تلاش آمریکا در شورای امنیت برای تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران

آمریکا در راستای مقابله با افزایش قدرت دفاعی و نظامی جمهوری سلامی ایران، کارزار بین المللی گسترده ای را به منظور جلوگیری از لغو تحریم های تسلیحاتی ایران که طبق قطعنامه 2231 قرار است 18 اکتبر 2020 به پایان برسد، آغاز کرده است.

دراین زمینه دیپلمات های ارشد آمریکایی در نشست مجازی شورای امنیت تلاش کردند با ارائه استدلال ها و توضیحاتی، اعضای این شورا را قانع کنند تا با واشنگتن در زمینه ادامه تحریم تسلیحاتی ایران همراه شوند. "برایان هوک" نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و"کلی کرافت" سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد، روز چهارشنبه با نمایندگان اعضای شورای امنیت درباره پیش نویس قطعنامه جدید گفتگو کردند. بنا بر بیانیه وزارت امور خارجه ایالات متحده، این دو دیپلمات‌ آمریکایی در جریان رایزنی مجازی خود با نمایندگان 14 عضو دیگر شورای امنیت، درباره فعالیت‌های ایران در منطقه از جمله حملات سپتامبر 2019 به تاسیسات نفتی عربستان سعودی در منطقه الشرقیه صحبت کردند و خواهان ادامه تحریم‌های تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی شدند. این ادعای واشنگتن در حالی مطرح می شود که ایران دست داشتن در آن حملات را رد کرده و مقاومت یمن نیز صراحتا مسئولیت حملات پهپادی و موشکی به عربستان را برعهده گرفته است. برایان هوک با اشاره به اینکه محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران از سال 2007 حفظ شده است، ادعا کرد که شورای امنیت باید در خصوص نگرانی درباره انتقال سلاح توسط ایران متحد باشد.

تلاش واشنگتن برای تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران در حالی تشدید شده است که به اذعان کارشناسان و تحلیلگران شانس کمی برای موفقیت آن وجود دارد. مجله «فارین‌ پالیسی» در این زمینه نوشت که پیش نویس قطعنامه پیشنهادی آمریکا از شانس اندکی برای تصویب درمیان 15 عضو شورای امنیت برخوردار است. یک دیپلمات غربی به این نشریه گفت که این قطعنامه ممکن است حتی در کسب 9 رأی لازم برای وادار کردن روسیه یا چین به استفاده از حق وتو هم ناکام بماند. پیش نویس قطعنامه برای تصویب در شورای امنیت نیازمند موافقت دست‌کم 9 عضو، بدون وتو از سوی هر یک از 5 عضو دائم شورای امنیت یعنی آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا است. قطعنامه پیشنهادی آمریکا خواستار منع فروش، عرضه یا انتقال سلاح یا اقلام مرتبط از سوی ایران است. این قطعنامه همچنین کشورها را از فروش، عرضه، یا انتقال سلاح یا اقلام مرتبط به ایران، مگر در صورت موافقت کمیته‌ای در شورای امنیت منع می‌کند. آمریکا خواهان  اعمال تحریم‌های مذکور علیه ایران به طور نامحدود است. آمریکا ادعا کرده  «از همه ابزارهای خود» برای تمدید این تحریم‌ها استفاده خواهد کرد.

با توجه به آگاهی دولت ترامپ از مخالفت جدی مسکو و پکن با قطعنامه پیشنهادی آمریکا، اکنون مقامات دولت ترامپ به تهدید این دو قدرت بین المللی رقیب آمریکا رو آورده اند. برایان هوک در گفتگو با رویترز اعلام کرد روسیه و چین در صورتی که به مخالفت با تلاش های آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران ادامه دهند، در سازمان ملل متحد منزوی خواهند شد. دولت ترامپ بر این تصور است که این گونه تهدیدها موجب خواهد شد  روسیه و چین از موضع اصولی خود درباره لزوم اجرای مفاد قطعنامه 2231 از جمله لغو تحریم های تسلیحاتی ایران دست بردارند. با این حال موضع گیری قاطع این دو کشور نشان می دهد که آنها قصد عقب نشینی در این زمینه را ندارند. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران نیز از چین و روسیه خواست در برابر« توطئه» ایالات متحده ایستادگی کنند. در مقابل واشنگتن در صدد است با تهدید به اجرای مکانیسم ماشه، اعضای شورای امنیت را وادار به قبول خواسته خود کند. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا روز چهارشنبه هشدار داد که در صورت عدم تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران، آمریکا به طور یکجانبه همه تحریم‌های معلق شده شورای امنیت سازمان ملل متحد را علیه ایران بازخواهد گرداند. چین و روسیه در واکنش به این تهدید اعلام کرده اند که آمریکا با توجه به خروج ازتوافق هسته ای برجام در مه 2018 حق توسل به «مکانیسم ماشه» برای بازگشت خود‌کار تحریم‌ها علیه ایران را ندارد.

اکنون شورای امنیت به عرصه تقابل آمریکا با قدرت های بین المللی مخالف هژمونی و اقدامات غیرقانونی و زورمدارانه آن تبدیل شده و مسلما هر رایی که شورای امنیت درباره مساله تحریم تسلیحاتی ایران بدهد، پیامدهای مهمی برای روند برجام و نیز فرایندهای نظام بین المللی خواهد داشت./