Чаро тарс аз Трамп Аврупоро фалаҷ кардааст?

Порс Тудей- Тарси мақомоти Иттиҳодияи Аврупо аз танишҳои бештар бо Доналд Трамп раиси ҷумҳури Амрико, ин қораро ба ҷои онки дар арсаи ҷаҳонӣ нақшофарин бошад, ба нозири ғайри фаъоли таҳаввулот табдил кардааст

«Тарс аз барангехтани хашми президенти номутавозини Амрико Иттиҳоди Аврупоро аз як бозигари бонуфузи геополитикӣ ба нозири ғайрифаъол табдил додааст." Ин хулосаи гузориши рӯзномаи испании El País дар бораи вазъи сиёсӣ, иқтисодӣ ва амниятии Иттиҳоди Аврупо аст; ҷумлае, ки на танҳо тавсифи вазъият, балки оинаи бӯҳронҳои қабат-қабатаи Аврупо дар давраи Трамп аст. Солҳо пас аз сар задани ҷанги Украина, бӯҳрони энергетикӣ, рукуди иқтисодӣ ва болоравии ростгароёни ифротӣ, Иттиҳоди Аврупо дар он ҷое қарор дорад, ки бисёре аз марказҳои бонуфузи таҳлилӣ, аз ҷумла Bruegel дар Брюссел, Маркази таҳқиқоти сиёсати Аврупо ва ҳатто Шӯрои муносибатҳои хориҷӣ, онро "лаҳзаи ҳақиқат" барои Қитъаи Кӯҳна тавсиф мекунанд; лаҳзае, ки нишон медиҳад, ки Аврупо на қодир ба муқаррар кардани рӯзномаи ҷаҳонӣ ва на қодир ба идора кардани хароҷоти вазнини тағйирёбандаи тартиботи ҷаҳонӣ нест.

Маркази таҳлилии Carnegie Europe дар моҳҳои охир борҳо ҳушдор додааст, ки болоравии Трамп бо сабки авторитарӣ, муомилотӣ ва пешгӯинашавандааш нуқсонҳои ниҳодҳои аврупоиро ошкор кардааст. Брюссел бештар ба бӯҳронҳо нисбат ба амал вокуниш нишон медиҳад, бештар аз қабули қарорҳо огоҳӣ медиҳад ва бештар дар бораи мухторияти стратегӣ сӯҳбат мекунад. Ин холигии хатарнокест, ки El Pais онро "фалаҷи иттиҳод" меномад.

Музокироти сулҳи Украина ин воқеиятро ба таври возеҳ нишон медиҳад, вақте ки Вашингтон ва Маскав бидуни ҳузури Аврупо ё ҳатто Украина тарҳи аввалия таҳия карданд , тарҳе, ки шомили вогузории бахшҳое аз   шарқи Украина ба Русия  аст.

Дар таҳлили ахир, Маркази тадқиқоти стратегӣ, ки дар Лондон воқеъ аст, ин равандро "лаҳзаи дур шудани Аврупо аз амнияти худ" номид. Дар чунин шароит, чунон ки El Pais навишт, Аврупо ва Киев, на ҳамчун қабулкунандагони қарор, балки ҳамчун "ҷонибҳои ногузир", маҷбур шуданд, ки ҳуҷҷати таҳиякардаи Вашингтон ва Маскавро ҳамчун асоси музокирот қабул кунанд ва танҳо дар бораи баъзе аз бандҳои он музокира кунанд. Ин нуқтаест, ки дар миқёси геополитикӣ Аврупо аз як бозигар ба як нозир табдил меёбад.

Ин ғайрифаъолӣ танҳо ба соҳаи амният маҳдуд намешавад. Бунёди Бертелсман дар Олмон Аврупоро дар "фосилаи рақобатӣ" қарор додааст. Дар гузориш гуфта мешавад, ки ақибмонии саноатӣ дар муқоиса бо Чин, вобастагии технологӣ аз Иёлоти Муттаҳида, коҳиши сармоягузорӣ ва мураккабии бюрократии фалаҷкунанда ширкатҳои аврупоиро аз рақобат дар занҷирҳои арзиши ҷаҳонӣ бозмедоранд.

Дар ҳамин ҳол, тибқи гузоришҳои OECD ва Институти ҷаҳонии McKinsey, иқтисоди Аврупо хатари аз даст додани бартариҳои сохтории худро дар даҳсолаи оянда дорад. Ба гуфтаи ин маркази таҳлилӣ, агар ислоҳоти саноатӣ ва технологӣ ба таъхир афтад, фарқияти байни Иттиҳодияи Аварупо ва Иёлоти Муттаҳида ва Чин дар тӯли чанд сол "ҷудонопазир" хоҳад шуд.

Ин аст он чизе ки Марио Драги, раиси собиқи Бонки марказии Аврупо, ҳамчун "таҳдид ба соҳибихтиёрии Аврупо" тавсиф кардааст: Аврупо на сармоя истеҳсол мекунад, на ҷалб мекунад ва на қудрати сахти худро афзоиш медиҳад.

Дар сатҳи сиёсӣ, пешрафти бемайлони ҳизбҳои ростгарои тундрав ва фурӯпошии монеаҳои анъанавӣ алайҳи ҳизбҳои экстремистӣ вазъиятро дар кишварҳои узви Иттиҳодияи Аврупо боз ҳам мураккабтар кардааст. Институти Ҷейкобс ин равандро "сӯрохи сиёҳ барои сиёсати муҳоҷирати Аврупо, ҳуқуқи башар ва дипломатияи коллективӣ" меномад. Нокомии Иттиҳодия Аврупо дар маҳкум кардани ҳамлаҳои режими Исроил ба Ғазза ва мубориза бо ҷиноятҳои ҳуқуқи башар дар минтақаи рамзи ин шикасти ваҳдати сиёсӣ аст.

Эл Пейс қайд мекунад, ки Аврупо ҳатто дар масъалаи равшан ва инсондӯстона мавқеи ягонаро қабул накардааст. Ин нишонаи он аст, ки гиреҳи ғайрифаъолӣ дар Брюссел аз чанд ихтилофи сиёсии маъмулӣ бештар бунёдӣ аст.

Трамп дар ин замина на танҳо як мушкили муваққатӣ, балки "тезкунандаи бӯҳрони сохторӣ" низ мебошад; он чизеро, ки таҳлилгарони Шӯрои муносибатҳои хориҷии Аврупо "таъсири шиддати Трамп" меноманд.

Бо сабки созишҳои худ, президенти Амрико Аврупоро водор мекунад, ки созишномаҳои нобаробари тиҷоратиро қабул кунад, хароҷоти амниятиро афзоиш диҳад ва бо нақшаҳое, ки на ба манфиати Аврупо, балки мувофиқи мантиқи фоида ва зиён тарҳрезӣ шудаанд, ҳамроҳ шавад. Нақшаи сулҳи Украина, ки Эл Пейс мегӯяд, "дар асл созиш бо Маскав ва интиқоли хароҷот ба Аврупо аст", мисоли барҷастаи ин тамоюл аст.

Дар чунин муҳит, суханони раиси Комиссияи Аврупо Урсула фон дер Лейен дар бораи "лаҳзаи истиқлолияти Аврупо" бештар ба орзуҳои нопок монанданд, на ба воқеият. Комиссияи Аврупо аз мавҷҳои пайдарпайи бӯҳронҳо хаста шудааст ва ин фарсудашавӣ, ба гуфтаи таҳлилгарони Маркази сиёсати Аврупо, хатари дугона дорад: ки Иттиҳодияи Аврупо ба нуқтае мерасад, ки дигар ҳатто наметавонад қарорҳои душворро тасаввур кунад, чӣ расад ба амалӣ кардани онҳо.

Ба гуфтаи El Pais, Аврупо дигар наметавонад ба модели кӯҳнаи "энергияи арзон аз Русия, молҳои арзон аз Чин ва амнияти арзон аз Амрико" такя кунад; ин модел фурӯ рехтааст. Агар Иттиҳодияи Аврпуо натавонад зуд аз "тарси Трамп" даст кашад ва ба "қудрати прагматикӣ" табдил ёбад, он на танҳо дар музокироти сулҳи Украина, балки дар меъмории тартиботи нави ҷаҳонӣ низ мавқеи муассир нахоҳад дошт.