Seyd Muhəmməd Huseyn Təbətəbayi
Seyd Muhəmməd Huseyn Təbətəbayi
Seyd Muhəmməd Huseyn Təbətəbayi Hicri-Şəmsi 1381-ə sori Təbrizi şəhrədə bə dınyo omə.Əv,penc sinnədə beyədə ıştə inə iyən nəv sinnədə həm ıştə pıəş çe dasto doə.ın saxtiyon iyən dədə-nənə nıbey boyis nıbe ki,əv,ıştə veyə zəkoku iyən ıştə pokə dıliku dırıstə şikilədə istifodə nıko.Əllomə Seyd Muhəmməd Huseyn Təbətəbayi ıştə ibtidoyi təhsilonış min cumlə Ğıron iyən farsi zıvoni ədəbiyyotış çe Həşi 1290-ə soriku tosə 1926-ə sori omuteşe iyən Həşi 1297-ə soriku de tobə 1304-ə soron de dini elmon təhsili koy məşğul be.çunki,ibtidoyi təhsilon bəçəy dıjdə zevği və dıjdə interesi cəvob doeyış nızıne.əve, Əv,çı təbrizi Tolibiyyə mədrəsədə İslomi mıxtəlifə elmonədə de elmon omutey koy məşğul be.Əllomə Təbətəbayi təbrizi Tolibiyyə mədrəsədə təhsili sey bəpeşt,deştə bıvə bə ico bə Nəcəfi şəhr şe və da sor təmom həmonə mığəddəsə şəhrdə de dini elmon təhsili iyən de əxloği və mənəvi kəmolaton məşğul be.
Əv,riyozi elmış Nəcəfı-Əşrəfı şəhrədə çe Əğə Seyd Əbul-Ğasım Xansari ki,çə devroni vey yolə alim iyən filosofonku be,çəy palu omuteşe.İslomi muhimmə fiğh iyən usuli dərsonış həm,çe yolə alimon nəzdədə kəsbış karde.Ayətullah Təbətəbay çe dini elmon kəsb kardey kəno,de fəlsəfə iyən irfoni mıtoliyə koy həm məşğul be və de surəti bə fəlsəfi iyən irfoni barzə çehrəonku qıləyni təbdil be.Əv,de fəlsəfi əndişə iyən əsəron,de dini iyən irfoni nığılə məfhumon bəyoni koy məşğul be və bın məsir iyən royədə ıştəku ziyodə əsəronış baği haşteşe.Əllomə Təbətəbayi əsəron muhimmə qıləyniku ”Əlmizoni”təfsiri kitobe.ın təfsir ki, bənə Ğıroni həmməysə komil iyən hartərəfinə təfsiri unvoni zıney beydə,bəvədə Kərimə-Ğıroni ayəon iyən məfhumon nığılə şikilədə bərrəsi və təhğığ kardey bıə.Əv,bın təfsirədə de Ğıroni ayəon məno iyən məfhumonış çe fəlsəfə iyən irfoniku oko doə holədə təbyinış karde və inev çe ağl iyən vəhyi miyono qıləy rabitəş bərğərol karde.
Əllomə Təbətəbayi dıqlə məşhurə əsərış heste ki,bəsə çəy coqlə əsəronsə veyə bəvon veyə dığğət kardey bıə.iminə qıləyni ”Əlmizoni”təfsiri kitobe ki,20 cildədə iyən 20 sori dırozi bə ərəbi zıvoni təlif kardey iyən nıvıştey bıə.bın təfsirədə çe “Ğıroni de Ğıroni təfsiri” metodiku istifodə kardey bıə və co-co baxşonədə de bə ayəon mevzu dığğət kardə holədə,çı ayəon təfsir iyən luğəvi və leksik bəhsonsə əlovə, psixoloji,torıxi, kəlomi,fəlsəfi iyən iştimoyi məsələon həm mevcude.ın əsər dıqlə formədə mıntəşir və pevolo bıə:sıftə çıl cildədə və peso 20 cildədə.həlbəttə,ın fəxrinə əsər bə farsi zıvoni həm tərcumə kardey bıə.mərhum Əllomə Təbətəbayi coqlə muhimmə əsər”fəlsəfə usul iyən çe realizmi metod”-i kitobe.ın kitob bə 14 qılə fəlsəfi məğolə iyən esse şomil beydə ki,Həşi 20 iyən 30-ə soronədə təlif kardey bıə.ın kitob iminə iyən vey muhimmə kitobonku qıləyniye ki,de fəlsəfi bəhson bərrrəsi kardey koy məşğul bıə.bəvədə bə İslomi fəlsəfi hikməti iyən bə ğərbi nuyə fəlsəfi nəzəon dığğət kardey bıə və bənə İslomi fəlsəfi sahədə qıləy muhimmə har tərəfinə əsəri unvoni çəyku istifodə kardey bıə...
