تحلیل: اوکراین در مسیر تشدید بحران امنیتی

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه عصر 21 فوریه اعلام کرد که مسکو استقلال دونتسک و لوهانسک را به رسمیت شناخته و در کاخ کرملین قراردادهای همکاری و دوستی را با سران این جمهوری‌ها امضا کرد.

«دنیس پوشیلین» Denis Pushilin و «لئونید پاسچنیک» Leonid Pasechnik سران دونتسک و لوهانسک اوکراین از پوتین خواسته‌ بودند که این مناطق را به عنوان جمهوری‌های مستقل به رسمیت بشناسد.

هفته گذشته دومای روسیه با ارسال درخواستی از رئیس جمهور روسیه ، خواست تا استقلال جدایی طلبان «دونباس» Donbas از اوکراین را به رسمیت بشناسد. تصمیم پوتین برای به رسمیت شناختن دونتسک و لوهانسک  پس از برگزاری نشست شورای امنیت روسیه و رای مثبت همه اعضای آن در این زمینه گرفته شد. به عبارت دیگر بین مقامات ارشد سیاسی، نظامی و امنیتی روسیه در این باره اجماع نظر وجود دارد.

تحولات چند هفته اخیر و افزایش تنش ها و درگیری ها در شرق اوکراین که تحت عنوان دونباس شناخته می شود،  احتمال وقوع تحولی بنیادین در باره این منطقه را به شدت افزایش داده بود.

از فوریه 2014 که دولتی غرب گرا در اوکراین با کمک غربی ها روی کار آمد ، روس تباران دونتسک و لوهانسک به دلیل احساس تهدید از نزدیکی کی یف به اروپا و آمریکا ، خواهان استقلال از اوکراین شدند. با توجه به پیوند های وسیع تاریخی ، فرهنگی ، زبانی و اقتصادی بین این مناطق و روسیه ، مسکو از آنها در مقابل تهاجم ارتش اوکراین حمایت کرد. جنگ در شرق اوکراین هر چند با امضای توافقات مینسک در حالت آتش بس قرار گرفته اما تا قبل از این نیز همواره درگیری هایی بین جدایی طلبان و نیروهای نظامی اوکراین رخ می داد. اما در چند هفته اخیر پس از تجمع عظیم نیروهای روسیه در مرزهای غربی این کشور که هم جوار اوکراین است و نیز در بلاروس ، کشورهای غربی به سرکردگی آمریکا مدعی قصد مسکو برای حمله گسترده به اوکراین شدند. ادعایی که بارها توسط مقامات ارشد روسیه تکذیب شد.

اکنون با به رسمیت شناختن استقلال دونتسک و لوهانسک از جانب روسیه که با اقدام مشابه از جانب کشورهایی مانند کوبا و ونزوئلا نیز همراه شده ، به نظر می رسد روسیه قصد دارد یک بار برای همیشه تکلیف شرق اوکراین که در 7 سال گذشته بلاتکلیف بوده را روشن نماید. مسکو بارها از دولت کی یف خواسته است که مفاد توافقات مینسک در باره شرق اوکراین از جمله اعطای خود مختاری به این منطقه را اجرایی کند .اما دولت اوکراین از اجرای این خواسته سر باز  زده و در مقابل، به گفته سران دونتسک و لوهانسک به استقرار دهها هزار نظامی در جوار دونباس و گلوله باران این منطقه و نیز عملیات نفوذی اقدام  کرده  به نحوی که درگیری ها در چند روز اخیر به شدت افزایش یافته است.

اکنون دولت غرب گرای اوکراین که به امید حمایت غربی ها وارد عرصه  تقابل با روسیه شده و در این راستا به شدت مساله عضویت در ناتو را به رغم هشدارهای متعدد مسکو دنبال کرده است ناچار است در قبال اقدام بی سابقه روسیه در به رسمیت شناختن دونتسک و لوهانسک واکنش نشان دهد.

کی یف دو راه در پیش رو دارد: یا به امید ثمر بخشی اقدامات تنبیهی غربی علیه روسیه که وعده تحریم های کمرشکن علیه مسکو از جمله اخراج روسیه از سوئیفت SWIFT (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی) و ممنوعیت صادرات کالاهای اساسی روسیه را داده اند بماند تا بدین ترتیب مسکو ناچار به عقب نشینی از اقدامات اخیر خود شود. راه دیگر این است که برای جلوگیری از سناریوی الحاق کریمه به روسیه در سال 2014 ، مبادرت به حمله گسترده نظامی به دونباس و شکست جدایی طلبان کرده و باردیگر این منطقه را به قلمرو اوکراین بازگرداند.

با توجه به دعوت سران دونتسک و لوهانسک از مسکو برای حضور نیروهای روسی در این مناطق به منظور حفظ امنیت آنها ، این امر به معنای واقع نبردی گسترده بین روسیه و اوکراین خواهد بود. جنگی که با توجه به قدرت آتش دو طرف به ویژه روسیه ، بسیار خونین و مخرب خواهد بود. در واقع سران غربگرای اوکراین با وعده های غرب و اقدامات تحریک آمیز به ویژه تلاش برای پیوستن به اردوگاه غرب و الحاق به ناتو که خط قرمز منافع و امنیت ملی روسیه محسوب می شود زمینه ساز اوضاع وخیم کنونی اوکراین شده اند.

جواد وعیدی کارشناس روابط بین الملل می گوید: علت اتخاذ راهبرد تهاجمی از سوی ولادیمیر پوتین برای انجام ماموریت ناتمام در اوکراین ،تضمین امنیت و بقای‌‌ روسیه نوین است و اگر روسیه به هر دلیل و هر شکلی بازهم بازنده شود، گام بعدی فروپاشی و تجزیه فدراسیون روسیه و به قدرت رسیدن غربگرایان در مسکو خواهد بود./

بیشتر بخوانید:

• تحلیل: مخالفت اتحادیه اروپا با درخواست اوکراین درباره تشدید تحریم ها علیه روسیه

• پوتین دستور ورود ارتش روسیه به دونتسک و لوگانسک را صادر کرد