Pars Today

Bu bölümde de geçen bölümlerde olduğu gibi sinir ve beyin hastalıkları özellikle de sinir ve beyin sorunları ile ilgili konuşacağız.

Sağlık Bülteni isimli seri sohbetimizde, sizi, çeşitli hastalıklar, bu hastalıkları önleme ve tedavi etme yöntemleri , ayrıca beslenme ve egzersizin sağlığın sağlanmasındaki önemi hakkında bilgilendirmeye çalışıyoruz. Bu programda verilen bilgiler sevdiklerinizin farkındalığını  arttırmak amaçlıdır ve tıbbi incelemelerin ve tavsiyelerin yerini alamaz.

Beyin ve sinirler, insan vücudunun en hassas parçalarından sayılırlar. Bu iki önemli organ, özel sorunlar yaşayabilirler. Bu sorunlar diğer organlardan etkilenerek ortaya çıkabilir.  Sinir sistemi uzmanları  birçok beyin içi hastalığının  kişilerin ruhsal durumlarından ve koşullarından kaynaklandığını düşünüyor. Bu hastalıkların geniş bir yelpazeyi kapsamasından dolayı  her bölümde  farklı farklı hastalıklar, sebepleri ve tedavi yöntemleri ile ilgili konuşacağız.  Bu bölümde ise   bilinç düzeyinin azalması, bayılma, baş dönmesi ve sersemlik sorunları ile ilgili konuşacağız. 

Bayılma, beyin ve sinir hastalıkları ile ilgili bir durumdur.  Bilinç geçici olarak kaybolduğu zaman  bu durum ortaya çıkar. Özellikle de beyne gereken oksijen miktarı ulaştırılmadığı takdirde görülür.  Tıp dilinde ise senkop terimi bayılmak için kullanılmaktadır.   Bayılma genellikle bir kaç saniye ve bir kaç dakika sürer.  Kimi kişiler ise  bu durumu yaşarken seslerin duyulmadığını, gözlerin kamaştığını ve beyaz perdenin gözleri kapladığını, başlarının ağırlaştığını, başlarının döndüğünü, zafiyet yaşadıklarını, kusmak istediklerini belirtirler.  

Bayılmak genellikle  kaygı verecek bir durum değildir. Ancak  kimi durumlarda  daha ciddi tıbbi ve sağlık sorununa işaret etmektedir.    Daha önce  bayılma yaşamamışsanız  ve son bir ayda birden daha fazla  bayılmışsanız o zaman muhakkak doktora görünmeniz şart. Birçok durumda bayılmanın nedeni belirsizdir. Ancak genel olarak belli başlı faktörlerin bunda etkili olduğu söylenebilir.  Korku, panik, duygusal  sömürüler ve şoklar, aşırı ağrılar,  tansiyonun aniden düşmesi, diyabet veya aşırı açlıktan kan şeker düzeyinin düşmesi,  hızlı soluklama, vücut susuzluğu, bir durumu uzun süre sürdürme, sert  öksürükler, havale ve kimi ilaçlar ve alkolün tüketimi bu nedenler arasında sayılabilirler. 

Tansiyonu düşüren kimi ilaçlar da  bayılma ihtimalini arttırabilirler.   Ayrıca  başın dönmesi ile yaşanan bayılma durumu,  boyun eklemleri ve kemiklerinin  kan damarına baskı yaptığına işaret edebilir.  Diyabet, kalp hastalıkları, beyin damarları darlığı, anormal kalp atışları, ızdırap veya panikleme ya da kronik  akciğer hastalığı da  bayılmayı tetikleyebilir. 

Bir kişi  bayılmanın yanı sıra soluma sorunları, bilinç kaybı, düşmek, yaralanmak veya kan kaybetme, hamile olma, diyabet, 50 yaş üzerinde olma durumu, ritmi bozuk kalp atışları, havale veya dilini ısırma, bağırsak veya mesane kontrolsüzlüğü, konuşmada sorun yaşamak, sersemlik veya baş dönmesi ya da  harekette sorunlar yaşıyorsa  o zaman   hemen acile taşınmalıdır.   Bu bağlamda doktorlar sorunun nedenini bulmak ve teşhis etmek için  hemen  kan tahlilleri, eko-kardiyografi,  Elektroensefalografi-EEG, beynin bilgisayar yardımlı tomografisine baş vurabilir.   Bu sorunların tedavisi için de teşhise  göre karar verilir. 

Bayılan kişiye yardım etmek adına kişiyi oturtarak ayaklarını  kalbin düzeyinde daha yukarıda tutmak ve başını da dizleri arasında tutmak acil müdahalelerden biri sayılır.  Ayrıca  kişinin dar olan elbise noktaları özellikle yakası gevşetilmelidir.  Hasta  10 ila 15 dakika boyunca uzanmalı ve yatmalıdır.  Ortamın ise serin ve sakin olması gerek.  Ayrıca   serin bir içecek de bu durumda şahsa iyi gelebilir.  Hasta nefes alamıyorsa  hemen acil servisi aramamız gerekir. 

Sersemlik  beyin ve sinir  sorunlarından bir başkasıdır.  Kişi bu durumda doğru dürüst düşünemediğini anlar.  BU durumda kişinin kafası karışır ve  odaklanamaz hale gelir özellikle de hiçbir karar veremez.  Kafa karışıklığı olarak da bilinen bu durum daha çok sersemlik olarak bilinmektedir.  Ayrıca  aşırı  sersemlik durumlarına da  halüsinasyon veya sayıklama da denir.  Aşırı sersemlik ise  patolojik bir durum olarak bilinir.   Genellikle   kişide mekansal, zamansal ve kimliksel kayıplara yol açar.  Çoğu durumlarda da  hafıza kaybına da yol açabilir. 

Uzun süre devam eden  sersemlik  demansa da yol açabilir. Bir kişinin kafasını karıştırabilecek birçok tehlikeli hastalık ve komplikasyon vardır bu nedenle, kafa karışıklığı ve sersemlik semptomların görüldüğü şahsa genellikle tıbbi yardım gerektirir. Etrafınızda sersemlik belirtileri görmek korkutucu bir deneyim olabilir. Hastanız için yapabileceğiniz en önemli şey, onu muayene etmek için doktora götürmek ve neden sersemlik yaşadığının nedenini bulmaktır. Ayrıca bu süreçte onunla birlikte kalabilir ve davranışlarını ve eylemlerini yakından takip edebilirsiniz. Çünkü hastanın davranışını açıklamanız, sersemliğin nedenini teşhis etmenin ve uygun tedaviyi belirlemenin en önemli yollarından biri olacaktır.

Tehlikeli hastalıklardan çeşitli vitamin eksikliğine kadar insanın kafasını karıştırabilecek birçok faktör vardır. Alkol zehirlenmesi de sersemlik ve kafa karışıklığının yaygın bir nedenidir. Beyin sarsılması, dehidratasyon, vücutta su eksikliği, bazı ilaçlar, ateş, inme veya geçici beyin krizi, enfeksiyon, hipoglisemi, uykusuzluk, hipoksi, hızlı hipotermi ve depresyon bu nedenlerdendir.  Sersemlik semptomlarının farkında olmak ve ortaya çıkan ilk anlarda bu semptomlara hemen dikkat etmek, bu komplikasyonu zamanında tedavi edebilmenize yardımcı olacaktır.

Konuşurken kekemelik ve uzun duraksamalar, anormal veya tutarsız konuşma, mekan veya zaman farkında olamama, kişilerin ne yaptığını unutmak, ruh halindeki ani değişiklikler ve ani heyecan ve kafa karışıklığı gibi duygular en yaygın semptomlardan bazılarıdır. Siz veya çevrenizdeki biri baş dönmesi belirtileri göstermeye başlarsa hemen doktora görünün. Bir kişinin kafasını karıştıran hastalığın veya altta yatan faktörün teşhisi, başarılı tedavide çok büyük rol oynamaktadır. Kan tahlilleri, Bilgisayar yardımlı tomografi taramaları, beyin taramaları, akıl sağlığı testleri, psikiyatrik testler ve idrar tahlilleri, bir doktor tarafından reçete edilebilecek teşhis testleridir. Sersemlik ve kafa karışıklığının tedavisi tabii ki  nedenine bağlıdır.

Baş dönmesi, sizin veya çevrenizin hareket ettiği veya döndüğü hissi gibi semptomları olan başka bir nörolojik bozukluktur. Bu hissin fark edilmesi zor olabilir veya o kadar şiddetli olabilir ki, dengeyi korumayı ve günlük işleri yapmayı zorlaştırır. Baş dönmesi aniden gelişebilir ve birkaç saniye sürebilir veya çok daha uzun sürebilir. Baş dönmesinin diğer belirtileri arasında denge kaybı, hasta veya rahatsız hissetme ve şaşkınlık olabilir. Sürekli baş dönmesi semptomlarınız varsa veya semptomlar tekrarlanıyorsa doktorunuza görünmelisiniz. Doktorunuz belirtilerinizi soracak ve baş dönmesi türünüzü belirlemenize yardımcı olması için basit bir muayene yapabilecektir. Ayrıca sizi daha ilerideki adımlar için yönlendirebilir.

Baş dönmesi, beynin her bölgesine zarar verebilmesine rağmen, genellikle iç kulağı dengelemede sorumlu kısımlardaki rahatsızlıktan kaynaklanır. Bu bağlamda spesifik baş hareketlerinin baş dönmesine neden olduğu iyi huylu pozisyonel vertigo veya BPPV görülebilir.  İç kulak enfeksiyon türü olan migren,  iç kulakta bulunan ve beyne dengeyi kontrol etmeye yardımcı olan mesajlar gönderen labirentit atriyal sinir iltihabı olan atriyal nöronit baş dönmesinin başlıca nedenlerindendir.  Baş dönmesi yaşayabileceğiniz duruma bağlı olarak ateş, kulak çınlaması veya uğultusu ve işitme kaybı gibi başka semptomlar da yaşayabilirsiniz.

Bazı baş dönmesi vakaları zamanla tedavi olmaksızın iyileşir. Bununla birlikte, bazı insanlar, örneğin Meniere hastalığı olanlar, aylarca hatta yıllarca nöbet geçirmiştir. Şiddetli baş dönmesi bazen iç kulağı etkileyen nadir bir hastalıktan kaynaklanabilir. Bu duruma Meniere hastalığı adı verilir ve baş dönmesinin yanı sıra işitme kaybı, kulak çınlaması ve dolgunluğuna neden olabilir. Meniere hastalığınız varsa, saatler veya günler süren ani baş dönmesi atakları yaşayabilirsiniz. Bu ataklar genellikle bulantı ve kusmaya neden olur. Bu atakların nedeni bilinmemekle birlikte semptomları diyet ve ilaçla kontrol edilebilir. Nadiren tedavi için ameliyata ihtiyacınız olabilir.

Bazı nedenlerden dolayı baş dönmesi için belirli tedaviler vardır. BPPV'yi tedavi etmek için ilaçlar ve Epley manevraları olarak bilinen bir dizi basit kafa hareketlerine baş vurulur. Baş dönmesi olan birçok kişi,  kronik denge sorunları olan kişiler için bir dizi egzersiz olan atriyal rehabilitasyon eğitiminden (VRT) de yararlanır.