Душанба ва Теҳрон ўртасидаги муносабатлар кенгайтириш яна бир бор таъкидланди

Тожикистон маданият вазири Теҳрон ва Душанбе ўртасидаги алоқаларни кенгайтириш тенденциясини давом эттирар экан, Эрон Ислом Жумҳурияти билан алоқаларни кенгайтиришга яна бир бор урғу берди.

Тожикистон Маданият вазири Зулфи Давлатзода Эрон маданият ва Исломий иршод вазири Муҳаммад Маҳди Эсмоилий билан учрашувда Эрон маданият ҳафталигининг Тожикистонда ўтказилиши икки давлат ўртасидаги маданий алоқаларнинг мустаҳкамланиши доирасида деб ҳисоблади ва Эрон билан ҳамкорлик ва дастур алмашинуви учун Тожикистон маданияти радиоси тайёргарлигини эълон қилди. Бу учрашувда Эрон Маданият ва Исломий иршод вазири Тожикистон ҳукумати ва халқининг меҳмондўстлигини юқори баҳолади ва Тожикистоннинг Эрондаги маданият ҳафталигини ранг-баранг ва жозибали дастур сифатида баҳолади. У айтди:

Эрон Ислом Жумҳурияти ва Тожикистон президентлари ҳар доим икки давлат ўртасидаги муносабатларни барча соҳаларда мустаҳкамлашга алоҳида эътибор қаратадилар.

Эрон Маданият ва исломий Иршод вазири яна Теҳроннинг Тожикистон билан китоб кўргазмалари ва қўшма бадиий дастурлар, филмлар ва сериаллар ва бошқа ўзаро ҳамкорлик ҳолатларини ўтказишга тайёрлигини маълум қилди.

Тожикистоннинг Душанбе, Хўжанд ва Бахтар шаҳарларида Эрон маданият ҳафталиги бўлиб ўтди. 24 та нафис хаттотлик асарларидан иборат албомнинг тақдимоти, Эрон кино ҳафталиги, адабий учрашувлар, мусиқий чиқишлар, “Шоҳнома” асарини ўқиш ва нақали гуруҳлари, ҳунармандчилик шоулари, тасвирий санъат, Зорхон спорти, мусиқа ва тасвирий санъаткорлар ҳамда ҳунармандчилик ишлари кун тартибидан ўрин олган.  Эрон маданият ҳафталигининг Тожикистонда ўтказилиши шундай шароитда бўлдики, бундан бир ойдан камроқ вақт олдин Тожикистон маданият вазири ва маданият ва санъат намояндалари делегацияси иштирокида Теҳрон, Табриз ва Шероз шаҳарларида тожик маданияти ҳафталиги ўтказилган эди. бу  мамлакат маданияти намуналари Теҳрон, Табриз ва Шероз шаҳарларида Эрон халқига тақдим этилди.

Кўпгина маданий, тарихий ва диний умумийликларга қарамай, Тожикистон ҳукумати ва Эрон ўртасидаги муносабатлар баъзи хорижий ҳукуматларнинг салбий таъсиридан таъсирланиб, минтақадаги мусулмон халқлар ўртасидаги муносабатларнинг кенгайишига қарши бўлиб, қайта-қайта келишмовчиликларга томон борди. Аммо бу муносабатлар ҳеч қачон узилмаган ва тўлиқ йўқ бўлиб кетгани йўқ. Кўриниб турибдики, Теҳрон ва Душанбе расмийлари баъзи хорижий давлатлар икки форсзабон давлат ўртасидаги муносабатларнинг кенгайишига доимий салбий таъсир кўрсатиши мумкинлигидан эҳтиёт бўлишади. Шу нуқтаи назардан, россиялик сиёсий эксперт Александр Книазов шундай деди:

Ўтган йилларда Тожикистон матбуотида Эронга қарши тайёрланиб эфирга узатилган ёлғон ва мунозараларга тўла дастурлар Эрон ва Тожикистон ўртасида зиддият яратиш мақсадида Саудия Арабистони режимининг талаб ва буйруғи билан тайёрланиб, эфирга узатилди”.

Эрон ва Тожикистон мусулмон халқларининг кўп умумий жиҳатлари ва муштарак тил ва манфаати туфайли ўтган ўттиз йилликда Эрон ва Тожикистон ўртасидаги муносабатлардаги кўплаб кўтарилишлар ва пасайишлар нафақат Теҳрон ва Душанбе ўртасидаги доимий алоқаларга зарар етказмади. Балки, имкон қадар ўзаро муносабатларни мустаҳкамлаш учун замин яратди ва мустаҳкамлади. Айрим экспертлар айнан шу сабабдан Теҳрон ва Душанбе ўртасидаги муносабатларни бутунлай барбод қилиб бўлмайди, деб ҳисоблашади. Масалан, тожикистонлик сиёсий эксперт Сифуллоҳ Сафраф шу муносабат билан шундай деб ҳисоблайди:

“Тожикистонликлар келгусида Теҳрон ва Душанбе ўртасидаги муносабатлар яхшиланишига умид қилмоқдалар ва Эрон раҳбарларининг саховатли сиёсати олдида Тожикистон халқининг Эрон халқига бўлган муҳаббатини таърифлаб бўлмайди”.

Икки йил аввал Саудия режимида Эрон ва Тожикистон ўртасидаги муносабатларни бузиш имконияти мавжуд бўлган бўлса, ҳозирда икки давлат ўртасидаги алоқалар турли соҳаларда кенгаймоқда. Саудия Арабистони каби қарам режимлар учун Тожикистон ҳукумати ва халқининг тақдири унчалик муҳим эмаслигига шубҳа йўқ. Аммо Эрон ҳукумати ва халқи бу борада нафақат бефарқ, балки Тожикистон ва бошқа Марказий Осиё ва Жанубий Кавказ республикаларининг мустақиллиги ва ҳудудий яхлитлигига ниҳоятда сезгир. Эрон Тожикистон мустақиллигини биринчилардан бўлиб тан олганини ҳам эътибордан четда қолдирмаслик керак. Шундан сўнг, 1992-1997-йиллар оралиғида Марказий Осиёнинг ушбу давлатида содир бўлган фуқаролар урушлари пайтида у воситачилик қилиш ва можароларга барҳам бериш учун кўп саъй-ҳаракатларни амалга оширган, бу эса Тожикистон ҳукумати ва унинг мухолифлари ўртасида тинчлик музокаралари ўтказилишига сабаб бўлган.

Ҳарқалай, ўтган йилдан бери Теҳрон ва Душанбе ўртасидаги муносабатларни кенгайтиришнинг янги босқичи икки давлат расмийлари кун тартибидан ўрин олган. Шу муносабат билан Душанбе шаҳрида Эрон ва Тожикистон ўртасидаги иқтисодий, савдо, техник ва маданий ҳамкорлик бўйича қўшма комиссиянинг 14-йиғилиши бўлиб ўтди ва ҳамкорлик ҳужжати имзоланди. Ушбу учрашув чоғида икки давлат ўртасидаги ҳамкорликни янада кенгайтириш йўлида мавжуд тўсиқларни бартараф этишга эришилди ёки уларни бартараф этиш бўйича зарур чора-тадбирлар белгиланди. Эроннинг саноат, қишлоқ хўжалиги, автомобил ишлаб чиқариш, энергетика ва электр энергиясига киритган сармояларидан ташқари, икки давлат расмийлари Тожикистонда дронларни биргаликда ишлаб чиқариш бўйича ҳам келишиб олдилар. Жорий йилнинг апрел ойида Душанбе шаҳрида Эрон Ислом Жумҳурияти Қуролли Кучлари Бош штаби бошлиғи генерал Боқирий ва Тожикистон мудофаа вазири генерал Шир Али Мирзо иштирокида умумий Эрон Абобил 2 дрон ишлаб чиқариш заводи очилган эди.  Ўз-ўзидан кўриниб турибдики, Эроннинг Тожикистондаги ҳарбий ҳозирлиги шу давлатни мустаҳкамлаш ҳамда Тожикистоннинг ҳудудий яхлитлиги ва мустақиллигини сақлаб қолиш мақсадида амалга оширилмоқда ва Эрон ҳам бу Марказий Осиё давлати ҳақида Тожикистон мустақиллигидан бошқа ҳеч қандай тасаввурга эга эмас.