تحلیل / هراس واشنگتن از وخامت روابط آمریکا و چین + نظر کارشناس

روزنامه فایننشال تایمز از سفر مخفیانه ویلیام برنز رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) به چین در ماه گذشته خبر داد و نوشت: سفر معتمدترین مقام دولت جو بایدن، شدت نگرانی کاخ سفید از وخامت روابط بین واشنگتن و پکن را نشان می‌دهد.این دیدار همزمان با تلاش های واشنگتن برای تعامل با پکن در سطح مقامات ارشد با هدف تلاش برای ایجاد ثبات در روابط دو کشور انجام شده است.

کاخ سفید در تلاش است تا تعامل با چین را پس از یک دوره پرتنش که در فوریه 2023 با پرواز یک بالن جاسوسی چینی بر فراز آمریکای شمالی آغاز شد از سر گیرد. بحران بالون جاسوسی تلاش‌ها برای برقراری روابط دو کشور را که بایدن و شی جین‌پینگ رئیس‌جمهور چین در دیدار در شهر بالی در نوامبر 2022درباره آن توافق کرده بودند، از مسیر خارج کرد.بایدن ماه گذشته گفت انتظار دارد روابط دو کشور در آینده نزدیک گرم تر شود اما از ارائه جزییات بیشتر خودداری کرد.سفر برنز به چین قبل از اظهارات بایدن در نشست سران گروه 7 در هیروشیما انجام شده است.

این در حالی است که چین در واکنش به اقدامات خصمانه آمریکا علیه این کشور که به انحا مختلف از جمله حمایت گسترده از تایوان، اعمال انواع محدودیت ها و تحریم علیه مقامات و شرکت های چینی و نیز ممنوع ساختن خرید مصنوعات و کالاهای این کشور به ویژه در بخش الکترونیک و نیز ممنوع ساختن شبکه اجتماعی تیک تاک صورت می گیرد در ماههای اخیر بی میلی خود به دیدار مقامات ارشد دو کشور را آشکارا ابراز کرده است. فایننشال تایمز در این زمینه نوشت: آمریکا در تلاش برای احیای سفر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه به چین است که به طور ناگهانی به دلیل حادثه بالون لغو شد، اما پکن تاکنون از دادن چراغ سبز به آن خودداری کرده است.لی شانگ فو وزیر دفاع چین نیز به تازگی از دیدار با لوید آستین همتای آمریکایی خود در سنگاپور سر باز زد، زیرا واشنگتن از لغو تحریم ها علیه وی خودداری کرده است. آستین در واکنش به این مساله ادعا کرد: گفت و گو بین آمریکا و چین ضروری است و به جلوگیری از اشتباهاتی که می تواند منجر به درگیری شود، کمک خواهد کرد.

آمریکا مدتهاست که دراسناد بالا دستی خود چین را به عنوان مهمترین تهدید علیه خود و نیز جهان غرب شناسایی کرده و بر لزوم مقابله با بلند پروازی های پکن تاکید می ورزد. «لوید آستین» در جریان رونمایی از استراتژی دفاع ملی در پنتاگون در اواخر اکتبر 2022 خاطرنشان کرد علی‌رغم حمله روسیه به اوکراین، چین همچنان بزرگترین تهدید علیه ایالات‌متحده است. مقامات ارشد نظامی و امنیتی دولت بایدن بارها چین را مهمترین چالش ژئوپلیتیکی آمریکا اعلام کرده و مدعی قصد آن برای تغییر نظام بین المللی مبتنی بر نظم لیبرال شده اند.این تصویر سازی مبتنی بر چین هراسی با توجه به رویارویی رو به رشد ایالات متحده و چین در عرصه منطقه ای و جهانی قابل تبیین است.

اکنون نیز به رغم ادعاهای مقامات دولت بایدن در باره رقابت برابر با چین و تنش زدایی در روابط دو جانبه و اقدامات در این زمینه از جمله سفر مخفیانه برنز به پکن، اما آنچه از خلال مواضع و اقدامات آمریکا در قبال چین از زمان روی کار آمدن بایدن می توان دریافت؛ تلاش واشنگتن برای تقابل همه جانبه در عرصه های اقتصادی ، تجاری ، نظامی و امنیتی ، سیاسی و سایبری با پکن و مقابله با ادعاهای دریایی آن است.در واقع واشنگتن از این مساله در هراس است که چین به همراه روسیه ، نظم بین المللی لیبرال را که جهان غرب مبدع و حامی بقای آن است به چالش کشیده و اقتدار چند قرنی غرب بر نظام بین المللی را خدشه دار سازد. از دیدگاه  ایالات متحده که همواره رویکرد یک جانبه گرایی را در عرصه جهانی دنبال کرده و به دنبال منافع و اهداف خود به قیمت زیر پا نهادن منافع دیگر کشورها است این امر قابل قبول نبوده و لذا تلاش می کند تا بازیگران جدید جهانی یعنی به ویژه چین را تا آنجا که توان دارد محدود کرده و تضعیف نماید. هنری کیسینجر وزیر امور خارجه اسبق  واستراتژیست برجسته آمریکایی با تاکید بر احتمال آغاز جنگ سرد جدیدی میان چین و آمریکا هشدار داده که این دو قدرت بزرگ اقتصادی اکنون به دو رقیب متخاصم تبدیل شده‌اند و نباید منتظر ماند که چین به سمت غرب چرخش کند.