تفسیر: تبادل اسرا؛ تحولی مهم در جنگ یمن

اولین گروه از اسرای آزاد شده یمنی (۱۴ آوریل) وارد فرودگاه صنعا شدند.

تبادل اسرا یکی از مهم‌ترین محورهای گفتگو میان طرفین جنگ در یمن است. طی ۸ سال گذشته نیز هر گاه مذاکراتی انجام شد، تبادل اسرا از محورهای اصلی آن بود.

مذاکرات در مورد پرونده اسیران جنگ یمن در 20 مارس گذشته در سوئیس پایان یافت و طی آن  توافق شد که در یک عملیات 706 اسیر از انصارالله و 181 اسیر از طرف مقابل از جمله سعودی‌ها و سودانی‌ها آزاد شوند . اسرا شامل چهار دسته می‌شوند که عبارتند از اسرای دولت مستقر در یمن، اسرای دولت مستعفی، اسرای مارب و اسرای عربستان و مزدورانش.

عملیات مبادله اسیران جنگ یمن قرار بود  19 ماه مبارک رمضان آغاز شود، اما بر اساس اعلام کمیته بین‌المللی صلیب سرخ به دلیل‌ عدم آمادگی متجاوزان در جبهه مأرب، اجرای توافق تبادل اسرا به تعویق افتاد. اکنون نیز روند تبادل اسرا در سه مرحله انجام می‌شود، مرحله اول اجرای فرآیند مبادله اسرا بین صنعا و عدن، مرحله دوم بین صنعا و ریاض و مرحله سوم بین صنعا و مأرب خواهد بود. در این مرحله بیشتر از ۸۰۰ اسیر آزاد خواهند شد. این تبادل اسرا از زمانی که هر دو طرف در اکتبر ۲۰۲۰ بیش از هزار اسیر را آزاد کردند، مهم‌ترین تبادل اسرا در یمن به حساب می‌آید.

تبادل اسرا اکنون در شرایطی انجام می‌شود که یمنی‌ها و سعودی‌ها برای پایان دادن به جنگ نیز در حال توافق هستند و طرفین اراده جدی در این خصوص از خود نشان دادند. بنابراین توافق برای تبادل اسرا در این قالب قابل ارزیابی است. انجام موفقیت‌آمیز توافق تبادل اسرا می‌تواند مقدمه‌ای برای این آتش بس و اعلام رسمی پایان جنگ یمن باشد. در واقع، تبادل اسرا زمینه اعتماد طرفین را فراهم می‌کند.

«عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهان عرب و سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رای‌الیوم در یادداشتی با اشاره به اینکه قطع مداخلات غرب و آمریکا در پرونده یمن می‌تواند منجر به پایان جنگ شود، اجرایی شدن معامله تبادل اسرا بین طرفین این جنگ را گامی مهم در روند اتمام درگیری‌ها دانست.

موضوع مهم دیگر این است که مذاکرات مربوط به تبادل اسرا با میانجیگری عمان که تجربه طولانی در این زمینه دارد و به دور از مداخلات بین‌المللی شکل گرفت و موفق بود. به عبارت دیگر، طرفین جنگ یمن به دولت عمان برای میانجی‌گری اعتماد داشته و همین اعتماد نیز سبب نقش آفرینی عمان در ۸ سال گذشته برای میانجی‌گری شد. میانجی‌گری موفق عمان میان طرفین جنگ در یمن ثابت کرد که بحران‌های منطقه غرب آسیا با مداخله قدرت‌های خارجی بدتر خواهد شد و صرفا کشورهای منطقه می‌توانند برای مدیریت بحران‌ها موفق عمل کنند.

تبادل اسرا ضمن اینکه با استقبال گسترده مردم یمن همراه شد، استقبال کشورهای دیگر را نیز به همراه داشت. «سالم عبدالله الجابر الصباح» وزیر خارجه کویت ضمن استقبال از تبادل اسرا بین شورای ریاستی یمن و صنعا، آن را اقدامی مثبت برای دستیابی به راه‌حل سیاسی بحران یمن توصیف کرد.