Шанхай раҳбарларининг Ню-Деҳлидаги 23-учрашуви Эроннинг аъзолик масаласи бўйича бўлиб ўтди
-
Шанхай раҳбарларининг Ню-Деҳлидаги 23-учрашуви Эроннинг аъзолик масаласи бўйича бўлиб ўтди
Шанхай Ҳамкорлик Ташкилотига аьзо давлатларнинг 23-саммити Ҳиндистон ҳукумати мезбонлигида ва Эрон Ислом Республикаси Президенти Саййид Иброҳим Раисий иштирокида деярли Ню-Деҳлида бўлиб ўтди.
Ушбу йиғилишда Эрон Ислом Республикасининг ушбу минтақавий ташкилотга расмий ва тўлиқ аьзолиги эьлон қилинди. Янги Деҳли учрашувининг муҳим масалаларидан бири Шанхай ҳамкорлик ташкилотига аьзо давлатлар, жумладан Россия, Хитой, Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон ва Ўзбекистон, Ҳиндистон ва Покистон раҳбарларининг Эроннинг мазкур ташкилотга тўлақонли аьзо бўлишини қўллаб-қувватлаши бўлди.
Шанхай ҳамкорлик ташкилоти Евроосиё мамлакатлари учун хавфсизлик ва савдо ҳамкорлик ташкилотидир. Ушбу ташкилот 2001 йилда Россия, Хитой, Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон ва Ўзбекистон томонидан ташкил этилган. Ҳиндистон ва Покистон унга 2017 йилда қўшилган. ШҲТнинг Осиё бўйлаб, жумладан, Ғарбий Осиёда ҳам бир қанча мулоқот ва кузатувчи ҳамкорлари мавжуд.
Кўриниб турибдики, Эрон Ислом Республикаси Шанхай Ҳамкорлик Ташкилотига тўлиқ қўшилиши билан ушбу ташкилот аьзолари Эроннинг минтақавий ва глобал мавқеини мустаҳкамлаш учун унинг иқтисодий, географик ва геосиёсий афзалликларидан фойдаланишлари мумкин. Масалан, Эроннинг географик ва транзит жойлашувидан доимо унумли фойдаланишга уриниб келган Марказий Осиё ва Кавказ республикалари энди бу ҳамкорликларга анча эркин тасаввур билан мурожаат қилишлари мумкин. Бошқа томондан, Жанубий ва Жануби-Шарқий Осиё мамлакатлари ҳам Марказий Осиё ва Кавказ республикаларига кириш имкониятига эга бўлади.
Шу муносабат билан турли мутахассислар ўз фикрларини билдиришди. Шу ўринда Эрон Ислом Республикасининг Шанхай Ҳамкорлик Ташкилотидаги миллий координатори Меҳрдод Киайининг яқинда қилган баёнотларини ҳам эслатиб ўтиш мумкин. Эрон Ташқи ишлар вазирлигининг ушбу расмий эксперти Теҳроннинг Шанхай Ҳамкорлик Ташкилотига дунёдаги энг йирик минтақавий ташкилот сифатида тўлақонли аьзо бўлишини ноёб имконият деб ҳисоблади ва шундай деди:13-ҳукуматнинг бошида ушбу ташкилот раҳбарларининг 2021-йилда Тожикистондаги тасдиғига кўра, Эроннинг аьзолиги қабул қилиниши билан Эроннинг ушбу ташкилотга аьзо бўлиш жараёни бошланди”.
Меҳрдод Киайи деди:“Ўшандан бери биз ҳужжатларни қабул қилиб, кўриб чиқдик ва Шанхай ҳамкорлик ташкилотининг олдинги йиғилишида ҳар бир янги аьзо давлат имзолаши керак бўлган мажбуриятлар тўғрисидаги меморандумни имзоладик. Ўша нота ва унинг жадвалига кўра, ишлар мамлакат ичида амалга оширилган ва энди Шанхай ҳамкорлик ташкилоти Эрон аьзолик жараёнини муваффақиятли якунлагани ва ушбу ташкилотларга аьзо бўлиши мумкинлигини эьлон қилди.
Ушбу расмий эксперт Эроннинг Шанхай ташкилотига аъзо бўлишининг иқтисодий фойдалари ҳақида шундай деди:“Эрон иқтисодий соҳалар, транспорт йўллари, коридорлар, транзит, энергетика, фан ва технология ва соғлиқни сақлаш соҳаларида жуда яхши ва кенг имкониятларга эга. Ушбу имкониятларни ушбу ташкилотда қўшимча қиймат деб ҳисоблаш мумкин ва бу имкониятларга бўлган эҳтиёжга кўра, Эроннинг аъзолиги ушбу ташкилотда ўзгаришларни келтириб чиқариши мумкин.
Мутахассисларнинг минтақавий масалалар юзасидан фикр-мулоҳазалари билан бир қаторда, Шанхай Ҳамкорлик Ташкилотининг Эрон бу ташкилотга қўшилиши билан янада куч ва салоҳиятга эга бўлиши аниқ. Чунки Эрон ўсиб бораётган сиёсий ва маданий қудратлардан ташқари Шанхай Ҳамкорлик Ташкилотига аъзо мамлакатларга ёрдам ва кўмак бериш учун ҳам ажойиб ҳарбий кучга эга.
Шу пайтгача Эрон етакчилари минтақа ва дунёда тинчликни сақлаш учун ҳар доим ҳарбий имкониятларидан фойдаланган. 1990-йилларда Тожикистон ҳукумати ва халқининг муаммоларини ҳал қилиш, Сурия ичидаги Башар Асад ҳукумати давридаги муаммоларни ҳал қилиш, шунингдек, мамлакатнинг Туркия билан муаммолари Эрон раҳбарларининг тинчликсевар сиёсатларидандир. Эроннинг Шанхай Ҳамкорлик Ташкилотига тўлақонли аьзо бўлиши билан ушбу ташкилот аьзолари тинчликни сақлаш, шунингдек, минтақа ва дунёда хорижий ва ҳукмрон ҳукуматларга қарши туриш учун Эрон тажрибасидан фойдаланишлари мумкинлигининг сабаби шу.
