Şiyə dınyo yolə alimon-144
Şiyə dınyo yolə alimon-144
Əzizə duston səlom, şımə ruj bə xəyr bıbu, əzizon de şiə yolə alimon bərnomə, şımə xıdmətədəm, ın haftə həm bənə dəvardə haftə bə 13 minnə əsri məşhurə alim və fəğih, Şeyx Muhəmməd Həsən İbne Bağır Şərif Nəcəfi bə “Sahebe Cəvaher” məşhur bıə alim işorə bəkamon, ımruj ım yolə alimi erjinə əsəronku qıləyni yəni Cəvaherolkəlomi barədə sıhbət bəkardımon. Şıməni dəvət kardəm dəmə bə ico bımandən.
Əzizə əməson,Zıneydəmon ki Şeyx Muhəmməd Həsən Nəcəfi feğədə bə yolə inosklopediya nıvıştey xoto, bə "Saheb Cəvaher" məşhur bıə və çəy Cəvaherolkəlomi kitob bo fəğihonro qıləy muhim və mislış nıbıə mənbə be iyən tosə bə ısət həm heste.
Şiə rişədor feğhi isloh kardeyədə "Saheb Cəvaher" anədə təsirin noə ki çəyku bəpeşt, məşhurə fəğihoni bənə İmom Xomeyni(r), şiə feğhi de "Cəvaheri feğh" zıneydə bin. Cəvaheri feğh unvan, bə fəğih bey qıləy metodi işorəş heste ki bə feğhi prinsipon və ğanunon əsose və eyne holədə bə tojə məsələon ki muxtəlifə baxşon bənə fərdi və ictimai de bə həminə prinsipon təkyə kardey vositə, cəvob bədoy.
Şeyx Muhəmməd Həsən, ıştə yolə kitobədə, yəni Cəvaherolkəlomədə, deştə komilə ustadi vositə, feğhi prinsipon və çəy səhihə istifodə kardey metodi nışo doydə və rişədorə feğhi zumandəti, ilahi hıkmon səhihə nəticə və bə tojə məsələon çəy mınosibə zəmonədə cəvob doey, nışo doəşe.
Im mətləbon əhəmiyyət zəmoni oşko bəbe ki bıznomon Saheb Cəvaheri dovranədə, kali cərəyonon, əcumlə Əxbariqəri etığadışon be ki bo ilahi hokmon dast peydo kardeyro yeqanə mənbə, ayəon və rəvoyətonin, və bəpe ım mətləbon fahmədə bə əğli və məntıği prinsipon və ğanunon təkyə nıkəmon. əqə ım cərəyan çı millət və alimon fikon vədə səbarz əbi, karde zınəş be bə İslam dini və Əhle Beyt(ə)-i məktəb vey zərər-ziyonon icod ko.
Jəqo ki ərz kardımone Cəvaherolkəlom, (Şərayeol İslam) nom bıə kitobi təfsiri əsose ki 7 minnə əsrədə şiə yolə alim Mohəğğeğe helli əy nıvıştəşe.
Cəvaherol kəlomədə, dəvardə fəğihon feğhi nəzəron nıvışte iyən bəvon, diğğət və hətto tənğid bıən, həmçınin ım kitobi iborəton vey sodə, iyən quya və şəffof surəti bəyon bıə. əqəçı Cəvaherol kəlom bənə Şərayeol İslami kitobi şərh nıvıştə bıə, və hətto şikil və unvan cəhətədə həm Şəraye kitobiku təbəiyət kardəşe, əmmo cəvaherol kəlomi hevujəti və nığıləti, Şəraye kitobiku vey yol və əzəmətine.
Əzizə duson, ijən votımone ım 20 həzo səhifə kitobi nıvışte, təğribən 30 sori mıddətə əncom be. Mohəddese Ğomi (Fəvaedol rəziyə) kitobədə voteydə: " ım kitobi nıvışte, dınyo heyrətomizə koonku qıləynie". Im kitobi nıvışte zəmoniku feğhi xarıc dərsədə əy təlim dodən, fəğihoni əcumlə Ayətullah Muhəmməd Təğie Behcəti həmməy feğhi xarıc dərson, bə Cəvaher kitobi əsos be.
İyən ğqyd kardımone ki ım yolə əsərədə, İmom Məsom(ə)-i ğeybəti zəmonədə bə velayəte fəğih səmti hərəkət kardey, Saheb Cəvaheri muhimmə nəzəonku qıləyni be, və həminə barədə nıvıştəşe: "əqə velayəte fəğih əsos nıbu, vey şiə koon tətil bəbe". əv həm rəvoyət və həm icma royku velayəte fəğih zəruriyəti sobit kardeşe və etığadış be ki fəğət əvon ki velayəte fəğih və Məsumə İmomon sıxənon famiku ucizin, velayəte fəğih barədə şək kardən.
De ım vucud ki təğribən 2 əsr, Cəvaherolkəlomi nıvışteyku dəvardedə, əmmo ım yolə kitob, şiə fəğihon və alimon miyonədə ıştə barzə vırə oqətəşe. İroni İslamiyə inğilobi təsisəkə, Həzrəte Ayətullah Xomeyni(r) ım kitobi barədə votəşe: "Saheb Cəvaher qıləy kitob nıvıştəşe ki əqə sa nəfər pidəşon bıbu əy bınıvışton, ğasbu muvəffəğ nıbun, qıləy holədə ki əv hıkmdor ya sərvəti soyb nibe, və qıləy qədə kədə cəvaheri nıvışteşe". Həmçınin Əllomə Şəhid Motəhhəri Cəvaheri əzəməti və çəy vırə barədə hamiyəşe: " karde bəznemon əy şiə feğhi inosklopediya elan bıkəmon. Isət hiç qılə fəğih ni ki bə Cəvaheri ehtiyocış nibıbu, ım kitob bə ko karde çı insoni istedod, səyo cəhd, muğavimət, eşğ və imoni nışo doydə".
Əmmo həğiğətədə ım kitobi əbədi bey sir çiç heste? Və çoknə Saheb Cəvaher jıqonə tofiğ peydo kardeşe? Boçi həmmə kitobon və Şəraye nıvıştə bıə kəson miyonədə, fəğət Cəvaher dəvəşedə? Çəy cəvob ıme ki bə ım ilahi mırd, ixlos, səyocəhd, zoti təmizəti, və ilahi komək bəy ğesmət bıə və əqə ım xusiyəton nıbe, be şək çəy kitob anədə əbədi nıəbi, əv ım royədə de vey saxtion və muşkilaton dimbə dim be.
Mehribonon,Mohəddese Ğomi işorə kardedə ki Saheb Cəvaher bə ım əzəmətinə kitobi nıvıştey xoto, qıləy ruj, 24 saətədə bə nıvıştey məşğul be və ijən çəy yolə zoə ki ıştən həm fəzl və kəmoli soyb be, ım ko və royədə bəştə dədə komək kardeşe ta əv rohət və sodə bə nıvıştey məşğul bıbu, əmmo ım salehə fərzənd noğafil bə rəhmət şə və çı Şeyx Muhəmməd Həsəni yolə ğəm və norohəti bois bıə. Saheb Cəvaher de ım vucud ki ım hodisəku vey norohət və sərqərdon be, əmmo jəqo ım muhimmə kitobi nıvışteyədə ciddi be ki hətto ıştə zoə pokə bədəni kənoədə həm çand dəğiğə fırsətonku istifodə kardəş be və bə ım yolə kitobi nıvıştey məşğul əbi. Beşək əqə ım ğəsd və niyyət nıbe, çoknə ım əsər de ım əzəmət və əhəmiyyət xəlğ əbi?
Şeyx Muhəmməd Həsən voteydə, çıme hırdəni mardey bəpeşt, dınyo çıme çəşon vey siyon və ğəmqin və çıme sinə ğəmiku pur bıə və vey pərişon bim, həminə vəziyətədə əmmo yeqanə Xıdo şık kardıme və çıme dıli bəy dome, həminə ko əncom doey bəpeşt, ilahiyə rəhməti bəon çıme vədə oj bin və çıme ko sə-samon qəteşe.
Bəle əzizon ım yolə şəxsiyəti hədəf vey muğəddəs be və ıştə jimonədə bə Əhle Beyt(ə)-i məktəb xıdmət rosniye ko, co koon vədə, vey əhəmiyyət ədi, çəy ixlos bois be, muvəffəğ bıbu ta muşkilaton və ğəmon vədə səbarz bımando və ıştə royədə sabit ğədəm bıbu, bə çəy xotoe ki əv şiə feğhi vey yolə inosklopediya nıvıştey tofiği peydo kardəşe. Həmonə inosklopediya ki yolə alimon çəyku bəpeşt, əy bənə mecuzə zıneydən.
Saheb Cəvaher ıştə umrədə, Əhle Beyt(ə)-i məktəbi royədə səyo cəhd kardey bəpeşt, qıləy holədə ki şiə sərzəminonədə, çəy vey şoqirdon çəy elmi nəşr ədin, və qıləy holədə ki alimon və fəğihon dastədə, çəy mislış nıbıə əsər yəni Cəvaherol Kəlom bənə erjinə qənc be, nəhayətədə Hicri Ğəməri 1366 minnə sorədə Nəcəfe Əşrəfədə bə rəhmə şə və həminə şəhrədə dəkandə bıə. Imrujnə və Holi hazırədə çəy ğəb, Əhle Beyt(ə)-i məktəbi tərəfdaron səmtiku ziyorət bıdə.
Xosə həmzıvonon ın haftə şiə yolə alimon bərnoməonku qıləyni bə şımə xıdmət təğdim kardemone, bə ım bərnomə quş doe xotə şıməku təşəkkur kardedəm.
