhe të helikopterëve në rajon, Irani është një nga vendet lider në fushën e projektimit dhe prodhimit të helikopterëve ushtarakë dhe tregtarë.

Për shkak të karakteristikave të veçanta të fluturimit, si shpejtësia më e ulët se shpejtësia e zërit, aftësia për të fluturuar në lartësi të ulët dhe më pak kohë përgatitjeje fluturimi se aeroplanët, është vërtetuar qartë se helikopterët janë gjithmonë ndër pajisjet më efektive të fluturimit në arenat ushtarake dhe të transportit. Një nga mënyrat e rëndësishme për të arritur teknologjinë e avancuar ushtarake dhe të mbrojtjes është inxhinieria e kundërt në prodhimin e pajisjeve dhe armëve moderne dhe të suksesshme.  Zhvillimi dhe prodhimi i helikopterëve të rinj bazuar në helikopterët ekzistues është një praktikë e zakonshme, sepse përveç uljes së kostos së projektimit, zvogëlon edhe kostot e mirëmbajtjes dhe është e lehtë të zëvendësohen pjesët e një helikopteri me një anëtar tjetër të asaj familjeje. Ndërtimi i helikopterit Shahed 278 tregoi se është e mundur të prodhohet një helikopter duke përdorur një model dhe platformë të përshtatshme siç është helikopteri Bell 206 Jet Ranger, i cili ka shumë avantazhe si uljen e kostos së projektimit dhe ndërtimit, mirëmbajtjen dhe mundësinë e ndërrimit të pjesëve nga një helikopter në një helikopter tjetër. Helikopteri Shahed 278 është rezultat i lokalizimit të Bell 206 dhe avantazhi i tij më i madh ndaj Bell 206 është trupi i tij më i lehtë. Bell 206 Jet Ranger, nga i cili është përshtatur helikopteri Shahed 278, është ndërtuar në vitin 1962 nga kompania amerikane e helikopterëve Bell për të marrë pjesë në konkursin për zgjedhjen e një helikopteri të lehtë të ri zbulimi për Forcën Ajrore të SHBA-së dhe ka qenë në shërbim të ushtrisë së SHBA-së që nga viti 1967. Irani gjithashtu e bleu këtë helikopter në të njëjtin vit dhe mori rreth 130 prej tyre para Revolucionit Islamik.

Një vështrim i përgjithshëm

Shahed 278 u zhvillua në Kompaninë Shahed Aviation Industries të Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike, dhe ishte gati për testim në vitin 2002 dhe certifikata e tij (TC) u lëshua në 2013, dhe më pas disa prej tyre u prodhuan në kompaninë Iran Aircraft Industries (HESA). Në korrik të vitit 2018, gjatë Javës së Mbrojtjes së Shenjtë, disa helikopterë Shahed 278 dhe Shahed 285 iu dorëzuan Forcave Tokësore të IRGC-së në prani të Zëvendësministrit të Mbrojtjes, Komandantit të Forcave Tokësore të IRGC-së dhe Shefit të Organizatës së Industrive Ajrore të IRGC-së në Isfahan.  Ky helikopter është helikopteri i parë i klasit sulmues/zbulues tërësisht iranian, helikopter i klasit të lehtë me pesë ulëse, me një motor, me përdorim ushtarak dhe komercial me misione si patrullim, eskortë ajrore etj. Shahed 278 ka shumë ngjashmëri me helikopterin Shahed 285, i cili u prodhua në vitin 2013 në dy modele të lehta zbulim/ofensivë dhe patrullimi detar.  Helikat kryesore dhe helikat e bishtit, pjesët e trupit kryesor dhe bishti janë të ngjashme në dy helikopterët Shahed 278 dhe 285, dhe sipas informacioneve të publikuara për fuqinë e motorit dhe peshën maksimale të ngritjes së këtyre dy helikopterëve, motori dhe Sistemi i transmetimit të energjisë së dy helikopterëve janë gjithashtu të përbashkët. Shahed 278 është rreth 12 metra i gjatë, mbi 2 metra i gjerë dhe pothuajse 3 metra i lartë, pesha e tij bosh është 682 kg dhe fuqia e tij e ngritjes është 1450 kg. Një pikë shumë e rëndësishme në këtë helikopter iranian është përdorimi i një motori 420 kuaj fuqi, i cili bën që Shahed 278 të lëvizë me shpejtësi 230 km/h. Megjithëse helikopteri Shahed 278 është shumë i ngjashëm me helikopterin Bell 206 Jet Ranger, por pas ekzaminimit të kujdesshëm, mund të shihet se ka dallime, helikopteri iranian ka një hundë më të mprehtë dhe dritare më të mëdha se modeli amerikan, dhe ka nga dy pasagjerë në çdo anë të helikopterit dhe piloti është para, por e rëndësishme është që Shahed është më i lehtë se helikopteri amerikan. Rritja e performancës në krahasim me helikopterët e ngjashëm në botë, ulja e kostos së riparimeve dhe mirëmbajtjes, si dhe lokalizimi i sistemeve mekanike, hidraulike, elektro-avionike dhe i gjithë trupit të helikopterit janë ndër karakteristikat e tjera të helikopterit Shahed 278. Helikopteri Shahed 278 me përdorim ushtarak dhe tregtar është helikopteri i parë në vend që ka arritur të marrë Certifikatën e Tipit dhe Licencën e Prodhimit nga Organizata e Aviacionit Civil duke respektuar të gjitha standardet ndërkombëtare. Linja e prodhimit e këtij helikopteri është ende aktive. Shahed 278 është një helikopter me misione të ndryshme, duke përfshirë patrullimin, zbulimin, lëvizjen e komandantëve, mbështetjen e forcave tokësore, filmimin, trajnimin dhe shpëtimin ajror dhe transportimin e të lënduarve, taksi ajrore, patrullë për mbrojtjen e mjedisit, vizita në linjat e naftës, gazit dhe energjisë elektrike, dhe ai është i aftë për zbatimin optimal të të gjitha këtyre misioneve. Helikopteri Shahed 278 është prodhuar duke përdorur teknologjitë më të fundit të projektimit dhe lëndë të para të avancuara në pjesë si trupi, helika kryesore dhe bishti i helikopterit, çka përveç uljes së peshës së helikopterit, parandalon korrozionin dhe ndryshkjen dhe bën të mundur që ai të fluturojë në mjedise të ndryshme pa asnjë problem. Ky helikopter është bërë me një strukturë modulare dhe duke përdorur metoda moderne të projektimit dhe materiale të avancuara jo metalike të kombinuara në trup dhe helikat kryesore. Ky material dhe ulja e peshës së helikopterit ka rritur në masë të madhe kapacitetin mbajtës të ngarkesës, dhe nga ana tjetër, përdorimi i sipërfaqeve të mëdha të xhamit në Shahed 278 ka rritur shumë diapazonin e pamjes së të gjithë pasagjerëve, duke përfshirë 2 pjesëtarët e ekuipazhit të fluturimit, dhe kjo është shumë efektive në terrenin e betejës. Ky helikopter me motorin e tij të fuqishëm është në gjendje të fluturojë pandërprerë për 4 orë, dhe së bashku me rrezen e tij të gjatë të fluturimit  bën që ky helikopter i shkathët iranian të ketë nevojë për shumë pak karburant për të mbuluar zonat nën misionin e tij. Ky helikopter ka në kabinë sisteme të dyfishta të kontrollit të fluturimit dhe ekrane të mëdha me shumë funksione me ngjyra (MFD), duke rritur besueshmërinë dhe duke ulur ndjeshëm kostot e mirëmbajtjes.

Llojet e armëve të Shahed 278

Vitet e fundit është ngritur diskutimi për armatosjen e helikopterëve autoktonë në forcat e armatosura iraniane dhe deri më sot, shumica e helikopterëve ishin të pajisur me armë indigjene si raketa, predha dhe plumba në formën e dizajneve të ndryshme në mënyrë që të mund të përdoren kur është e nevojshme. Në këtë drejtim, helikopteri Shahed 278 është armatosur edhe me armë të ndryshme në formën e projektit "OH 78". Aktualisht ky helikopter është i pajisur me armë të lehta sulmuese, duke përfshirë një ose dy raketahedhës me shtatë gryka për raketat me kalibër 75 inç (70 mm) që kanë një rreze prej 500 deri në 5000 metra dhe nën trup është pajisur me një mitraloz të kalibrit 12.7 mm i cili ka edhe kamera. Përveç kësaj pajisjeje, Shahed 278 posedon një sistem optik shikimi ditën dhe natën që ka dy shkallë lirie për mbikëqyrjen e ajrit dhe sistemin e ruajtjes së informacionit. Si rezultat, me ndihmën e pajisjeve dhe armëve të mësipërme, ky helikopter do të jetë një fluturues zbulues i armatosur, dhe për këtë mision në botë janë ndërtuar helikopterë të ndryshëm të së njëjtës kategori, disa prej të cilëve janë të aftë edhe për të gjuajtur raketa anti-blind. Madje në disa pamje të publikuara të këtij helikopteri është zbuluar se Shahed 278 mund të mbajë me vete të gjitha llojet e raketave kundër anijeve dhe të gjuajë në objektiva të ndryshëm. Kur këto raketa montohen në një helikopter, rrezja e tyre rritet ndjeshëm. Municioni i përdorur në helikopterin OH-78 është i tipit NSV, i prodhuar në Rusi, i cili peshon 25 kg, ka një rreze efektive 1500 metra kundër objektivave ajrore dhe 2 kilometra kundër objektivave tokësorë dhe një shpejtësi zjarri prej 700 deri në 800 fishekë në minutë. Megjithëse vendndodhja e kësaj arme nën hundë do ta detyrojë pilotin të jetë më i kujdesshëm gjatë uljes dhe ngritjes, por kjo metodë e instalimit nuk është e paprecedentë, kështu që në helikopterin luftarak amerikan Apache, topi në pjesën e përparme instalohet saktësisht në të njëjtën mënyrë. Përveç kësaj, e njëjta metodë e montimit të armës është përdorur në prototipet e helikopterit sulmues autokton Shahed 285. Gjëja interesante në lidhje me mitralozin e Shahed 278 është se kamera e tij me zmadhimin optik dhe zmadhimin e imazhit të objektivit, i cili mund të shihet në ekranin në kabinë, lejon shënjestrim më të saktë dhe goditjen e më shumë plumbave në objektiv ose goditjen e objektivit me më pak të shtëna. Sistemi elektro-optik i instaluar në këtë helikopter, përveç që ka shikueshmëri ditën dhe natën dhe zmadhim optik dhe dixhital dhe dërgimin e imazheve në njësitë e tjera tokësore dhe ajrore në kohë reale, ka edhe një zbulues me rreze lazer, i cili në këtë rast përmirëson dhe rrit ndjeshëm saktësinë.

Specifikimet e helikopterit Shahid 278

Pasagjerët: 5 persona (një pilot dhe 4 pasagjerë)

Tavani i fluturimit të shërbimit: 4115 metra mbi nivelin e detit

Tavani statik i fluturimit (IGE): 3960 metra mbi nivelin e detit

Tavani i fluturimit statik (OGE) është 2740 metra mbi nivelin e detit

Shpejtësia maksimale e ngjitjes: 6.5 metra në sekondë

Shpejtësia maksimale: 226 km/h

Gama maksimale e funksionimit (fluturimi në një lartësi prej 1500 metrash): 655 km

Kohëzgjatja e fluturimit: më shumë se 4 orë

Gjatësia: 11.84 metra

Gjerësia: 1.92 metra

Lartësia: 2.98 metra

Diametri i helikës kryesore të helikopterit: 10,160 metra

Diametri i helikës së bishtit të helikopterit: 1.57 metra

Pesha e zbrazët: 750 kg

Pesha maksimale e ngritjes: 1450 kg

Fuqia maksimale e motorit: 420 kuaj fuqi

Armët

Plumba NSV 12,7 mm

14 raketa Hydra 70