Şanhaý guramasynda Eýranyň doly we hemişelik agzalygy
Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Eýran Yslam Respublikasyna doly we hemişelik agza bolmagy baradaky ylalaşygy bu guramanyň soňky ýyllarda iň möhüm kararydyr.
Ondan öň Şanhaý guramasy Hindistan bilen Pakistanyň doly we hemişelik agzalygyna razy bolupdy.
Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ýolbaşçylarynyň Eýran Yslam Respublikasyna bu guramanyň doly agzalygyny kabul edendigi üçin mähirli garşylamagy we gutlamagy, bu guramanyň pozisiýasyny şübhesiz güýçlendirjek Eýranyň artykmaç pozisiýasyny we sebitleýin we halkara pozisiýasyny görkezýär. Ondan öň Eýran Yslam Respublikasy ŞHG-nyň mejlislerine synçy hökmünde gatnaşýardy, emma Täjigistanyň paýtagty Duşanbe şäherinde geçirilen 21-nji ŞHG sammitinde agzalaryň sanyny 9-a ýetiren Eýranýň doly we hemişelik agzalygna razy boldy we Eýranýň agza bolmagy bilen bu guramaň geografiýasynyň uly bolmagyna sebäp boldy.
Şunuň bilen baglylykda, Eýranyň Azerbaýjan Respublikasyndaky öňki ilçisi we sebit meseleleri boýunça bilermen Mohsen Pak-Aýyn, ykdysady baýlyklara eýe bolan sebitde durnuklaşdyryjy ýurt hökmünde Eýran ýaly güýç gatnaşmak ŞHG-na Gündogar Aziýa bilen Günbatar Aziýanyň arasynda we Demirgazyk bilen Günortanyň arasynda köprüsi höküminde tanalýar, bu bolsa gurmaň ornuny ýokarlandyrýar.
Demirgazyk Atlantik Şertnamasy Guramasynyň (NATO) Şanhaý serhedine ýakynlaşmagy we Hytaý we Russiýa bilen Günbataryň arasynda sebit we halkara bäsleşiginiň ýokarlanmagy baradaky aladalary öz içine alandan soňra Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy (ŞHG) başda howpsuzlyk maksady bilen döredildi we soňra Ykdysady hyzmatdaşlyk hem öňa girdi.
Şeýle-de bolsa, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň iň möhüm wezipesi we maksady, agzalarynyň howpsuzlygyny üpjün etmekden ybarat, emma Günbatarda duýgurlygyň öňüni almak entek resmi taýdan harby herekete girmedi emma NATO ýaly Harby toplumyň döredilmegine tarap hereket edýä diýen gürrüňler bardyr.
