Haziran 22, 2021 07:51 Europe/Istanbul

Bu bölümde çocuklar ile kitaplar arasındaki ilişkiyi ele almaya çalışacağız.

Kitap okuyanlar, kitaplarda var olan karakterler sayısına göre farklı hayatlarını deneyebilirler.  Bu hayatların her biri  kişiye birçok deneyim kazandırır. Bunun için  kitap okumak  bireysel ve toplumsal gelişmeye yol açar.  Çünkü  deneyimli bir toplum  ilerleyen bir toplum haline gelecektir.  Peki  çocuklarımızı nasıl okumaya teşvik edebiliriz. 

Çocuklar, okuduklarını anlamak ve kitap okumaktan keyif almak için   görmek, duymak, konuşmak ve bakışlarını açıklamak için fırsatlara ihtiyaçları vardır.   Çocukların kitap okumaya katılmalarını sağlamanın en iyi yolu ise  kitabın konusu etrafında onlar ile  konuşmaktır.   Hikaye kesildiği noktada ve çocukların kitabın karakterleri hakkında  ve deneyimleri hakkında konuştukları zaman,  onların katılımı sağlanmıştır.  

Çocuklar kendi açılarından hikayeye ve anlatılana baktıkları zaman, onu analiz ettikleri zaman, hikayeye karışmışlardır demektir.   Hikayenin nasıl devam edeceğini tahmin ettikleri zaman  analiz gücü kazanmaya çalışmışlardır demektir.  Analizleri doğru ya da yanlış olabilir.   Kendi yaşıtları ile  görüşlerini paylaştığı zaman,   başkalarının görüşlerini duymak ve onlara saygı duymak için hazırlanıyor demektir.   Böylece  konuşularak, çocuklara  bağımsız düşünmeleri ve karar almaları için, fikirlerini belirtmeleri ve diğerlerinin sözlerine kulak asmaları için fırsat verilir. 

Hikaye hususunda konuşarak,  sorular sorularak, çocukların hikayeye, içeriğine, hikaye ortamı ve tarzına ve diğer öğelerine  odaklanmasını arttırmak mümkün.  Bu süreç, hem çocuklar ve gençleri  hikayenin yapısı ve öğeleri ile tanıştırır hem de  okumanın zevkini kat kat arttırır. 

İlk başta kitapları, çocukların gözünün önüne bırakın.  Kitabı okumaya teşvik edilmesi için  kitabın bir bölümünü seçin ve heyecan verici ve eğlendirici kısımlarını okuyun.  Mimiklerinizi, sesinizi ve hareketlerinizi  okunan metne uydurun.  

Kimi zaman  kitabın bir bölümünü okumak yerine,  yazarı tanıtarak  da okuma zevki uyandırabilirsiniz. Bunun için yazarın hayatı ve karakteri ile ilgili çekici ve ilgi uyandırıcı açıklamalar yapabilirsiniz. Kimi zaman, kitabı, konusu üzerinden anlatmaya başlayabilirsiniz.  Örneğin  " Hindileri Yemeyin" kitabının kapağında  her çocuğun ilgisini çeken bu açıklamaya yer verilmiştir: " Anne ve babalarından sıkılan çocukların  ne dediklerini  kimse bilmez. "

Sanatsal aktiviteleri okuma ile birleştirmek, çocukları ve gençleri kitap okumaya motive edebilir ve hikayenin atmosferi ve karakterleri hakkında kendi yorumlarına sahip olmalarına ve istedikleri gibi farklı fikirleri ifade edebilmelerine yardımcı olabilir. Aynı zamanda sanatsal becerilerini ve estetik duyarlılıklarını da geliştirebilir.

Gösteri, resim, ‌ heykel ve diğer sanatsal faaliyetler gibi çeşitli sanatların kullanılması, çocukların okudukları öykü veya şiirle mutlu bir şekilde ilgilenmelerini, daha iyi anlamalarını ve farklı bir şekilde ifade etmelerini sağlar. Bu tür faaliyetler çocukları ve gençleri daha fazla okumaya teşvik eder.

Bir duvar resmi, graffiti veya poster, büyük bir kağıt parçası üzerindeki bir hikayeden büyük bir sahne görüntüsünü tasvir edebilir. Bu aktivite için, çocukların gruplar halinde resimler üzerinde çalışabilmesi için kağıdı yere veya uzun bir masaya serin. Örneğin, hikaye bir ormanda geçerse, çocuklar ormanı büyük bir kağıda çizerler. Bir hikayenin farklı sahnelerini seçebilirler ve çocuklardan gönüllü olarak bir sahne çizmeleri ve ardından hikayeyi resimlerden anlatmaları da istenebilir. 

Çocuklardan ayrıca kumaş veya kağıtla karakterlerin oyuncak bebeklerini yapmaları ve hazırladıkları resimler üstünde okudukları hikayeyi canlandırmaları istenebilir. 

Gösteri, hikaye anlatmanın en heyecan verici yollarından biridir. Hikayeyi çocuklara okuduktan sonra, hikayenin bazı kısımlarını kendi yöntemleriyle sunmaları istenebilir. Yaratıcı oyunlar, çocukların öyküdeki karakterlerle yakın ilişki kurmalarına ve öykü hakkındaki algılarını ifade etmelerine yardımcı olur. 

Dünyadaki birçok ülke artık basit planlar uygulayarak okuyucu sayısını her geçen gün artırmaya çalışıyor. Kullanılan tasarımlar özellikle karmaşık değildir. Okunabilir küçük projeler olarak adlandırılabilecek programlardır bunlar. Kitap okumanın  e-kitaplara ve siber-uzay konularına göre daha az okunma endişeler var olsa da, bu ülkeleri okumaya götüren şey, okuma kültürünün kurumsallaşması nedeniyle okuma ve bilme arzusudur. Bu planlar çok karmaşık olmasa da, bu ülkeler giderek daha fazla vatandaşı kitap okumaya yönlendirmek için mevcut kapasiteleri kullanmaya çalışıyorlar.

Bu alanda gelişmiş ülkelerde sıklıkla yapılan şeylerden biri ve  okumayı geliştirmek için kentsel alanın kapasitelerini kullanmaktır. Kitap okuma oranlarının yüksek olduğu bazı ülkelerde yetkililer,  ülkelerinde kitap okuma seviyesini artırmak için, etik noktalar ve mesajlar içeren pankartlar açmaktan ziyade  türlü türlü projeler uygulamaya başlamışlardır. 

Bir süredir Japonya'da çocukların okumaya ilgi duymasını sağlamanın yenilikçi bir yolu denenmektedir. 

Yeni araştırmalar, çocukların bez bebeklerin okumaktan zevk aldığını gösteren projelerin,  çocukları kitaplara daha aşina ve ilgi duymalarına yardımcı olabileceğini gösteriyor. Japonya'daki Osaka Teknoloji Enstitüsü'ndeki araştırmacılar, okul öncesi 42 çocuk için bir kitap gecesi etkinliği düzenlediler. Çocukların ilk gün ve ardından üç gün sonra ve üç ay sonraki davranışları, bu yöntemin etkisi ve hedefleri daha sonra  değerlendirildi. Sonuçlar, planlanan programın hemen ardından bez bebekleri için kitap okuyan çocuk sayısının,arttığını  gösterdi. 

Amerika Birleşik Devletleri'nde çocukların okumaya ilgi duymasını sağlamanın birkaç yöntemi uygulanmaktadır.  Bu çerçevede, ilkokul sırasında ders dışı alanlarda günde en az 20 dakika çalışma yapılmaktadır.  Bu doğrultuda  6 aylık ve daha büyük çocuklar için ücretsiz günlük okuma dersleri yapılmaktadır.  Bu sınıflarda çocuklar için resimlerden ve alt yazılı kitaplardan kısımlar okunur ve ardından şarkı söyleyerek çocuklarla oynanır. 

Hollanda'da benzer hizmetler kütüphaneler tarafından sağlanmaktadır. Belli bir yaşın altındaki çocukların ebeveynlerini kitap ve okuma alanında motive etmeyi ve onları yerel kamu kütüphanelerinde aktif rol almaya teşvik etmeyi amaçlayan Bookstart programı buna bir örnektir.

Çok küçük yaşta bir çocuğa kitap okumaya başlamak, o çocuğun tüm yaşamı için pek çok fayda sağlayacaktır. Yeni doğanların ebeveynleri, Hollanda'daki çocuk bakım merkezlerine zorunlu ziyaretleri sırasında kütüphaneye davetiye alırlar. Kütüphaneye ilk ziyaretlerinde, içinde kitap bulunan küçük bir bavul, bir DVD (okuma ve bir çocukla nasıl oynanacağına ilişkin davranış çerçevelerinin videosu) ve diğer kütüphane hizmetleri hakkında bilgi alırlar.

Kanada'nın Toronto şehrinde ilgi çekici bir girişimde daha fazla okuyucu çekmek için çatılı ve ahşaptan bir alan oluşturulmuştur. Farklı yaş grupları için kitapların sunulduğu bu küçük oda ve çardak, okuyucular için sakin ve gürültüsüz bir atmosfer yaratmaya çalışıyor. Oda her gün, gece gündüz  ziyaretçilere açıktır, kapılar otomatik olarak kilitlenir ve bu odanın içindeki ve tavanındaki lambalar gece otomatik olarak yanarak fener görevi yapar. Bu ışıklar, enerjiyi depolar ve geceleri yanmak için güneş enerjisini kullanır.

Kitap tasarımları ile sentezlenmiş kentsel tasarlamalar, dünyanın bazı şehirlerinde yapılan ve memnuniyetle karşılanan bir başka çalışmadır. İstanbul, kitapları andıracak  banklar tasarlayarak yazarları muhatapları ile buluşturmaya çalışıyor. Böylece İstanbul aynı zamanda kitap okuma alışkanlığını arttırmak isteyen şehirlerden biridir.

Ancak birçok gelişmiş ülkede okumanın teşviki hükümetlerle sınırlı değildir. Sıradan insanlar bazen bundan kendilerini sorumlu hissederler. Kitap bisikletleri tasarımı, 2015 yazında Avrupa'da başlatılan girişimlerden biridir.  Bisikletin tasarımcısı Anisha Jeffries bu hususta şöyle diyor: "Bir dondurma satıcısı bisikletçileri gibi görünecek şekilde tasarlandı. Dondurma amacı ile bisiklete yaklaşan  müşteri en iyi kitaplardan bazılarıyla karşılaşır. Kitap bisikleti, kitaba muhatabın daha kolay erişmesini sağlamayı amaçlamaktadır. Her bisiklet, çocuklar gençler için, romanlardan ve aşçılıklara kadar çeşitli konularda 30 ila 40 kitap sunar."


"Kitap Okuma Pazartesileri Projesi" İran'da yeni geliştirilen ve hayata geçirilen projelerden biridir. Proje anaokullarda uygulanıyor ve buna göre tüm anaokullarında pazartesi günleri kitap okuma günleri ilan edilmiş ve bu gün çocuklar için ilgi çekici okuma programları hazırlanmıştır. Projeyi düzenleyenler ayrıca ebeveynlerden evde kitap okumalarını, birbirlerine kitap hediye etmelerini ve çocukları kitaplarla tanıştırmalarını istiyor.

Etiketler