"Шимолий оқим" газ қувурларидан газ сизиб чиқиши ҳодисаси бўйича қарши айбловлар

Бир неча кун аввал Дания ҳарбий-ҳаво кучларининг Ф16 қирувчи самолётлари томонидан “Шимолий оқим 1 ва 2” газ қувурларида иккитадан сизиб чиқиш аниқланган ва ҳар иккала қувурдан сизиб чиқиш Дания сувларида содир бўлган.

Дания энергетика агентлиги раҳбарининг таъкидлашича, айниқса, "Шимолий оқим 2" қувуридаги оқиш кичик ёриқ эмас, балки катта тешик натижасидир. Унинг таъкидлашича, "Шимолий оқим 1" линиясидан газ сизиб чиқиши кенг тарқалган ва уни тўхтатиш ва чеклаш учун бир ҳафта керак.

Икки йирик газ қувурида, яъни “Шимолий оқим 1” ва “2” газ қувурларида бир вақтнинг ўзида бир неча мисли кўрилмаган сизиб чиқиш содир бўлганлиги, сизиб чиқишнинг биргина ҳақиқий сабаби борлигини кўрсатади, бу эса саботаждир.

Муҳим жиҳат шундаки, Россия 11 миллиард доллар харажат эвазига қурилган ва Европа Иттифоқи ва Европа Иттифоқи санкциялари ва Германия ҳукуматининг мухолифати туфайли газ синовдан ўтказилгандан сўнг ҳали ишга тушмаган “Шимолий оқим 2” қувурининг жиддий тарафдорларидан бири ҳисобланади. Ушбу қувурдаги саботаж Европага газ экспорти нуқтаи назаридан Москвага зарбадир.

Энди Европага газ таъминоти ёмонлашишига олиб келадиган “Шимолий оқим” газ қувуридан газ сизиб чиқиши билан боғлиқ муҳим масала Ғарб ва Россия ўртасидаги ўзаро айбловлар майдонига айланди. Айни пайтда Ғарбдан кўпроқ қўллаб-қувватлаш учун Россия билан кенг миқёсли уруш олиб бораётган Украина бу ҳодисага сабабчи сифатида Москвани кўрсатмоқда. Украина президентининг маслаҳатчиси Михаил Подоляк твитида шундай ёзди:“Шимолий оқим 1” газининг сизиб чиқиши Россия томонидан режалаштирилган теракт ва Европа Иттифоқига қарши уруш ҳаракатидан бошқа нарса эмас. Россия қиш олдидан Европадаги иқтисодий вазиятни беқарорлаштириш ва ваҳшат яратмоқчи.

Бошқа томондан, ҳозирда Шимолий Оқим 1 ва 2 газ қувурларида саботажга гувоҳ бўлган, шубҳасиз, "Шимолий оқим 1" орқали газ экспорти бўйича аниқ катта зарар кўрган  ва "Шимолий оқим 2"га миллиардлаб доллар сармоя киритган Россия, буни тергов қилишга тайёр эканлигини эълон қилди. Россиянинг юқори мартабали дипломати Москва Европа Иттифоқи давлатларининг “Шимолий оқим” газ қувуридаги авариялар билан боғлиқ текширувларда иштирок этиш сўровларини кўриб чиқишга тайёрлигини маълум қилди. Бу ҳақда Кремл матбуот котиби Дмитрий Песков маълум қилди. Саботаж - бу мумкин бўлган вариант ва ҳозирча ҳеч қандай вариантни истисно қилиб бўлмайди.

Европа Иттифоқининг ташқи сиёсат бўйича расмий вакили Жосеп Боррел чоршанба куни “Шимолий оқим” газ қувурларидаги воқеаларни тасодифий эмас, деб атади. “Шимолий оқим 1 ва 2” қувурларидан газ сизиб чиқиши билан боғлиқ текширув ўтказиш зарурлигини таъкидлаган Буррелл: Мавжуд барча маълумотлар шуни кўрсатадики, бу сизиб чиқишлар қасддан қилинган ҳаракат натижасидир. Биз ҳодисанинг тўлиқ ошкоралигини ва унинг содир бўлиш сабабини аниқлашга қаратилган ҳар қандай терговни қўллаб-қувватлаймиз ва энергия хавфсизлиги соҳасида мослашувчанликни ошириш учун кўпроқ чоралар кўрамиз.

Муҳими шундаки, Россия ва Европа Иттифоқи ўртасидаги келишмовчиликларнинг кучайиши ва Россия газининг Европага экспорти янада қисқаришининг асосий ғолиби АҚШдир. Америка Россия энергетикасига қарши Европа санкцияларидан олдин ҳам Европа давлатларининг Россия газига боғлиқлигини камайтиришни ва Американинг Европа қитъасига суюлтирилган газ экспортини сезиларли даражада оширишни қаттиқ истарди. Бу масала Вашингтоннинг "Шимолий оқим 1" ва 2" газ қувурларини саботаж қилишда иштирок этиш имкониятини сезиларли даражада оширди. Россия Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби Мария Захарова шундай деб ҳисоблайди: Полша собиқ ташқи ишлар вазири Радек Сикорскининг Россиянинг “Шимолий оқим” қувурига етказган зарари учун АҚШга миннатдорчилик билдирган баёнотини террор ҳужуми ҳақидаги расмий баёнот сифатида кўриш мумкин.

"Шимолий оқим 1" ва "2" газ қувурларидан газ сизиб чиқиши билан, бу катта эҳтимол билан саботаж натижасидир ва бу Россия ва Ғарб ўртасидаги энергия уруши янги босқичга кирганини англади. Шу билан бирга, қиш мавсумида Европанинг газдан фойдаланиш истиқболи кўпроқ ноаниқликка дуч келди. Вашингтоннинг ушбу қувурлар бўйича манфаатлари ва Россия газининг Европага экспортини имкон қадар камайтиришга қаратилган доимий саъй-ҳаракатлари туфайли, бу воқеада асосий айбдор АҚШ бўлиб кўринади.