Нур томон йўл (991)
Муборак Ҳадид сурасининг 25-29-ояти карималарининг шархи.
Меҳрибон ва раҳмли Аллоҳ номи билан
Раҳмат пайғамбари Ҳазрати Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламнинг руҳи покларига саломлар ва салавотлар бўлсин. Сиз азиз тингловчиларга салом билан, “Нур томон йўл” дастурининг навбатдаги сонида Қурони Каримдаги оятларнинг содда ва равон тафсири билан сизнинг хизматингиздамиз.
Аввал муборак Ҳадид сурасининг 25-оятининг қироатига қулоқ тутамиз:
لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ
Ояти карима қуйидагича таржима қилинган:
25 - Дарҳақиқат, Биз Пайғамбарларимизни равшан(нарса)лар ила юбордик ва улар ила китоб, ҳамда одамлар адолатда туришлари учун мезон туширдик. Ва темирни туширдик - унда катта куч-қувват ва одамлар учун манфаатлар бор. Аллоҳ ким Ўзига ва Пайғамбарларига ғойибона ёрдам бераётганини билиши учун. Албатта, Аллоҳ кучли ва азиздир.
Бу оят пайғамбарлик ва инсонларни саодатга йўналтириш мавзусига тўхталиб, шундай дейилади: “Тарихда одамлар тўғри йўлни нотўғри йўлдан ажрата олишлари учун илоҳий пайғамбарлар китоблар ва мўжизалар билан юборилганлар. Бир-бирингизга адолат асосида муносабатда бўлинг, бир-бирингизнинг ҳақ-ҳуқуқларингизга зўравонлик ва тажовуздан сақланинг.
Айрим кишиларнинг илоҳий чегарадан чиқиб, зулм ва тажовуз йўлига кириши табиий. Улар билан курашиш учун сизга тўғри куч ва воситалар керак бўлади. Инсониятга зарур бўлган асбоб-ускуналар ясашда доимо жуда самарали рол ўйнаган табиий элементлардан бири темир бўлиб, уларсиз бугунги кунда ҳам дунёдаги барча завод ва саноатларнинг ғилдираклари ишдан чиққан бўларди.
Қадим замонларда ёвуз ва золимларга қарши курашда қилич, қалқон, найза ишлатилса, ҳозирги замонда бунинг учун ўқотар қуроллар, артелерия, танклар қуролдир. Кўриниб турибдики, золимларга қарши кураш ҳақиқат йўлида жонини фидо қилишга, илоҳий дин ва унинг тарафдорларини ҳимоя қилишга тайёр бўлган содиқ ва мужоҳид кучларнинг мавжудлигини тақозо этади.
Бу ояти каримадан қуйидагиларни ӯрганамиз:
1. Пайғамбарлар одамларни яхшилик қилишга, зулм ва гуноҳдан сақланишга мажбурламаган, балки одамлар ҳақиқат ва адолатга таянган ҳолда ўз хоҳишига кўра ҳаракат қилишлари учун улар учун яхшилик ва ёмонликнинг мезони ва ҳажмини аниқлаб берганлар.
2. Пайғамбарлар рисолатидан кўзланган мақсадлардан бири ҳам халқ тарбияси билан бирга жамиятда адолатни қарор топтиришдир.
3. Жамиятда адолатни амалга ошириш учун ҳокимиятдан фойдаланиш ва жамиятда адолатни қабул қилишни истамаган, унга қарши туриш ва қаршилик кўрсатишни истамаганлар билан курашишни талаб қилади.
Энди муборак Ҳадид сурасининг 26-27-оятининг қироатига қулоқ тутамиз:
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا وَإِبْرَاهِیمَ وَجَعَلْنَا فِی ذُرِّیَّتِهِمَا النُّبُوَّةَ وَالْکِتَابَ فَمِنْهُمْ مُهْتَدٍ وَکَثِیرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ، ثُمَّ قَفَّیْنَا عَلَى آثَارِهِمْ بِرُسُلِنَا وَقَفَّیْنَا بِعِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ وَآتَیْنَاهُ الْإِنْجِیلَ وَجَعَلْنَا فِی قُلُوبِ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَرَحْمَةً وَرَهْبَانِیَّةً ابْتَدَعُوهَا مَا کَتَبْنَاهَا عَلَیْهِمْ إِلَّا ابْتِغَاءَ رِضْوَانِ اللَّهِ فَمَا رَعَوْهَا حَقَّ رِعَایَتِهَا فَآتَیْنَا الَّذِینَ آمَنُوا مِنْهُمْ أَجْرَهُمْ وَکَثِیرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ
Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:
26 - Дарҳақиқат, Нуҳ ва Иброҳимни Пайғамбар қилиб юбордик ҳамда Пайғамбарликни ва китобни икковларининг зурриётига хос қилдик. Улар орасида ҳидоят топганлар бор, лекин уларнинг кўплари фосиқлардир. 27 - Сўнгра уларнинг ортидан Пайғамбарларимизни кетма-кет юбордик ва Исйо ибн Марямни ҳам ортларидан юбордик ҳамда унга Инжилни бердик. Унга эргашганларнинг қалбларига меҳрибонлик ва раҳмдилликни солдик. Роҳибликни ўзлари чиқариб олдилар, Биз буни уларга фарз қилмаган эдик, фақат ўзлари Аллоҳнинг розилигини тилаб қилдилар, лекин ҳақиқий риоясини қила олмадилар. Бас, улардан иймон келтирганларига ажрларини бердик, лекин уларнинг кўпи фосиқлардир.
Олдинги оятнинг давомида бу оятлар шундай дейилади: Нуҳ ва Иброҳимдан тортиб Мусо ва Исогача бўлган Аллоҳ таолонинг барча улуғ пайғамбарлари китоб ва қонун соҳиби бўлганлар, уларнинг вазифаси инсониятни саодат йўлига ҳидоят қилиш эди. лекин ҳар замонда ва маконда бир гуруҳ одамлар пайғамбарларнинг даъватини қабул қилмадилар ва уларга ишонмадилар.
Муҳаммад пайғамбардан олдинги охирги пайғамбар ўз издошларини ҳидоят қилиш ва издошлари ўртасида маваддат ва дўстликни ёйиш учун Хушхабарни олиб келган Исо пайғамбар эди. Албатта, улар Аллоҳ розилиги учун дунё лаззатларидан ҳам юз ўгирдилар; Аллоҳ таоло уларга юкламаган нарса эди. Афсуски, уларнинг бу ишлари тўғри йўлдан кетиб, одамлардан, жамиятдан йироқлашганлар учун ёмон оқибатларга олиб келди.
Бу ояти каримадан қуйидагиларни ӯрганамиз:
1. Пайғамбарлар одамларни ҳидоят қилишга ва уларга илоҳий хабарни этказишга интиладилар; Уларнинг таклифини қабул қилиш ёки қабул қилмаслик халқнинг хоҳишига боғлиқ. Пайғамбарлар ҳеч кимни ҳақни қабул қилишга мажбурламайдилар.
2. Янги пайғамбар келиши ва илоҳий илм ва ҳикматга асосланган янги китоб нозил бўлишига эҳтиёж бўлмагунча, албатта, рисолат оқими тарих давомида узлуксиз мавжуд бўлган.
3. Барча илоҳий пайғамбарлар ва муқаддас китобларга иймон келтириш, уларни эъзозлаш иймон аҳлининг бурчидир.
4. Диндаги ва дин номидаги бидъат самовий динларга таҳдид солувчи зараркунандалардан биридир. Бидъат дин аҳлининг ўз диди, манфаати ва истакларини дин номидан тарғиб қиладиган давр билан боғлиқ.
Сўнгда муборак Ҳадид сурасининг 28-29-оятининг қироатига қулоқ тутамиз:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَآمِنُوا بِرَسُولِهِ یُؤْتِکُمْ کِفْلَیْنِ مِنْ رَحْمَتِهِ وَیَجْعَلْ لَکُمْ نُورًا تَمْشُونَ بِهِ وَیَغْفِرْ لَکُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ، لِئَلَّا یَعْلَمَ أَهْلُ الْکِتَابِ أَلَّا یَقْدِرُونَ عَلَى شَیْءٍ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَأَنَّ الْفَضْلَ بِیَدِ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ
Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:
28 - Эй иймон келтирганлар! Аллоҳга тақво қилинглар ва Унинг Пайғамбарига иймон келтиринглар. У зот Ўз раҳматидан сизларга икки ҳисса берадир ва сизларнинг юришингизга нур берадир ҳамда сизларни мағфират қиладир. Аллоҳ кечирувчи, раҳмли зотдир. 29 - Токи китоб аҳллари Аллоҳнинг фазлидан ҳеч нарсага қодир эмасликларини, фазл Аллоҳнинг қўлида бўлиб, хоҳлаган кишисига беришини билсинлар. Аллоҳ улуғ фазл эгасидир.
Аввалги оятларнинг давоми сифатида бу оятлар мусулмонларга мурожаат қилиб, шундай дейилади: Зоҳирий иймондан ҳақиқий иймонга етиб боринглар ва илоҳий тақвога риоя қилинглар, токи сизлар дунёда ва охиратда Аллоҳнинг раҳматидан баҳраманд бўласизлар ва ҳаётдаги йўлингизни илоҳий нур ёритади. Шу йўл билан ҳаракат қилсангиз, ўтмишдаги хатоларингиз ҳам кечирилади ва келажакда жаннатга йўл оласиз.
Бу суранинг охирги оятида шундай дейилган: “Агар сиз мусулмонлар, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ва Қуръон таълимотларига амал қилсангизлар, мусулмон бўлмаганлар ўзларининг пайғамбарлари таълимотларига амал қилганликлари сабабли бахтга фақат ўзлари эришадилар, сиз эса Аллоҳнинг раҳмати ва фазлидан маҳрум қоласиз, деган гумонга эга бўлмайдилар.
Бу ояти каримадан қуйидагиларни ӯрганамиз:
1. Аллоҳ таолога бўлган эътиқод ҳар доим тақвога риоя қилиш билан мустаҳкамланиши керак, шунда у инсон борлиғининг тўрдан жой олади.
2. Мўмин гуноҳдан пок бўлмайди, лекин нияти гуноҳдан сақланиш ва тақво қалқони билан келса, Аллоҳ таоло унинг гуноҳларини кечиради.
3. Биз бошқаларнинг келажагини ва улар дўзахга ёки жаннатга тушишини ҳукм қилмаслигимиз керак, чунки Аллоҳнинг инояти ва раҳмати кенгдир ва одамларнинг хатти-ҳаракатлари ва ниятлари ҳақидаги чекланган билимимизга боғлиқ эмас.
Ушбу дастурда муборак Ҳадид сураси тугаши билан сиз азизларни улуғ Аллоҳ таолога ҳавола қиламиз ва фикр ва таклифларингизни кутиб қоламиз. Хайр
