Эрон бўйлаб саёҳат (4)
“Эрон бўйлаб саёҳат ” дастурининг давоми сифатида биз Кирмоншоҳ вилоятидан чиқиб, унга қўшни вилоят, яъни Ҳамадон вилоятига йўл олдик. Бу гўзал вилоятнинг диққатга сазовор жойлари билан танишамиз.
Эрон ғарбида бўлганлиги сабабли, ҳар бир саёҳатчини Ҳамадонга ташриф буюришга мажбур қилади. Ҳамадон Эроннинг биринчи сулоласи Мидиянинг биринчи пойтахти эди. Бундан ташқари, ушбу шаҳарда ўнлаб қабрлар ва тарихий манбаларнинг мавжудлиги бизни Эрон ва дунёнинг энг қадимий шаҳарларидан бири билан таништиради.
Али Садр ғорини дунёдаги энг узун мовий ғор сифатида кўриш Ҳамедонга саёҳатнинг муҳим мотивларидан бири ва жозибали ва эсда қоларли қисмидир. Бу ғор Кабудор Оҳанг шаҳрининг Али Садр қишлоғи яқинидаги Сари Ғийя баландлигида жойлашган. Ғор ҳудудида лабиринтли йўлаклар, кўплаб вестибюллар ва катта кўллар мавжуд. Бу ғорни фақат қайиқда кўриш мумкин.
Франсиядаги Мулис ғорлари ва Австралиядаги Ритсар ғорлари ва Бучанан ғорлари каби дунёдаги бир нечта ғорларнинг мўжизаларини Ҳамедондаги Али Садр ғорининг гўзалликлари ва мўжизалари билан солиштириш мумкин. Ғорнинг суви шунчалик тиниқки, уни оддий ёруғлик ва оддий кўз билан ўн метр чуқурликгача кўриш мумкин.
Албатта, кўл сувида оҳак тузлари борлиги сабабли ичиш мумкин эмас. Бу кўлда ҳайвонлар яшамайди. Ғорнинг баъзи қисмларида томи бошқа элементлар, ҳайвонларнинг турли шаклидаги чўкинди ва геометрик шакллар билан аралашиб, саёҳатчиларнинг тасаввурини чиндан ҳам қондиради. Бошқа томондан, ғорнинг тагида, яъни сув бўлмаган қисмларида, игна шакллари, гулкарам, соябон ёки фалуда каби турли ва жозибали шаклларга эга абстрактлар ёки сталагмитлар деб аталадиган нарсалар мавжуд. Бу жуда жозибали ва ажойиб манзара бўлиб, ёзнинг тоза ва салқин ҳавоси, иссиқ ва ёқимли қиш об-ҳавоси билан бирга ташриф буюрган одам учун таърифлаб бўлмайдиган муҳит яратди. Қизиғи шундаки, ғор ичидаги ҳавонинг мутлақ сокинлиги. Агар ғорда шам ёқсангиз, оловда ҳеч қандай ҳаракатни кўрмайсиз.
Ҳозиргача ғорнинг 14 км га яқин ички йўлаклари аниқланган. Аммо унинг атиги 4 километри қайта очилиб, яна ёритилган ва кўриниб турибди. Барибир, Али Садр ғорида ижод дурдоналаридан бирига дуч келасиз. Биллур шифтлар, вестибюллари, айланма йўллари, тиниқ сувли ва қуруқликда сайр қилган айланма йўлаклардан ўтинг ва учинчи ва тўртинчи оролларнинг катта қандилларини, минг йиллар давомида ҳайкалтарошлик билан яратилган тошлар ва қандилларни кўринг. бургут ва қўш шернинг панжаси ва келган ғалати шаклларни ҳеч қандай сўз билан тасвирлаб бўлмайди. Сиз шунчаки бориб кўришингиз керак.
Ганжнамеҳ телекабинаси Аббособод яшил водийсининг охирида, Ҳамадон шаҳридан 5 км узоқликда, тарихий ёзувлар ва гўзал Ганжнома шаршараси ёнида жойлашган. Ғор бўйлаб саёҳат қилганингиздан сўнг, сиз Ҳамадон телекабинасида яхши кунни бошдан кечиришингиз мумкин. Бу телеферик Мишан майдонига; Алванд тоғининг яшил чўққиларидан бири чўзилган. Шунингдек, Ҳамадон ва Алванд тоғларидан бир неча километр ғарбда, Ганжнома майдонида жойлашган Ҳамадоннинг Ганжномаҳ сайёҳлик ва спорт мажмуаси табиий тарихий диққатга сазовор жойларни ҳам эътибордан четда қолдириб бўлмайди.
Ганжнома битиклари, Аҳамоний Доро ва Ксеркс даврига оид битиклар, Аббосободнинг яшил водийси охирида ўйиб ишланган. Тоғли иқлим, Фараҳбахш Алванд водийси, Мишон текислигининг гўзал манзараси ўзига мафтункорлик яратди. Бу маҳаллий ва хорижий сайёҳларни ўзига жалб қилади. Ушбу сайёҳлик қишлоғида сиз унчалик баланд бўлмаган, аммо кенг Ганжнамеҳ шаршарасини кўришингиз мумкин. Худди шу кўнгилочар мажмуада сиз "Ганжнамеҳ" канат йўлини, тўқ рангли чанғи йўлини, 200 метрлик осма кўприкда сайр қилишни, тиролни ёки 500 метрлик кабелда индивидуал парвозни бошдан кечиришингиз мумкин.
Ҳамадонга бориб, Боботоҳир Урён мақбарасини зиёрат қилмасангиз, ҳақиқатан ҳам ўзингизга ноҳақлик қилган бўласиз. Эронлик тасаввуф ва шоир Боботоҳир Эрян ва бешинчи аср ўрталарида қурилган қўшиқ уйи Ҳамадонда жойлашган. Қабрнинг ички юзасида мозаик плиталар ва жуда нозик безаклар қабрнинг ички қисмига ажойиб таъсир кўрсатиш учун ишлатилган. Ушбу қабрнинг ички ҳовлисида 24 та чиройли тошга 24 бит ўйилган. Бу қабр ёнида Ҳамадон вилоятида ҳунармандчилик музейи бор ва уни зиёрат қилиш мумкин.
Ҳамадонда яна бир машҳур илм арбобининг қабри жойлашган. Дунёга машҳур табиб, шоир ва тасаввуф олим Абу Али Сино қабри худди шу номдаги майдон ўртасида жойлашган. Форс боғларидан илҳомланган қадимий чинор дарахтлари ва фавворалар ўрнатилган эллиптик майдон гўзал сайргоҳ яратган. Бино режаси ислом тарихига эга бўлган энг қадимий бино, яъни Гонбади Ковус шаҳридаги Қобус бин Вашмгир минорасидан илҳомланилган. Мақбаранинг жанубий зали музей сифатида, тангалар, кулолчилик буюмлари ва милоддан аввалги минг йилликларга оид топилган буюмлар сақланадиган жой жойлашган. Шимолий залда Абу Али Ибни Сино қўлёзмалари ва асарларининг нафис коллекцияси жамланган.
Хамадоннинг жозибаси шу ерда тугайди, деб ўйламанг. Қадимий Ҳегматане тепалиги қадимийлигига қарамай, дунёдаги кам сонли қадимий шаҳарлардан бири бўлиб, ҳанузгача сақланиб қолган ва муҳим аҳамиятга эга.
Юнон тарихчиси Геродотнинг айтишича, шаҳарнинг ҳар бири сайёралардан бирининг рангида еттита девор бўлган. Сўнгги йилларда олиб борилган археологик қазишмалар натижасида бу ҳудуддаги муҳташам саройлар ўрни ҳам худди шу Ҳегматане тепалигида бўлганлиги аниқланган. Ушбу қадимий шаҳарнинг диққатга сазовор томони унинг мунтазам ва ривожланган сув таъминоти тармоғидир.
Наҳавандда Гиён кўли деб аталадиган Хамадонда камроқ маълум бир кўл бор. Бу ҳудуднинг узоқ тарихидан далолат берувчи кекса чинор дарахтлари билан ўзига хос йўқолган жаннат, десак хато бўлмайди. Мираж Гиён ўзининг мўл-кўл қайноқ суви билан бу гўзал ва тоза табиатни яратди.
Мухтасар қилиб айтганда, гўзал Ҳамадон табиий, маданий ва тарихий диққатга сазовор жойларга тўла. Ям-яшил водийнинг ноёб ҳайвонлар ва ўсимликларнинг турларига тўла табиат тарихий табиат музейидан тортиб, чиройли ғиштли гумбазли Имомзода Ҳусайнгача бўлган ранг-баранг Мородбек водийси ва гўзал гумбазли анъанавий томли бозор - бу қадимий табиат ҳақидаги таърифимизнинг бир қисмидир. Хамадонга ташриф буюриш, албатта, ҳар бир саёҳатчи учун жозибали ва унутилмас сайёҳлик тажрибасидир.
