Pars Today

Bu bölümde beyin ve sinir hastalıkları ile ilgili konuşacağız.

Sağlık Bülteni isimli seri sohbetimizde, sizi, çeşitli hastalıklar, bu hastalıkları önleme ve tedavi etme yöntemleri , ayrıca beslenme ve egzersizin sağlığın sağlanmasındaki önemi hakkında bilgilendirmeye çalışıyoruz. Bu programda verilen bilgiler sevdiklerinizin farkındalığını  arttırmak amaçlıdır ve tıbbi incelemelerin ve tavsiyelerin yerine alamaz.

Beyin ve sinirler, insan vücudunun en hassas parçalarından sayılırlar.  Bu iki önemli organ, özel sorunlar yaşayabilirler. Bu sorunlar diğer organlardan etkilenerek ortaya çıkabilir.  Sinir sistemi uzmanları  birçok beyin içi hastalığının  kişilerin ruhsal durumlarından ve koşullarından kaynaklandığını düşünüyor.   Bu hastalıkların geniş bir yelpazeyi kapsamasından dolayı  her bölümde farklı farklı hastalıklar, sebepleri ve tedavi yöntemleri ile ilgili konuşacağız. Sohbetimizin devamında beyin hasarları ile ilgili konuşacağız. 

 Beyin Hemorajisi, beyin içi ve etrafındaki kanamalara denir.  Beyin kaması yaşayan kişilerin çoğunda  beyin krizi ve inme gibi durumlar görülür.  Beyin krizlerinin  yüzde 10'u hemorajik olarak değerlendirilir.  Beyin hemorajisi veya kanaması aslında bir tür beyin krizi sayılır.  Kanama ise beyindeki damarların yırtılması ve delinmesi sonucu ortaya çıkar. Lokal kanamalar ile sonuçlanır.  Bu kanama beyin hücrelerini yok eder. 

Beynin darbe alması sonucu ortaya çıkan kanamada akmaya başlayan kan, beyin dokularını tetikler ve ödeme yol açar.  Bu duruma beyin ödemi denir.  Böylece kan hematom denen bir kitle halinde toplanır.  Bu durum,  çevre beyin dokularına yönelik baskıyı arttırır ve kan akışını azaltıp  beyin hücrelerini yok eder.  Beyin içindeki kanama, beyin ile kabuğu arasında birikebilir. Veya beyindeki farklı bölümlerin arasında, kafa tası ve beyin zarı arasına toplanabilir. 

 Beyin kanamasının farklı nedenleri olabilir.  Beyin travması, yüksek tansiyon, beyin anevrizması ve benzeri durumlar bu hastalığın yaygın nedenlerinden biridir.  50 yaşın altında olan kişilerde beyin kanamasının önemli ve yaygın nedenlerinden biri de  beyin darbesidir.  Ayrıca yüksek tansiyon da  uzun süreli devam ederse beyindeki damarları yıpratıp zayıflatabilir.  Beyin anevrizması ise  damarların ödem yapmasına ve şişmesine yol açan damarların zayıflaması durumudur. Anevrizma durumu yaşayan bir damar yırtılıp sonuçta beyin krizine yol açabilir. 

Kan damarları bozuklukları veya deforme olmaları, beyin kanamasının diğer kanama nedenidir.  Beyin etrafındaki  kan damarlarındaki zafiyet doğuştan itibaren görülebilen bir durumdur. Tabii ki  ileri bir seviyeye taşınırsa belirtileri de ortaya çıkar.  Amiloid anjiopati  ise damar duvarlarında görülen bir bozukluktur.  Kimi zaman yaşın ilerlemesi ve tansiyonun artması ile ortaya çıkar.  Bu durum, büyük bir hemorajiden önce  küçük ve aniden kanamaları tetikleyebilir.  Ayrıca  hemofili ve orak hücre anemisi de kan plaketlerinin azalmasına yol açar. Karaciğer ve beyin tümörü hastalıkları da bir diğer beyin kanama nedenlerindendir. 

Serebral veya  beyin kanamasının semptomları değişebilir. Bu semptomlar kanamanın yerine, kanamanın şiddetine ve doku hasarının miktarına bağlıdır. Beyin kanaması belirtileri aniden veya zamanla ortaya çıkabilir. Semptomlardan herhangi birini yaşarsanız, beyin kanaması söz konusu olabilir. Bu durum tehdit edici ve acilen acil servise gitmeyi gerektirmektedir. Şiddetli ani baş ağrısı, benzeri görülmemiş nöbetler, kol veya bacakta güçsüzlük, bulantı veya kusma, bilinç kaybı, uyuşukluk, görüşte değişiklik, karıncalanma veya uyuşma, konuşmada veya konuşmayı anlamada zorluk çekme, yutma güçlüğü, yazmada zorluk veya okumada zorluk çekme, el titremesi gibi ince hareket becerileri kaybı, koordinasyon kaybı, denge kaybı, anormal tat alma duyusu, bilinç kaybı bu belirtiler arasındadır.

Doktorunuz semptomlarınıza göre beynin hangi bölümünün etkilendiğini belirleyebilir. Bir doktor herhangi bir felç türünden şüphelenirse, acil değerlendirme gereklidir. Genel olarak, bilgisayar yardımlı tarama ve MR veya manyetik rezonans görüntüleme taraması gibi bir radyolojik inceleme bu durum için gereklidir. Bazı durumlarda, spinal biyopsi veya lomber biyopsi yaparak kanama kanıtlarını doğrulamak veya diğer beyin problemlerini önlemek gerekli olabilir. Serebral kanamanın tedavisi kanamanın yeri, nedeni ve kapsamına bağlıdır. Şişliği azaltmak ve kanamayı önlemek için beyin kanaması ameliyatı gerekebilir. Bazı ilaçlar da reçete edilebilir.

Hastanın beyin kanamasına nasıl tepki vereceği, kanama miktarına ve beyin ödeminin derecesine bağlıdır. Bazı hastalar beyin kanamasından sonra tamamen iyileşebilir. Serebral kanamanın olası yan etkileri arasında inme, beyin fonksiyonlarının kaybı veya ilaç veya tedavilerden kaynaklanan yan etkiler bulunur. Ayrıca ölüm olasılığı vardır ve acil tıbbi tedaviye rağmen bu durum meydana gelebilir. Çoğu beyin kanaması belirli risk faktörleriyle ilişkili olduğundan, beyin kanaması riskini en aza indirebilirsiniz. Bu yüzden yüksek tansiyonu tedavi etmeye çalışın. Araştırmalar, beyin kanaması olan hastaların yüzde 80'inin yüksek tansiyon geçmişi olduğunu göstermektedir. Yapabileceğiniz en önemli şey, yüksek tansiyonunuzu diyet, egzersiz ve ilaçla kontrol etmektir.

Ayrıca, sigara ve uyuşturucu kullanmamak, dikkatli araç kullanmak, emniyet kemeri ve kask takmak beyin kanamasını önlemenin yollarıdır. Anevrizma gibi anormallikler yaşamışsanız, beyin kanaması ameliyatı gelecekteki kanamayı önlemeye yardımcı olabilir. Varfarin ilacı kullanırken dikkatli olun. Kumadin olarak da bilinen bu ilacı alıyorsanız, kan seviyenizin doğru olduğundan emin olmak için doktorunuza düzenli olarak başvurun.

Beyn atrofisi veya küçülmesi, zamanla beyin hücrelerinin ilerleyici kaybına yol açan başka bir beyin hastalığıdır. Serebral atrofi, tüm beyinde meydana gelebilir veya beynin yalnızca bir bölümünü etkileyerek beyin dokusunda hacim kaybına ve sinir hücresi işlevinde bozulmaya yol açabilir. Altta yatan nedene bağlı olarak, serebral atrofi çok yavaş veya çok hızlı ilerleyebilir. Atrofi yaşamı tehdit edebilir. Bu hastalığın bilinen bir tedavisi yoktur. Serebral atrofiyi tedavi etmek için doktor, hastalığın belirti ve semptomlarını tedavi etmeye odaklanır.

Nöbetler veya bilinç kaybı gibi şiddetli serebral atrofi semptomları yaşarsanız, hemen bir doktora görünmelisiniz. Serebral atrofiye birçok beyin hastalığı, beyin hasarı veya beyin enfeksiyonu neden olabilir. Beyin hücresi ölümü, felç, travma, beyin hasarının bir sonucu olarak meydana gelebilir. Serebral atrofi, çeşitli genetik veya ilerleyici bozukluklardan kaynaklanabilir. Alzheimer hastalığı, serebral felç, demans veya akıl kaybı, Huntington hastalığı , lökodistrofi , multipl skleroz , Niemann–Pick hastalığı tetikleyebilir. Serebral atrofi ayrıca AIDS, ensefalit ve sifiliz gibi beyin enfeksiyonlarından da kaynaklanabilir.

Bir dizi risk faktörü, beyin atrofisi gelişme riskini artırır. Tabii bu faktörlere sahip tüm insanların mutlaka beyin atrofisi yaşayacağı anlamına gelmez. Beyin küçülmesi için bu risk faktörleri arasında yaşlanma, beyin hasarı, ailede Alzheimer hastalığı geçmişi, Huntington hastalığı veya benzer nörolojik bozukluklar, MS gibi otoimmün bozuklukların genetik olarak var olması ve kafa travması yer alır.

Serebral atrofi semptomları genel olabilir, tüm beyni etkileyebilir veya lokalize olabilir ve beynin yalnızca bir bölümünü etkileyebilir. Genel semptomlar arasında hafıza sorunları veya kişilik değişiklikleri durumlarından olan bunama yer alır. Lokal semptomlar arasında nöbetler, konuşma bozuklukları, görme veya organların hareketinde sorunlar, bulunur. Bazı durumlarda serebral atrofi yaşamı tehdit edebilir. Siz veya bir yakınınız, tehdit edici, mantıksız veya intihar davranışları, bayılma veya tetikleyici durumlara yanıt vermeme gibi bilinç veya öz farkındalık değişiklikleri dahil olmak üzere kendinizi veya başkalarını tehlikeye atan davranışlarda bulunduğu zaman hemen doktora baş vurun.  Zihinsel durumdaki bir değişiklik veya kafa karışıklığı, sayıklama, uyuşukluk, halüsinasyonlar, nöbetler, görmede ani değişiklik, görme kaybı veya göz ağrısı gibi ani değişiklikleri derhal bir doktora bildirmelisiniz. 

Serebral atrofinin tedavisi yoktur. Beyin hücrelerini yok olması daimi hasara yol açar.  Serebral atrofinin tedavisi çerçevesinde, serebral atrofinin belirti ve semptomları kontrol edilmeye çalışılır. Serebral atrofiye bağlı demans semptomlarının tedavisi, ilaç kullanımını ve ilaçsız tedavileri içerir. Vücudun mineraller düzeyinde ve beyin sinyallerini kontrol etmede etkili olan ilaçlar veya bilişsel bozuklukların semptomlarını tedavi eden ilaçlar bazen Alzheimer hastalığı için ilaç olarak kullanılır. Performansı ve günlük aktiviteleri gerçekleştirme yeteneğini geliştirmek için fizyoterapi, psikolojik danışmanlık ve hastanın desteklenmesi diğer terapötik önlemlerdir. Serebral atrofinin diğer semptomları, ilaç veya diğer terapi yöntemleri ile  tedavi edilebilir.

Serebral atrofi semptomlarını iyileştirmenin veya serebral atrofinin ilerlemesini yavaşlatmanın en iyi yolu, dinamik bir yaşam tarzı ve sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmektir. Bu çerçevede meyve ve sebzeler ve antioksidanlar açısından zengin besin kaynaklarını kapsayan dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve zihinsel aktivitelerin arttırılması şarttır. Bazı tamamlayıcı tedaviler beyin atrofisine karşı direnmekte yardımcı olabilir. Bunlar arasında masaj terapisi, diyet takviyeleri, bitkisel ilaçlar, çaylar ve benzeri ürünler ve yoga örnek gösterilebilir.