تحلیل- همنوایی روسیه با هراس تاجیکستان از تروریسم در افغانستان
-
تاجیکستان با بیش از 1357 کیلومتر مرز با افغانستان، بیش از دیگران از تروریسم اظهار نگرانی می کند
تاجیکستان که در نشست های منطقه ای مختلف همواره از وضعیت امنیتی در مرزهای خود با افغانستان ابراز نگرانی می کند، اخیرا همنوایی روسیه را در این زمینه جلب کرده است.
دبیران شورای امنیت تاجیکستان و روسیه در حاشیه نشست سالانه دبیران شورای امنیت کشورهای شانگهای، از تعمیق بحران بشری و اقتصادی و فعال شدن گروه های تروریستی در افغانستان ابراز نگرانی، و در این راستا، همکاری امنیتی و نظامی کشورهای خود را در زمینه مبارزه با تروریسم برنامه ریزی کردند.
پس از تسلط مجدد طالبان بر افغانستان از سال گذشته، مهمترین خواسته کشورهای منطقه به خصوص همسایگان این کشور از دولت طالبان ممانعت از حضور تروریست ها به ویژه نیروهای داعش در مناطق مرزی و حمله و به خطر انداختن امنیت آنان بوده است.
تاجیکستان با بیش از 1357 کیلومتر مرز با افغانستان بیش از سایرین در این خصوص اظهار نگرانی می کند.
آسیای مرکزی در سال های اخیر یکی از مقاصد گروه های افراطی بوده است. به طور نمونه داعش در این منطقه بـه دلیل مـشکلات گـسترده اقتـصادی، اجتماعی و سیاسی از بسترهای مساعد برای گسترش تروریـسم و جـذب نیرو سوءاستفاده کرده و هسته های خاموش را شکل داده است.
هسته های خاموش داعش در این منطقه و بی ثباتی در افغانستان و حملات چند باره به مناطق مرزی تاجیکستان از خاک افغانستان این نگرانی را تشدید کرده است، به طوری که "امامعلی رحمان" رئیس جمهور تاجیکستان اخیرا در این باره گفته است: «وضعیت افغانستان رو به بدتر شدن است و باید دور آن کمربند امنیتی ایجاد کرد. چرا که رویدادهای افغانستان بر کشورهای همسایه از جمله در آسیای مرکزی تاثیرات منفی خواهد گذاشت».
علاوه براین اخیرا انتشار اخباری مبنی بر تأسیس جنبش طالبان تاجیکستان در استان بدخشان افغانستان در نزدیکی مرز با تاجیکستان، احساس ناامنی برای مقامات دوشنبه را وارد مرحله جدیدی کرده است. با این حال «ذبیح الله مجاهد»، سخنگوی طالبان وجود چنین گروهی را در افغانستان انکار کرده است.
حضور گروه های تروریستی در مناطق مرزی تاجیکستان و افغانستان به دلیل مسائل ژئوپلیتیکی وجوه مضاعف تهدید زایی را شکل می دهد. چرا که در مناطق مورد اعتراض تاجیکستان در خصوص تشکیل نیروهای مسلح مخالف دولت دوشنبه، خاک افغانستان پیش روی مثلثی شکلی در داخل تاجیکستان پیدا می کند و عمق استراتژیک در داخل خاک تاجیکستان برای این گروه ها ایجاد می شود.
"ماروین وینبام" Marvin Weinbaum کارشناس مسائل افغانستان در این باره گفته است: کشورهای آسیای مرکزی و خصوصا تاجیکستان در مورد موجودیت گروه‌های مسلح در افغانستان نگرانند. روند حضور این گروه ها، سرازیر شدن ناامنی به کشورهای منطقه را نیز افزایش خواهد داد.
اختلاف بر سر بازگشت هواپیماها و هلیکوپترهای افغانستان که در جریان حمله طالبان به کابل در سال گذشته از کشور خارج شدند بین طالبان و تاجیکستان یکی دیگر از جنبه های اختلاف دو طرف است. علاوه بر تهدیدات امنیتی و اختلافات سیاسی مذکور، در این میان مسئله دستیازی به منطقه بدخشان کوهستانی به بهانه مبارزه با گروه های مسلح در منطقه مرزی با افغانستان و همچنین بهانه جویی برای سرکوب مخالفان اسلام گرای دولت دوشنبه نیز به عنوان انگیزه های برجسته سازی تهدیدات مرزی از سوی این دولت مطرح می شود. «جان هدرشاو» استاد دانشگاه اکستر انگلیس در این باره گفته است: رویکرد تاجیکستان برای مدیریت درگیری کمک چندانی به حل تنش ها در این منطقه آشفته نمی کند و ظاهرا تصرف کامل منطقه گورنو بدخشان مدنظر است.
بازتاب مسئله امنیت مناطق مرزی تاجیکستان و افغانستان در رایزنی دبیران شورای امنیت تاجیکستان و روسیه در حاشیه نشست سالانه دبیران شورای امنیت کشورهای شانگهای و تأکید دبیر شورای امنیت روسیه بر برنامه ریزی برای مبارزه با تهدیدات امنیتی در مناطق مرزی مذکور نشان می دهد روسیه به عنوان قدرت سنتی صاحب نفوذ در آسیای مرکزی، نگرانی های امنیتی کشورهای این منطقه را مورد توجه قرار می دهد. در این بین شکل گیری مذاکرات بین طالبان و روسیه می تواند باعث ترغیب طالبان برای اقدامات امنیت زا در مناطق مرزی اش خصوصا تاجیکستان شود.
"ضمیر کابلوف" Zamir Kabulov نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه برای مسئله افغانستان درباره این رابطه گفته است: «ما با طالبان، به عنوان نهاد حکومتی فعلی افغانستان صحبت داشته ایم و نظر آمریکا هم دراین خصوص برای ما مهم نیست. بنابراین همنوایی روسیه با تاجیکستان جهت تهدیدزدایی از مرزهای این کشور با افغانستان و رایزنی های موجود با حکومت طالبان احتمال ثبات در این مناطق را افزایش می دهد».
به طور کلی می توان گفت، در کنار تلاش های روسیه و همسایگان افغانستان همانند ایران، جلوگیری از شکل گیری گروه های مسلح و کنترل امنیت و ثبات داخلی توسط طالبان در افغانستان از رهگذر تشکیل دولت فراگیر می گذرد و این به خودی خود باعث ایجاد تعهد به حسن همجواری و شکل گیری روابط حسنه با همسایگان می شود.
بیشتر بخوانید:
