وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَىٰ ۚ وَإِن تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلَىٰ حِمْلِهَا لَا يُحْمَلْ مِنْهُ شَيْءٌ وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَىٰ ۗ إِنَّمَا تُنذِرُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُم بِالْغَيْبِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ ۚ وَمَن تَزَكَّىٰ فَإِنَّمَا يَتَزَكَّىٰ لِنَفْسِهِ ۚ وَإِلَى اللَّـهِ الْمَصِيرُ ﴿١٨﴾

Бу ояти карима   қуйидагича таржима қилинган:

Ўзи юкли жон ўзга жоннинг юкини кўтара олмас. Юки оғир жон ўз юкига (бошқани) чақирса-да, ундан ҳеч бир нарса кўтарилмас. Гарчи (чақирилган) қариндош бўлса ҳам. Сен фақат ғайбдаги Роббиларидан қўрқадиган ва намозни тўкис адо этганларни огоҳлантирурсан. Ким покланса, Ўзи учун покланур. Қайтиш Аллоҳгадир. (Қиёмат кунида гуноҳи кўп жон уни енгиллатиш мақсадида энг яқин қариндошини ёрдамга чақирса ҳам, унинг гуноҳидан бирор нарса кўтарилмайди. Чунки яқин қариндошнинг ўзи юкини кўтара олмай хуноб бўлаётган бўлади. Кофир ҳам, мўмин ҳам фақат Аллоҳга қайтади. Бошқага эмас. Ана ўшанда Аллоҳ таоло ўзи билиб ҳисоб-китоб қилади. Кофир ва осий жазосини, мўмин-мусулмон мукофотини олади.) (18)

Бу ояти каримада мусулмонларнинг эътиқод усулларидан бири—Аллоҳнинг адлига ишора қилиниб буюрилади: қиёмат кунидаги Аллоҳнинг азоб ва мукофоти кишининг аъмоллари натижаси бӯлиб, унда ҳеч ким бировнинг гуноҳини ӯз зиммасига ололмайди. Аллоҳ сарҳисоб қилган чоғи ҳам бировнинг гуноҳини бошқа бировнинг зиммасига юкламайди. Охират куни ҳар ким ӯз амали учун жавоб беради.

Бировларни гуноҳ қилишга даъват этган киши ӯз улуши миқдорида уларнинг азобига шерикдир. Бировларни эзгу ишларга даъват этган киши эса ӯз улуши миқдорида уларнинг мукофотига шерикдир.

Ояти кариманинг давомида гуноҳ қилишнинг заминаси, яъни руҳий нопоклик ҳақида тӯхталиб, буюрилади: Доимо ҳақ ва ҳақиқат талабида бӯлган, руҳларини поклаш ва соғлом сақлашга ҳаракат қиладиган кишиларгина ҳақ сӯзга қулоқ тутиб, ёвузликларга яқинлашмайдилар.

Бунинг акси бӯлган кишиларни эса ҳатто пайғамбарнинг сӯзлари ҳам ғафлат уйқусидан уйғотолмайди.

Бу ояти каримадан қуйидагиларни ӯрганамиз:

1. Қиёмат куни гуноҳлар инсон елкасидаги оғир юкдир.
2. Дунёда: гуноҳи менинг бӯйнимда, дея кишини гуноҳга даъват этувчиларга алданмаслик керак.
3. Ҳар кимнинг гуноҳи ӯзининг бӯйнида. Бировни бошқа киши содир қилган гуноҳ учун азоблашмайди. Аммо гуноҳ қилаётганларни кӯриб, уларни қайтаришга ҳаракат қилмаган, сукут сақлаганлар сукутлари учун жазоланадилар.
4. Қиёмат куни ҳар бир инсон ӯз амаллари ихтиёридадир. Ҳеч ким, ҳатто энг яқин кишиси ҳам унинг ишларига дахолат қилолмайди.

Энди  «Фотир" муорак сураси 19-21-ояти карималарининг   тиловатига қулоқ тутамиз.

وَمَا يَسْتَوِي الْأَعْمَىٰ وَالْبَصِيرُ ﴿١٩﴾ وَلَا الظُّلُمَاتُ وَلَا النُّورُ ﴿٢٠﴾ وَلَا الظِّلُّ وَلَا الْحَرُورُ ﴿٢١﴾