موضع قابل تامل ازبکستان در شورای کشورهای ترک زبان

در شرایطی که نشست های به اصطلاح کشورهای ترک زبان بر همکاری های فرهنگی و سیاسی تاکید دارد، ازبکستان همکاری های ترانزیتی را به عنوان محور اصلی همکاری های میان این کشورها مطرح کرده است.

در همین ارتباط ، "شوکت میرضیایف" رئیس جمهوری ازبکستان در نشست غیررسمی شورای همکاری کشورهای ترک زبان - که به صورت ویدئویی برگزار شد - اعلام کرد:افزایش پتانسیل حمل‌ونقلی منطقه ، از اهمیت راهبردی زیادی برخوردار است.

رئیس جمهوری ازبکستان همچنین تصریح کرد:   توسعه کریدورهای حمل و نقلی در طول مسیرهای آسیای مرکزی و اجرای طرح های مشترک بزرگ مبنی بر ساخت زیربناهای لجستیکی به طور کامل پاسخگوی منافع ماست.
 

اظهارات رئیس جمهوری ازبکستان از اهمیت زیادی برای ادامه همکاری های به اصطلاح کشورهای ترک زبان برخوردار است. این اظهارات نشان می دهد که ازبکستان به عنوان کشوری که در سال های گذشته همواره به نشست شورای به اصطلاح کشورهای ترک زبان نگاه بدبینانه ای داشته است، به جای تن دادن به خواسته های فرهنگی و سیاسی برخی از کشورهای عضو این شورا ، درصدد کسب منافع از این شورا است. درحقیقت ، ازبکستان درصدد بهره برداری و تبدیل عضویت در این شورا به فرصت ها است. درحالی که برخی دولت ها بویژه ترکیه تاکنون مواضع و اهداف دیگری ازهمکاری ها در چارچوب این شورا داشته است. با وجود آن چه که تلاش های ترکیه و برخی ازدیگر اعضای شورای همکاری کشورهای به اصطلاح ترک زبان خوانده می شود، اعضای این شورا در زمینه حفظ صلح و تحکیم امنیت درمنطقه و جهان موفقیت‌های قابل ملاحظه‌ای به دست نیاورده اند. حضور مشکوک ترکیه در درگیری‌های سوریه و لیبی صرفا" شک و تردید جمهوری های آسیای مرکزی را نسبت به طرح همگرایی ترکی تشدید کرده است. در واقع ، این حقیقت بویژه پس از پیشنهاد اخیر رئیس جمهوری ازبکستان مشخص شده است که کشورهای آسیای مرکزی قصد ندارند برای حفظ منافع ترکیه با بازیکنان منطقه ای و بین المللی نظیر روسیه، آمریکا و کشورهای اروپایی مقابله کنند.

در همین ارتباط ، "حسین اسوبعلی اف" کارشناس مسائل آسیای مرکزی و قفقاز گفته است: "ترکیه تلاش‌هایی با هدف تقویت جایگاه خود در آسیای مرکزی دنبال می‌کند و به طور فعال با کشورهای منطقه طیف وسیعی از روابط دوجانبه و چندجانبه را  مورد بررسی و تبادل نظر قرار می دهد، اما این تلاش ها در عمل نتایج موردنظر مقام های آنکارا را محقق نکرده است".    

 ناگفته نماند که شورای همکاری به اصطلاح کشورهای "ترک زبان" از زمان تاسیس تاکنون نشان داده است که قادر نیست از زبان ترکی به عنوان زبان مشترک برای برگزاری نشست های خود استفاده کند! درکنار ترکیه و جمهوری آذربایجان ، قزاقستان و قرقیزستان نیز در این شورا عضویت دارند و ازبکستان نیز پس از فراز و نشیبب های فراوان ، سرانجام در سال 2019 میلادی به این شورا پیوست.

• ازبکستان عضو شورای کشورهای ترک‌زبان شد

شورای کشورهای به اصطلاح ترک زبان نشست های خود را به زبان‌های روسی و انگلیسی برگزار می‌کند. برخی از کشورهای عضو این شورا نظیر قزاقستان و قرقیزستان از زبان روسی به عنوان زبان اصلی استفاده می کنند. درحقیقت ، همگرایی حول محور "زبان مشترک ترکی" بنابه دلایل مختلف ازجمله گوناگونی زبان ترکی و پراکندگی جغرافیایی ، یک رویای پریشان تلقی می شود. در عین حال ، اتحاد ترکی - که این شورا مدعی آن است - امری خیالی و رویایی است که هرگز امکان تحقق ندارد و صرفا" ترکیه به دنبال آن است. این در حالی است که میان اعضای این شورا اختلاف ها و کینه های قومی جدی وجود دارد. ترکمنستان به عنوان کشوری برخوردار ازیکی از اصلی ترین زبان های ترکی نیز به علت نپذیرفتن نقش ترکیه به عنوان برادر بزرگتر و پیروی از ایده تُرک‌گرایی تاکنون حاضر به عضویت در این شورا نشده است. در واقع ، ترکمنستان با تأکید بر "ناسیونالیسم ترکمنی" از عضویت در این شورا خودداری کرده است.  
درمجموع، باید گفت اظهارات رئیس جمهوری ازبکستان که ازحمایت های دیگر کشورهای آسیای مرکزی نیز برخوردار است نشان می دهد که این کشور و دیگر دولت های این منطقه درصدد تامین منافع خود درچارچوب شورای همکاری کشورهای به اصطلاح ترک زبان هستند. در حقیقت نیاز امروز جمهوری های آسیای مرکزی ، تنوع بخشی به مسیرهای ترانزیتی با کمک سرمایه گذاری های خارجی است. مقام های ازبکستان انتظار دارند هدف تنوع بخشی به مسیرهای ترانزیتی با کمک کشورهای عضو این شورا محقق گردد.

بیشتر بخوانید:

• برگزاری نشست شورای کشورهای ترک‌زبان به صورت مجازی