16 йил ичида Марказий Осиё иқтисоди 3 бараварга кўпайган

Organisation for Economic Co-operation and Development - OECD -Иқтисодий ҳамкорлик ва ривожланиш ташкилоти ўтган 16 йил давоимда Марказий Осиё республикалари иқтисодини 3 бараварга ўсганлигини эълон қилди.

Иқтисодий ҳамкорлик ва ривожланиш ташкилоти сўнгги 16 йил ичида Марказий Осиё республикалари иқтисодини 3 бараварга ошганлиги ҳақида хабар қилди.

Мазкур хабарга асосан,  2000-2016 чи йиллар давомида Қозоғистон, Қирғизистон, Ўзбекистон, Тожикистон ва Туркманистоннинг ялпи ички ишлаб чиқариш ҳажми 6,5 фоизга ўсган.

Мазкур хабарда келтиришича,  бу минтақада иқтисодий ривожланишининг асли омили  хом маҳсулотлар нархини баланд бўлганида зудлик билан ўз маҳслулотларини бшқа мамлакатларга экспорт этишгани экан.

Нефт, олтин, газ, металлургия маҳсулотлари Марказий Осиё мамлакатлари экспортининг 55 фойизини ташкил қилган.

Бундай ҳисоботларини тарқатилиши шу ҳолдадирки, бундан олдин БМТ ҳам  пул жараёни ва  ўтказмаларини ошгани туфайли Марказий Осиё республикалари иқтисодий ўсишини суръат билан давом этаётганлигини ҳақида ҳисобот берган.

Мазкур ҳисоботда шунингдек,  пул жараёни ва ўтказмаларини ошиши,  " Бир йўл бир белбоғ" лойиҳасини ижро этилиш  ва  бюджетдан молиявий таъминлаш,  туфайли МДҲга аъзо бошқа мамлакатларга қараганда, Марказий Осиё республиклари иқтисодий ўсиши кўпроқ суръатга эгадир.

Айни ҳолда  Марказий Осиё халқи иқтисодий вазиятини яхшилаш мақсадидаги саъй -ҳаракатлар, ташқи сармояларини жалб этиш мақсадидаги янги қонунларни қабул этилиши ва ислоҳот қилиниши, ҳамда  қашшоқлик ва иқтисодий муаммоларга ечим топиш  йўлидаги уринишлар , Марказий Осиё республикалари раҳбарларини бу минтақада иқтисодий ўсиш суръатини тезлаштириш ва кучайтириш йўлидаги конструктив ва ижобий мақсадларидан бўлган.

 Айни ушбу масалалар ва ҳақиқатлар Халқаро ташкилотларни расмий ҳисоботларида ҳам келтирилган.

Унутмаслик лозимки,  Россия манфаатлари йўналишида жой олган  Марказий Осиё республикалари иттифоқини таъсис этилишидаги янги саъй -ҳаракатлар Марказий Осиё республикалари иқтисодий мавқеияти заминасида таъсирсиз эмас.

Бу заминда  Россиянинг сиёсий масалалар эксперти Григорий Михайлов ҳам Марказий Осиё ўзаро алоқаларини кучайтиришганида ва  чегара муаммолари, энергетика манбаларидан фойдаланиб, бир -бирига босим ўтказиш ва бунга ўхшаган мушкилотларига ечим топишганида бу минтақа мамлакатлари учун катта манфаатлар бўлади ва натижада бу масала Марказий Осиё республикаларида иқтисодий ўсиш суръатини ошишига олиб келади деган ақидага эгадир.

Шубҳасиз, БМТ ҳисоботларида ҳам Иқтисодий ҳамкорлик ва ривожланиш ташкилот ҳисоботларида ҳам,  Марказий Осиё республикалари иқтисодий ўсишининг  асоси ва илдизига ишора қилинмаган.

Бу масала шу маънодадирки, Марказий Осиё республиклари иқтисоди ўсиши,  бу мамлакатларнинг пул ва молиявий мувозанати ҳамда бу мамлакатларнинг ялпи ички ишлаб чиқариш маҳсулотлари даромадлари ҳисобидан ўсган.

 Шунингдек Россия ва бошқа мамлакатларидаги Марказий осиёлик ишчи муҳожирлари ҳисобидан оширилган пул ўтказмалари ҳам бу минтақа иқитисодини ўсишига катта таъсир ўтказган.

 Айтиш керакки Марказий Осиё республикаларини мустақиликка эриша олгани билан бир пайтда бу минтақанинг 7,5 миллиондан 12 миллионагча фуқаролари Россияда ишлайдилар.

Бу эс шу ҳолдадиркки,  ҳар бир мамлакатда ичкарисида иш жой яратиш ва ялпи ички маҳсулотлар ҳажмини оширилиши билан конструктив, изчил ва мустаҳкам иқтисод системасини вужудга келтиришни имкони бор.