Pars Today

Kanë kaluar 20 ditë që nga dorëheqja e Kryeministrit Mustafa Adib i cili ishte emëruar për të formuar kabinetin libanez, por një kryeministër i ri nuk është emëruar ende dhe Libani është ende duke dëshmuar punën e një qeverie të udhëhequr nga Hassan Diab.

Libani mund të konsiderohet vendi më i paqëndrueshëm  politikisht në rajonin e Azisë Perëndimore. Edhe vendet e përfshira në terrorizëm, luftë civile dhe protesta popullore nuk kanë parë aq shumë paqëndrueshmëri politike sa Libani në dekadën e fundit. Iraku, i cili dëshmoi pushtimin e ISIS në vitin 2014, ka pasur vetëm tre kryeministra në gjashtë vjet. Haidar al-Abadi, Adel Abdul-Mahdi dhe Mustafa al-Kadhimi kanë qenë tre kryeministrat e Irakut që nga viti 2014, dhe Nuri al-Maliki ka shërbyer më parë nga viti 2006 në 2014.Siria, e cila ka vuajtur nga një luftë kundër terrorit në dekadën e fundit dhe konsiderohet si një nga vendet më të pasigurta, ka pasur shtatë kryeministra gjatë kësaj periudhe. Mohammad Naxhi al-Atri, Adel Safar, Rijadh Farid Hixhab, Omar Ibrahim Khalaunxhi, Vael Nader Halaki, Emad Khamis dhe Hussein Arnus kanë qenë shtatë kryeministrat sirianë që nga fillimi i luftës në vitin 2011.Libani ka pasur shtatë kryeministra që nga viti 2011 kur filluan protestat arabe në rajonin e Azisë Perëndimore. Saad al-Hariri, Naxhib Mikati, Tamam Salam, Saad al-Hariri, sërish Saad al-Hariri pas zgjedhjeve të vitit 2018, Hassan Diab dhe Mustafa Adib, i cili nuk arriti të formojë një kabinet, ishin shtatë kryeministrat libanezë për 10 vitet e fundit dhe kryeministri tjetër do të jetë kryeministri i tetë. Kjo pavarësisht nga fakti që Libani që nga viti 2008 ka pasur vetëm dy zgjedhje parlamentare në 2009 dhe 2018 . Megjithëse Libani po përballet me shumë probleme ekonomike, një nga arsyet e sfidave ekonomike është paqëndrueshmëria e vazhdueshme dhe destabiliteti politik në vend.

Deri më tani, janë shkruar analiza të ndryshme për paqëndrueshmërinë e vazhdueshme politike në Liban, por mund të thuhet se kjo çështje është e rrënjosur në "strukturë". Në fakt, një vështrim strukturor i zhvillimeve në Liban mund të japë përgjigjen për shkaqet e paqëndrueshmërisë së vazhdueshme politike në këtë vend. Struktura duhet të shqyrtohet gjithashtu në tre nivele: vendore, rajonale dhe ndërkombëtare. Brenda tij, Libani po dëshmon përleshje politike dhe sektarizëm. Pushteti në këtë vend bazohet në strukturën e popullsisë së Shiitëve, Sunitëve dhe të Krishterëve.Parlamenti drejtohet nga Shiitët, kryeministri nga Sunitët dhe presidenca nga të Krishterët Libanezë. Nuk është konkurrenca politike dhe kutitë e votimit ato që përcaktojnë pushtetmbajtësit në Liban, por struktura e paracaktuar politike në vend. Kështu, edhe pse Koalicioni i Rezistencës fitoi 68 nga 128 vendet në parlamentin libanez në zgjedhjet parlamentare të majit 2018, qeveria u formua nga Saad al-Hariri, dhe madje ai nuk ishte i kënaqur me shpërndarjen e drejtë të posteve.Një nga arsyet kryesore për sabotimet e shpeshta dhe të shumta kundër qeverisë së Hassan Diab që çuan në dorëheqjen e tij, dhe gjithashtu një nga arsyet kryesore për dështimin e Mustafa Adib për të formuar një kabinet, ishte struktura e paracaktuar e pushtetit që i ktheu humbësit e zgjedhjeve në pretendues të pushtetit. Në këtë drejtim,u formua klubi i ish-kryeministrave libanezë, i përbërë nga Fuad Seniora, Naxhib Mikati, Tamam Salam dhe Saad Al-Hariri, për të rritur presionin mbi koalicionin e rezistencës.Gazeta libaneze Al-Akhbar  në një raport pas vonesës në formimin e kabinetit të Adib dhe para dorëheqjes së tij shkroi:"Adib dhe ish-kryeministrat, të udhëhequr nga Saad al-Hariri, duan të prishin rezultatet e zgjedhjeve parlamentare dhe të sabotojnë shumicën në parlament;"Qëllimi i tyre i padeklaruar është një grusht shteti i butë kundër Hezbollahut, lëvizjes Amal, Al-Tiar al-ëatani al-Hur (Lëvizja e Lirë Kombëtare ) dhe Presidentit Michel Aoun."

Në nivelin rajonal, struktura e fuqisë në Azinë Perëndimore është e tillë që Libani ndikohet prej saj.Konflikti i bllokut të kompromisit dhe të rezistencës me ardhjen në pushtet të Mbretit Salman në Arabinë Saudite dhe të Donald Trump në Shtetet e Bashkuara,ka arritur një nivel rekord, me demokracinë që humbi rëndësinë e saj dhe demonstrimet në rrugë dhe dhunën e përhapur në vendet e synuara si një mënyrë për të sjellë  në pushtet qeveri kukulla në përputhje me interesat e boshtit të kompromisit.Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, të cilat shpenzuan shumë për aleatët e tyre në zgjedhjet libaneze të majit 2018, kanë humbur ndaj Koalicionit të Rezistencës të udhëhequr nga Hezbollah. Arabia Saudite i mat të gjitha zhvillimet në rajon duke parë situatën në Iran dhe përballjen me Iranin e ka tërhequr në sferën politike libaneze dhe sabotimin e kryeministrave të ngarkuar me formimin e një kabineti qeveritar.Mbreti Salman i Arabisë Saudite, në fjalët e tij në seancën e 75-të të Asamblesë së Përgjithshme të OKB,pasi përsëriti pretendimet e tij të vazhdueshme kundër Republikës Islamike të Iranit, theksoi nevojën për çarmatosjen e Hezbollahut në Liban.

Në nivelin ndërkombëtar, ndërtimi pro-perëndimor i pushtetit, veçanërisht në përputhje me pozicionet e SHBA dhe të francezëve, që janë në përputhje me boshtin e kompromisit në rajonin e Azisë Perëndimore, ka një ndikim të madh në paqëndrueshmërinë e vazhdueshme dhe dështimin e përpjekjeve për të formuar një kabinet libanez.Qëllimi kryesor i ndërhyrjes së huaj në formimin e kabinetit të ri libanez është të hapë rrugën për formimin e një "qeverie pa Hezbollahun" ose një "qeveri anti-Hezbollah".Adib, i cili nuk ishte në gjendje të formonte një kabinet pa Hezbollahun ose anti-Hezbollah për shkak të përbërjes së kabinetit libanez, i cili ka një shumicë në Koalicionin e Rezistencës, dhe gjithashtu për shkak të pozitës së spikatur politike të Hezbollahut, u detyrua të japë dorëheqjen. Kryeministri i ri është prezantuar në Liban, por as ai nuk ka mundur të formojë kabinetin qeveritar.Bashkuar me nismën e Emmanuel Macron për të formuar një kabinet në Liban, Shtetet e Bashkuara në mënyrë efektive prishën procesin e formimit të një kabineti të udhëhequr nga Mustafa Adib duke bojkotuar disa figura politike libaneze, përfshirë disa anëtarë të lëvizjes Amal."Mosformimi i një kabineti në Liban tregon ekzistencën e ndërhyrjes rajonale dhe ndërkombëtare," tha Muhamed Nasrallah, një deputet i parlamentit libanez dhe një anëtar i byrosë politike të lëvizjes Amal.Mbështetja e interesave të regjimit izraelit, e cila nuk është në përputhje me krijimin e një qeverie të bashkuar me Hezbollahun, parandalimi i dobësimit të boshtit të kompromisit të udhëhequr nga sauditët dhe parandalimi i forcimit të rezistencës të udhëhequr nga Republika Islamike e Iranit, të gjitha këto janë tipare të strukturës së fuqisë dhe konkurrencës në Azinë Perëndimore. Ky është faktori kryesor në përballjen e fuqive perëndimore me demokracinë në Liban dhe i paqëndrueshmërinë së vazhdueshme politike në atë vend.

Më në fund, lufta strukturore e pushtetit në Liban vazhdon ndërsa vendi përballet me një krizë ekonomike me një borxh prej më shumë se 90 miliardë dollarë. Papunësia në vend është 35 përqind dhe varfëria është më shumë se 50 përqind dhe pretenduesit e demokracisë nuk i kushtojnë vëmendje kësaj krize ekonomike sepse kundrejt interesave të tyre vlerat në Liban po veniten. Për të kapërcyer paqëndrueshmërinë e vazhdueshme, Libani duhet të ndryshojë strukturën e tij të pushtetit, e cila është një mbetje e kolonizimit francez."Struktura libaneze është një strukturë koloniale që është trashëgimi e Francës dhe ka ushqyer sektarizmin në Liban", thotë Ahmad Dastmalchian, një ekspert i njohur libanez, i cili shton: "Libani sot ka një situatë të re dhe struktura e korruptuar fisnore nuk i sjell dobi situatës aktuale në Liban".