Ўзбекистон Президенти сайловига таҳлилий назар
-
Ўзбекистон Президенти сайловига таҳлилий назар
Бугун (якшанба – 9 июл) Ўзбекистон Республикасининг 2019-йилги сайлов тўғрисидаги қонунига асосан сайловнинг биринчи босқичи бўлиб ўтади. Мазкур қонун Ўзбекистон фуқароларининг мамлакат ичидаги сиёсий-ижтимоий ҳаётда иштирок этиш ҳуқуқларини овоз бериш йўли билан амалга ошириш механизмларини ўз ичига олади.
9 июл куни ўзбекистонлик сайловчилар тўрт нафар номзоддан бирини танлайдилар, жумладан, Ўзбекистон Экологик партиясидан Абдулшакур Ҳамзаев, “Адолат” социал-демократик партиясидан Робахон Маҳмудова, Ўзбекистон Халқ демократик партиясидан Улуғбек Инаятов ва Ўзбекистон Либерал-демократик партиясидан Шавкат Мирзияев овоз беради. Ўзбекистон аҳолиси 35 миллиондан ортиқ киши бўлиб, шундан 21 миллиондан ортиғи навбатдан ташқари президентлик сайловларида овоз бериш ҳуқуқига эга.
Тахминан икки ой муқаддам Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиев ушбу мамлакатда навбатдан ташқари президентлик сайловини ўтказиш тўғрисидаги фармонни имзолаган эди. Ўзбекистон Республикаси Президенти ушбу фармонни имзолашдан олдин шундай деди:“Мен жаҳондаги жиддий ва мураккаб жараёнларни ҳал қилишга ёрдам бериш мақсадида президент сифатида янги ваколатлар бериш учун муддатидан олдин президентлик сайловларини ўтказишга чақираман”.
Шавкат Мирзияевнинг бу гапларини унинг 9-июлдаги сайловлардаги аниқ ғалабаси деб ҳисоблаш керак. 9-июл куни бўлиб ўтадиган сайловда Шавкат Мирзиёев яна ғалаба қозонишини олдиндан башорат қилиш мумкин. Айниқса, Мирзиаев Марказий Осиёдаги энг кўп аҳолиси бўлган давлат ташқи сиёсатининг меьмори экан.
Россия Стратегик тадқиқотлар факултети Марказий Осиё тадқиқотлари бўлими директори, Марказий Осиё ва Кавказ сиёсий масалалари бўйича эксперт Дмитрий Александров шундай деб ҳисоблайди:"Ўзбекистон Президенти лавозимини эгаллаш учун энг катта имконият Шавкат Мирзиёевда”. Бу россиялик сиёсатчи шундай деди:“Сиёсат; Шавкат Мирзияев; Россия билан муносабатларни мустаҳкамлаш ва Ғарбдан узоқлашишга эьтибор қаратишда давом этади.
Бу фикрдан фарқли равишда, баьзи ғарблик экспертлар тор фикр билдириш орқали Ўзбекистон ичидаги вазиятни безовта қилишга уринмоқда. Аввалроқ америкалик мутахассис Едуард Лимон шундай деган эди:“Ўзбекистонда норозилик намойишлари сони 7 тадан 113 тага кўпайди. Бу норозиликлар давом этаётган иқтисодий муаммолар, ҳукуматларнинг етарли фаровонликни таъминлай олмаслиги ва ҳар йили ёмонлашиб бораётган тенгсизлик даражасининг ошиши билан боғлиқ.
Ғарб экспертларининг, хусусан, америкалик мутахассисларнинг нигоҳи Марказий Осиё мамлакатлари, жумладан, Ўзбекистондаги кескин вазиятга қаратилгани аниқ. Ғарб сиёсатчиларининг бу тор қараши бу мамлакатлар мутахассисларига ҳам ёйилган. Ана шундай таҳлилларга қарамай, минтақавий масалалар бўйича экспертларнинг фикрича, Шавкат Мирзиёев президентлиги даврида Ўзбекистонда сайлов қонунчилиги ва сайловни ўтказиш тартиби босқичма-босқич такомиллаштирилиб, янги сифат босқичига кўтарилган.
Ўзбекистон Президенти сайлови ҳақида ўйлаш керак бўлган нарса шундаки, Ўзбекистонда деярли ҳар икки йилда бир марта Президент сайлови бўлиб ўтади. Ўзбекистонда сўнгги президентлик сайлови 2021-йил 24-октабрда бўлиб ўтди. Президентлик сайлов президент учун имтиёз ҳисобланиб, унинг салоҳиятлари ҳақида гапирадиганга ўхшайди.
