İran ile Kırgızistan Arasındaki Ticaret Hacminin Arttırılması

Tahran ile Bişkek makamlarının ticaret hacminin arttırılması kararının ardından Kırgızistan makamları ikili ticaret hacminin arttırıldığını duyurdular.

Bu hususta  Kırgızistan  Maliye bakanı yardımcısı  Şerşikef Aydın  bu ülkenin son yıllarda İran ile ticaret hacminin  dört kat arttığını belirtti.  Kırgızistan maliye bakan yardımcısı  Kırgızistan ve İran İslam Cumhuriyeti'nin büyük şirketlerinin temsilcileri ile bir araya gelişinde şöyle bir açıklamada bulundu: "  Son yıllarda İran ile Kırgızistan  arasındaki ticaret hacmi  4 kat artmıştır. " 

Bu oturumda  Kırgızistan  zanaatkarlar ve  girişimciler birliği başkanı Daniel İbrayev şöyle bir açıklamada da bulundu: "     İran ile  ikili ilişkilerin geliştirilmesi için şartların hazırlanmasına hazırız. "

İran İslam Cumhuriyeti ile Kırgızistan arasındaki ticaret hacminin ve ticari ilişkilerin değerinin artması  iki ülke makamlarının  ikili işbirliği alanları genişletmek ve güçlendirmek alanında azimli olduklarını açıkça gözler önüne sermektedir.  Daha önce de  27 Ekim  2019'da   İran İslam Cumhuriyeti ile Kırgızistan dahil  Avrasya Ekonomik Birliği  üye ülkeleri arasında  ticari ilişkilerin geliştirilmesi amacı ile  geçici tercihli ticaret anlaşması  imzalandı. 

Bu işbirliği belgesi ve tercihli ticaret anlaşmasının imzalanmasından beri İran İslam Cumhuriyeti'nin  Kırgızistan dahil bu ekonomik birliğe üye ülkeler ile ticaret değeri günden güne artmıştır.  Bu da   işbirliği zeminlerinin hazır olması ve ticari tavizlerin ve avantajların sağlanması halinde İran ile Avrasya Ekonomik Birliğine üye ülkeler arasındaki ticari ve ekonomik işbirlikler sürecinin ve eğiliminin artışa geçeceğini göstermektedir.  Kuşkusuz ticari ve ekonomik işbirliklerin  sağlamlaştırılması kültürel ve sosyal varlık gösterilmeden mümkün olamaz. 

Gerçekte İran İslam Cumhuriyeti'nin Kırgızistan'daki kültürel ve sosyal varlığı   ticari ve ekonomik işbirliklerin artmasına da uygun bir zemin hazırlayacaktır.  Buna rağmen kimi Orta Asya meseleleri uzmanı bu konuda kötümser bir tavır takınmıştır.  Örneğin Kazak ünlü uzman  Danyar Kus Nazarov bu hususta şöyle bir değerlendirmede bulunmaktadır: " İran  Orta Asya bölgelerine kültürel ve sosyal işbirlikleri açısından büyük yatırımlar  yapmayacaktır. Çünkü bölgede minimum çıkarlara sahiptir. "

 Halbuki İran'ın Orta Asya ülkelerindeki varlığı  kültürel, tarihi ve dini ortaklıklara dayanmalıdır ve özellikle de mevcutta büyük bir öneme sahiptir.  Kuşkusuz   bu bağlamda IŞİD ve diğer terör örgütlerinin  tekfirci ve terörist düşüncelerini ifşa etmek için  bölgenin medyatik  kapasitesinden de yararlanmak gerekir. 

Halbuki IŞİD terörizmi ile mücadelede öncü bölge ülkelerinden olan Kırgızistan'da bile  medyatik kapasite gerektiği düzeyde dikkate alınmamış ve doğru şekilde kullanılmamıştır. Doğal olarak İran  bu hususta Kırgızistan ve diğer Orta Asya ülkelerine yardımcı olabilir.   Bunlara ilaveten İran  Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra Kırgızistan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerdendir.  Bu tanımanın ardından kısa bir süre sonra ise İran resmen ilişkilerini bu ülke ile başlatmıştır. 

 Kırgızistan  Orta Asya'daki beşli Cumhuriyetlerden biri olup  bir anlamda İran medeniyetinin tarihinin bileşenlerinden biri de sayılmaktadır.  İran ve Kırgızistan'ın çalkantılı tarihi  bir biri ile bağlantılı olmuş ve sağlam ilişkilere sahip olmuştur.  Bu bağlamda iki ülke makamları da  ekonomik ve ticari ilişkileri geliştirerek  bir kez daha bu manevi bağları canlandırmaya çalışmaktadırlar.