bölüm 998, süre Hädid , aýat 1-9

برنامه تفسیر نور (حدید1)

Hädid süresi

Gurhan kerimiň mübärek hädid süresi medinede inip onuň 129 aýaty bardyr . bu süräň ady onuň 25 nji aýatynda gelen demir nygmatyndan alynandyr demir gudrat we kuwatyň simboly bolup köpçilikde amanlyk we adalaty ýörütmek ugurda göiç gudratdan haýyrlanmagyň gerekli digini beýan etýär.

Hädid süresi, 1, 2 we 3-nji aýatlar:

سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ ﴿١﴾ لَهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ یُحْیِی وَیُمِیتُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿٢﴾ هُوَ الأوَّلُ وَالآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ وَهُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿٣﴾

<<asmanlarda we zeminde her näme bar bolsa allaga tesbih aýtýandyrlar we ol eziz we hekimdir.// Asmanlaryň we zeminiň hökmürowanlygy oňa hasdyr direldýändir we öldürýändir we ol her bir işe başarjaňdyr// ol deslapky we soňky we äşkär we penhandyr we ol her bir zada danadyr.>>

Gurhanyň kä bir söreleri allaga hämid aýtmak bilen başlanýar hamana hämid süresi ýaly we kä bir süreler hem tesbih aýtmak bilen başlanýar hamana şu süre ýaly allaga tesbih aýtýan dünýäň bütin närselerine degişlidir we hemme zady jansyzlary , ösümlikleri , haýwanlary we ynsanlary öz içine alýandyr. Allatagalany tesbih aýtmak didigi perwerdigäri her hili nadanlyk , ejizlik , kem köslik we nuksanlykdan päk bilmekdir dünýede bar bolan bütin zatlaryň ýaradylmagy şek siz allanyň gutarnyksyz ylym , gudrat we hikmetinden nyşandyr we bu mesele onuň her hili ýetneçilikden arassa bolan mukatdes durkyndan hikaýat etýändir.

Hakykatda bütin närseler , allany hämid we tesbih etmäk bilen meşguldyrlar . bu meseläni her bir närse hal ýada gal dili bilen ykrar etýändir welin biz oňa düşünýän däldiris bu aýatlarda , allatagalanyň ýaradylmyş älemine bolan eýeçiligine yşara bolýar allanyň jahana bolan eýeligi kämil we tutuşdyr we ol asmanlaryň we zeminiň hakyky eýesidir ol hemme zada gudratly bolup dünýe onuň gudratynyň we yradasynyň astyndadyr.

Bu aýatlaryň öwretýän sapaklary:

1- bu azamatly barlyk , allanyň gudrat we hikmetinden hykaýat etýär we ony ylymda we gudratda her hili nuksanlykdan päk bilýär.

2- jahanyň hakyky eýesi alladyr şol sebäpli öz wagytlaýyn baýlyklarymyza magtanmaýlyň.

3- mümkin kälerniň özleriniň hem alla ýaly ylym , gudrat we hikmete eýe diklerine gumanly bolsynlar emma şuny bilmek gerek welin biziň hemmämiziň ölümmiz we ýaşaýşymyz hudaýyň erkindedir we biz ol ýaly ezeli we ebedi däldiris.

Hädid süresi, 4, 5 we 6-njy aýatlar :

 هُوَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ یَعْلَمُ مَا یَلِجُ فِی الأرْضِ وَمَا یَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا یَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَمَا یَعْرُجُ فِیهَا وَهُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنْتُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ ﴿٤﴾ لَهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الأمُورُ ﴿٥﴾ یُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهَارِ وَیُولِجُ النَّهَارَ فِی اللَّیْلِ وَهُوَ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿٦﴾

“ ol asmanlary we zemini 6 günde we döwürde ýaratdy onsoň gudrat arşynda ýerleşdi we dünýäni dolandyrmaklyga ulaşdy ýere çümüp ondan çykýan zada we asmandan inip we oňa tarap ýokary çykýanlaryň hemmesini bilýändir we her ýerde bolsaňyzda ol siz bilendir we alla siz her nämäni ýerine ýetirseňiz görýändir// asmanlara we ýere bolan hökmürowanlyk oňa hasdyr we bütin işler oňa öwrülýändir// gijäni gündize girdirip gündizi hem gijä düşürýändir we ol ýürekleriň syryndan ägädir.>>

Gurhanyň esasy boýunça bu günki gün şaýad bolup duran azamatly dünýämiz 6 uzak döwürde ýüze çykandyr we allatagala ýaradylmyş älemini ýürite kanunlara we sebäpler boýunça assa ýuwaş ýaradandyr.

Allatagala dünýäni sagat ýasaýan usta ýaly ýaradyp ony kükländir diýip guman etýänleriň tersine . perwerdigär dünýäni ýaratmakdan soň ony öz halyna göýberip goýan däldir isem elmydama dünýäni dolandyrmak işini dowam etýändir zemin we asmanlarda ýüze çykýan hereketleriň we işleriň hemmesi alla bilen bolup onuň ylym we gudratynyň astyndadyr ol bütin ýaradylan närseler bilen hemradyr allanyň ylmy bütin ýagdaylary gurşap alandyr ol hemä bendeleriniň işlerinden hemde olaryň ýüreklerinde we zeýinlerinde bolup geçýän niýetlerinden we pikirlerinden hem habarlydyr.

Bu aýatlarda yşarat bolýan meseleleriň ýene biri gije we gündiz meselesidir gije we gündiziň uzaklaşyp gysgalmagy we ýylyň boýunda 4 müsemiň dörümegi onuň tedbiri we hikmeti bilen bolýandyr . şek syz pasyllaryň öitgemeginde ynsanlar üçin köp bereketler bardyr .

Gündiziň gijä we gijäň hem gündize ögrülmegi asta ýuwaş we aramlykda bolýandyrbu mesele hem allanyň hikmeti boýunça bolýandyr şeýilelik bilen närseler aramlykda gündiziň ýagtylygyndan , gijäň garaňkylygyna we gijäň garaňkylygyndan hem gündiziň ýagtylygyna girýändirler.

Bu aýatlaryň öwretýän sapaklary:

1- älemde bar düzginiň asta ýuwaşlykda halyk edilmegi ylahy hiket boýynçadyr.

2- allatagala älem jahanda bar bolan zatlaryň jikmejikinden habarlydyr.

3- allatagala ynsanyň içgin ýagdaýyndan we pikrinden we niýetlerinden hem habarlydyr we bu mesele iman getirmeklik ynsanyň terbiýesinde mühüm roldan paýlydyr.

4- allatagala öz gutarnyksyz ylym we hikmeti bilen hemä dçnäni ýaradandyr hemde ony müdirçilik edip dolandyrýandyr.

5- gije gündiziň aýlanmagy we onuň ýylyň boýunda gysgalyp ýada uzaklaşmagy ylahy tedbiriň we hikmetiň mysallaryndandyr.

Hädid süresi, 7, 8 we 9-njy aýatlar:

 آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَأَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفِینَ فِیهِ فَالَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَأَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ کَبِیرٌ ﴿٧﴾ وَمَا لَکُمْ لا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالرَّسُولُ یَدْعُوکُمْ لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّکُمْ وَقَدْ أَخَذَ مِیثَاقَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ﴿٨﴾ هُوَ الَّذِی یُنَزِّلُ عَلَى عَبْدِهِ آیَاتٍ بَیِّنَاتٍ لِیُخْرِجَکُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَإِنَّ اللَّهَ بِکُمْ لَرَءُوفٌ رَحِیمٌ ﴿٩﴾

<< allaga we onuň pygamberine iman getiriň , we sizi geçmişdäkileriň orun tutary karar beren zadyndan ynfak ediň onda sizden iman getirip ynfak etýänler üçin uly paý padaşlar bardyr// we näme üçin allaga iman getirmeýärsiňiz ? pygamberiň sizi perwerdigäre iman getirmeklige çagyrýan ýagdaýynda we dogrudan-da alla sizden peýman alandyr eger ynanýan bolsaňyz.// Ol öz bendesi bolan muhammede aýdyň aýatlary iberýär sizi garaňkylykdan ýagtylyga çykarar ýaly we perwerdigär size diseň bagşanda we märibandyr.>>

Allaga iman getirmek diňe dil bilen ýada ýürek bilen ynanyp ykrar etmeklige çäklenýän däldir isem ynsanyň allanyň buýruklaryna amal edip onuň nähi eden zatlaryndan gaça durmaklygy gereklidir . bu aýatlar , müminlere karap şeýile permaýyş etýär:

Allaga we onuň pygamberine iman getirip onuň permanlaryna amal ediň we şolaryň biri hem allanyň ýolynda ynfak etmekdir size geçmişdäkilerden yrs ýeten mallar bardyr we şolardan ynfak etmegiňiz gereklidir we gelejekde bir gün geljekdir welin siz boljak dälsiňiz we bu mallar siziň wereseleriňiziň erkine geşjekdir . şol sebäpli eger siz biz imanly diýip toslaýan bolsaňyz allanyň öz kitabynda sizden peýman alan meselesine amal ediň . sebäbi gurhan hidaýat ediji kitapdyr we nadanlyk , kufyr we zulmyň garaňkylyklaryny ýok edip iman we magrypat nury bilen ýürekleri ýagtylandyrýandyr. Tebigi suratda hem gurhanyň ýagtylygynda we hak ýolunda ädim ätýän kişi ylahy gutarnyk syz rahmatdan paýly boljakdyr.

Bu aýatlaryň öwretýän sapaklary:

1- hudaýyň bendelerine we olaryň gerekliklerini upjyn etmeklige ünis bermäni allaga iman getirmeklik hakykatda diňe bir toslamadan başga zat däldir.

2- pygamberler ilaty özlerine tarap dälde isem allaga tarap çagyrýandyrlar we şeýile bir ýolda hata öz şyryn janlaryndan geçipde ony elden bermekleri hem mümkindir.

3- adam oglanlarynyň nadanlyk we kufryň garaökylygyndan halas bolmaklarynyň ýekeje ýoly olaryň gurhan kerime ýüzlenip onuň öwgredişlerine amal etmekleridir.

4- ynsanlaryň pygamberler we asmanlyk kitaplar arkaly hidaýat edilmekleri , allanyň rahmatynyň iň oňat nyşanlaryndandyr.