İlahi əsma və nomon

İlahi əsma və nomon

Xosə həmzıvonon səlom, rujə moədə urzu kardəm Xıdo dərqohədə şımə nımoj-rujəon ğəbul bıbu, iyən ım əzizə manqədə Xıdovənde Xalıği lutf, inoyət iyən məğfirət bə şımə ğısmət bıbu.

Əzizon tojədən de İlahi nomon məxsusə bərnomə şımə xıdmətədəmon,  ım bərnomə həm pidəmone, (həkim) nomi barədə ki Xıdo ğəşənqə nomonku qıləyni bə hisob omeydə, sıhbət kəmon, dəvət kardəm de Tolışi Rədio bə ico bımandən və bə ımrujnə bərnomə diğğət bıkənən.

Əzizon, torixədə yolə salehə həkimonku qıləyni, Həzrəte Loğmaniku yod bıə. Həmonə şəxs ki Ğıronədə çəy mıborəkə nom 2 kərə omə iyən Ğıroni surəon miyonədə ,31 minnə surə bə ım həkimə şəxsi məxsuse.

Ğıroni bəyon kardey metod nışo doydə ki Loğman qıləy peyğəmbər nıbe.

Jəqo ki Xıdo Rəsul(s)-iku qıləy hədisədə nəğl bıə ki hamiyəşe: “həxədə voteydəm ki Loğman peyğəmbər nıbe, əmmo qıləy bandə be ki vey fik əki, çəy imon və yəğin vey ali be, Xıdoni pidəş be, həmçınin Xıdo həm əy pidəş be və hikməti neməti, bəy inoyət kardeşe”.

Loğmani surə 12 minnə ayədə handeydəmon:

“Və bərosti əmə bə Loğmani hikmət əto kardemone” 

Loğmani hikmətiku bə həminə nuktə işorə kəmon ki Xıdovənde Xalığ, Ğıronədə, çəy pənd və nəsyəton vardəşe, və Loğmani surə 14 iyən 15 minnə ayədə çı Loğmani zıvoniku ıştə nəsyəton vardəşe və ım royku, Loğmani həkim bey təsdiğış kardə.

Əmmo mehribonon ısət ım soal icod bəbe ki çoknə Loğman ım hikməti loyğ bıə və ım hikməti bə dast vardəş be? İmom Sadığ(ə) bə ım soal jıqo cəvob doəşe ki: “Loğman bəştə fəzilət, mol, ailə ğəşənqi və zumandəti xoto, hikməti soyb nıbe, bəlkəm Xıdovənde Xalıği koədə, zumandə mırd iyən Xıdo royədə, dindor və təğvain be. Əv nığılə nəzə iyən diyə soyb  və koədə vey mığət bıə şəxs be. Qınoh tarsiku hiç vaxt besəmərə çiro seredə nıbe, və hiç vaxt əsəboni nıbe, iyən de hiç kəsi zərfət nıkardeşe. əqə dınyo koonku qıləy çi bə dast əvardi, hiç vaxt xoşhal nıəbi, ijən əqə qıləy çi dastiku ədi, norohət və ğəmqin nıəbi. Əv ibrətış qətə iyən həmonə çi ki de çəy vositə bəştə nəfsi səbarz bey muvəffəğ be, umuteşe iyən de nəfsi həvo mubarizə kardeşe, və Şeytoniku diyəro be, iyən bə ım dəlil be ki Bəy hikmət doə bıə.”

Əzizon, Xıdo Rəsul(s)-i məşhurə əshabonku qıləyni, Səlman həm bənə Loğman əməl əki, və de nəfsi həvo vədə muxalifət iyən muşkilaton vədə səbr kardey vositə, anədə loyğ bıə və bə barzə məğom rəsə ki İlahi məxsusə lutf bey şomil be və Xıdovənde Xalığ hikməti çişməon çəy vıcudədə cariş karde. Səlman, hikmətədə bə ə vırə və məğom rəsə ki Əmirəlmumenin, Həzrəte Əli(ə), əy bə Loğman misl və şəbih bəyon kardeşe və hamiyəş be: “bəh bəh bə Səlmani məğon və vırə, əv çəmə Əhle Beytiku bə hisob omeydə, kom vırədə, bənə Səlmoni peydo karde bəbe? ki bənə həkimə Loğmani bıbu ki əvvəl və oxonə elmi zıneydə, əv qıləy beintehoə dıyoe.”

Əzizon Xıdovənde Xalığ, muxtəlifə ayəonədə, Ğıroniku de Həkim nomi yod kardedə, bənə Yasini surə 2 minnə ayə ki hamiyəşe:

 “Ğəssəm bıbu bə (ğoym iyən)hikmətomizə Ğıroni.”

Və ya Yunesi surə iminnə ayə ki Ğıroni həkimə kitob nom noəşe və hamiyəşe:

“Əlif, Lam, Ra. ın çı ğoym iyən həkimə kitobi ayəonin.”

hikmət çı bəji iyən ağılə şəxsi xusiyət bə hisob omeydə. Çən Xıdovənd, de ım nomi vositə, Ğıroni qıləy ağıl və bəji, rəhbər və lider, yolə mıəllim və hikməti soyb bıə mıvcud elan kardedə ki karde bəzne hikməti bəoon bə insonon səmti oj ko və bə mıstəğimə roy ki Ğıroni ayəonədə bəy işorə bıə hidoyət ko.

Əzizə duston de çand qılə bərnomə vositə, hikmət və həkimi barədə bə şımə xıdmət məlumat təğdim kardımone, umidımon heste ım bərnoməon şıməro vey çok iyən foydəin bıbun, əmmo bərnomə oxoədə şımə diğğəti bə həkim Loğmani çand qılə pəndon iyən nəsyəton cəlb kardedəmon. Həmonə pandon ki əy bəştə hırdəni xətob voteydə:

Ey çıme hırdən, həmişə Xıdo şık bıkə, Xıdoro şərik ğəror mədə, boçiki zəifə xəlğəkə iyən ehtiyocinə şəxsi yol iyən be ehtiyocə şəxsi vədə ğəror doe vey yolə zılm bə hisob omeydə.

Çıme hırdən, din bənə do heste iyən bə Xıdo imon varde bənə ov heste ki əy prosnedə, nımoj çəy rişə, zikot çəy miçə, Xıdo royədə dustiyəti çəy toğə, çokə əxloğ çəy livəon, və həromə çiyonku diyəro mandey çəy mivəonin. Jəqo ki do deştə çokə mivəon vositə komil bəbe, din həm de həromə əməlonku diyəro mandey vositə, komil bəbe.

Ey çıme hırdən, 1000 qılə dust boştə ixtiyor ko və aqah bıbi ki 1000 qılə dust həni kame, və 1 qılə dışmən həm boştə ixtiyor məkə ki 1 qılə deşmən həm vey ziyode.

Əzizon bə ım bərnomə quş doe xoto şıməku təşəkkur kardəm, şımə nımoj-rujəon ğəbul bıbun.