Нур томон йўл (969)
Муборак Нажм сурасининг 31-42-ояти карималарининг шархи.
Меҳрибон ва раҳмли Аллоҳ номи билан
Раҳмат пайғамбари Ҳазрати Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламнинг руҳи покларига саломлар ва салавотлар бўлсин. Сиз азиз тингловчиларга салом билан, “Нур томон йўл” дастурининг навбатдаги сонида Қурони Каримдаги оятларнинг содда ва равон тафсири билан сизнинг хизматингиздамиз.
Аввал муборак Нажм сурасининг 31 ва 32-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:
وَلِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ لِیَجْزِیَ الَّذِینَ أَسَاءُوا بِمَا عَمِلُوا وَیَجْزِیَ الَّذِینَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَى، الَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّکَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ هُوَ أَعْلَمُ بِکُمْ إِذْ أَنْشَأَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَإِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ فِی بُطُونِ أُمَّهَاتِکُمْ فَلَا تُزَکُّوا أَنْفُسَکُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَى
Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:
Осмонлару ердаги барча нарсалар Аллоҳникидир. У ёмонлик қилганларни амалига яраша жазолар ва яхшилик қилганларни гўзал(мукофот)ила мукофотлар. Улар кичик гуноҳлардан бошқа катта гуноҳлар ва фаҳш ишлардан четда бўладиганлардир. Албатта, Роббинг мағфирати кенг зотдир. У сизларни тупроқдан пайдо қилганда ҳам, оналарингиз қоринларида ҳомилалик чоғингизни ҳам яхши билувчидир. Шундоқ экан, ўзингизни оқламанг, У ким тақводорлигини яхши биладир.
Бу оятлар илоҳий мукофот тизимига ишора қилиб, шундай дейилади: “Осмонлар ва ернинг эгаси бўлган Аллоҳ таоло инсонларни хоҳлаган ишни қилишлари учун ёлғиз қолдирмай, балки солиҳлар ўз қилган амаллари учун мукофотланадиган ёмонлар жазоланадиган тузимни ўрнатди.
Албатта, ёмон ишларнинг мақоми бир хил эмас, баъзилари катта ва баъзилари кичик / баъзилари қасддан ва баъзилари қасддан қилинмаган гуноҳлар / албатта бу гуноҳларга Аллоҳ таолонинг муомаласи ҳам бошқача. Агар одам беихтиёр қилинган гуноҳдан афсусланса ва такрорлашни ният қилмаса, Аллоҳ кечиради, акс ҳолда инсон илоҳий мағфиратдан баҳраманд бўлмайди.
Бу оятларда яхши амаллар қилиш ва очиқ гуноҳлардан сақланиш туфайли одамлар олдида ўзингизни пок кўрсатмаслик кераклиги, чунки Аллоҳ таоло амалларингнинг ич-ичидан хабардор ва чинакам покларини ҳам билиши таъкидланган.
Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз:
1. Дунё инсон учун яратилган ва инсон олам яратувчиси олдида ўз қилмишлари учун жавоб беради ва жавобгардир.
2. Яхши ва фазилатли инсонлар хато ва иллатлардан холи эмаслар. Албатта, улар ботиний поклиги туфайли гуноҳга бормайдилар, билмасдан қоқилиб, гуноҳ қилсалар, тавба қилиб қайтадилар.
3. Ҳеч қачон ўзингизни айб ва ёмонликдан холи деб ҳисобламанг; Ўзингизга лол қолиб, мағрур бўлманг ва ўзингизни мақтаманг, чунки одамлар бизнинг ҳаракатларимиздан хабари бўлмаса, барча ҳаракатларимиз ва ниятларимиздан Аллоҳ таоло билади.
Энди муборак Нажм сурасининг 33-38-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:
أَفَرَأَیْتَ الَّذِی تَوَلَّى، وَأَعْطَى قَلِیلًا وَأَکْدَى، أَعِنْدَهُ عِلْمُ الْغَیْبِ فَهُوَ یَرَى، أَمْ لَمْ یُنَبَّأْ بِمَا فِی صُحُفِ مُوسَى، وَإِبْرَاهِیمَ الَّذِی وَفَّى، لَّا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى
Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:
Юз ўгириб кетганни кўрмадингми?! У озгина берди ва тўхтатди. Унинг ҳузурида ғайб илми бору, у кўриб турибдими?! Ёки Мусонинг саҳифаларидаги сўзлар хабари унга берилмадими?Ва вафо қилган Иброҳимнинг? «Ҳеч бир гуноҳкор жон бошқанинг гуноҳини кўтармас
Аввалги оятларда инсоннинг ўз қилмиши учун жавобгарлиги ҳақида сўз юритилган бўлса, бу оятларда бу масала бошқача тарзда таъкидланиб, шундай дейилган: “Баъзи одамлар ўз гуноҳларининг оғирлигини қиёмат куни бировнинг елкасига қўяман,қиёмат кунида, улар бу юкдан халос бўламан деб ўйлайдилар. Бу одамлар бир томондан мискин ва мискинларга хайр-эҳсон қилишда ўз бурчини адо этмай, зиқналик қилсалар, иккинчи томондан, ўз хунук ишлари учун жавобгарликни ўз зиммаларига олишни истамайдилар.
Олдинги муқаддас китобларда баён қилинган ва пайғамбарлар томонидан таъкидланган барча илоҳий динларнинг тамойилларидан бири бўлса-да, бу муҳим ва асосий тамойил бўлиб, ҳар бир киши ўз қилмиши учун жавобгардир ва пул тўлаш каби амаллар билан гуноҳларингизни каффорат қила олмайсиз ва буни бошқа бировга қолдириб, ўз ҳаракатларинингиз оқибатларидан халос бўлолмайсиз.
Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз:
1. Эҳтиёжга муҳтожларга ёрдам беришда давом этиш - бу йўл очувчидир. Вақти-вақти билан ва беқарор ёрдам бу илоҳий ва инсоний бурчга қалбнинг иймонсизлигидан далолат беради.
2. Ҳазрати Иброҳим Аллоҳ йўлида садоқат ва мағфират, илоҳий аҳдларга содиқлик, ўзини, хотини ва фарзандларини кечиришда намунадир.
3. Эҳтиёт бўлайлик, бизни гуноҳга чорлаётган ва “Ушбу гуноҳ учун жавобгарликни ўз зиммамга оламан!” деган кимсаларга алданиб қолишдан сақлайлик! Чунки илоҳий адолат тизимида ҳеч ким бировнинг гуноҳини кўтара олмайди.
Сўнгда муборак Нажм сурасининг 39-42-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:
وَأَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى، وَأَنَّ سَعْیَهُ سَوْفَ یُرَى، ثُمَّ یُجْزَاهُ الْجَزَاءَ الْأَوْفَى، وَأَنَّ إِلَى رَبِّکَ الْمُنْتَهَى
Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:
Ҳар бир инсонга ўз қилганидан бошқа нарса йўқ. Ва, албатта, унинг қилмиши тезда кўринар.Сўнгра жазо ёки мукофоти тўлиқ берилар», деб. Ва, албатта, интиҳо Роббинг ҳузуридадир.
Барча илоҳий динларнинг Аллоҳ таолонинг адолатига асосланган яна бир тамойили шундан иборатки, ҳар бир киши ўз бурчини адо этишда қанча меҳнат қилган бўлса, шунчалик наф кўради ва қиёматда савоб олади. Ўз ёмонлигингни баҳоналар билан бошқаларнинг зиммасига юклай олмаганидек, узр билан бошқаларнинг ҳам яхшилигини ўзингникидек қабул қилиб, ўзингни уларнинг яхшилигининг мукофотига муносиб кўра олмайсиз.
Албатта, меҳнат ва саъй-ҳаракатлар кўнгилдагидек натижа бермаслиги ҳам мумкин. Шунинг учун ҳам Қуръони Каримда ҳаракат ва саъй-ҳаракат сўзлари инсоннинг оқибати бўлмаган амалларидан ҳафсаласи пир бўлмаслиги учун, аксинча, Аллоҳ таоло унинг саъй-ҳаракатларини кўриб, мукофотини тўлиқ беришини билиши учун таъкидланган.
Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз:
1. Аллоҳ таолонинг амрларини бажариш учун кўп ҳаракат қилиш бизнинг бурчимиздир, аммо натижаларга эришиш ҳар доим ҳам бизнинг ихтиёримизда эмас. Шундай экан, биз хоҳлаган натижани олиш учун эмас, ўз бурчимизни бажаришга бурчлимиз.
2. Коинотда ҳеч қандай ҳаракат йўқолмайди. Ҳаракатнинг сақланиб қолишига, жазо ва мукофотнинг адолатли тизимига ишониш кишиларни ҳам яхши ишлар қилишга ундайди, ҳам ундайди, ҳам уларни ўз ишига эҳтиёткор ва масъулиятли қилади.
3.Дунё одамларнинг қилмишларини тўлиқ жазолашга қодир эмас, шунинг учун ишнинг адолати амалга ошиши учун қиёмат бўлиши керак.
4. Аллоҳ бизнинг ишларимизни кўради ва мақсадимиз ва ҳаракатимизга кўра бизга тўлиқроқ мукофот беради.
5. Қиёматга, ишимизнинг оқибати Аллоҳнинг ҳузурида эканига иймон келтирсак, қўлимиздан келганича хайрли ишлар қилишдан қочмаслигимиз керак.
Ушбу дастурни якунлаш билан сиз азизларни улуғ Тангрига ҳавола қиламиз ва фикр ва таклифларингизни кутиб қоламиз. Хайр.
