Скелет ва мушак касалликлари (учинчи қисм, Бел умуртқаси диск чурраси)
(last modified Thu, 30 Mar 2023 07:13:13 GMT )
март 30, 2023 12:13 Asia/Tashkent
  • Скелет ва мушак касалликлари (учинчи қисм, Бел умуртқаси диск чурраси)

Саломатлик журнали дастурида сиз азиз ҳамроҳларни турли касалликлар ва уларнинг олдини олиш ва даволаш усуллари, шунингдек, овқатланиш, жисмоний машқлар, соғлом турмуш тарзи ва ҳоказолар орқали саломатликка эришиш йўллари билан таништиришга ҳаракат қиламиз. Шуни таъкидлаш керакки, ушбу дастурда тақдим этилган маълумотлар сизнинг яқинларингизнинг хабардорлигини яратиш ва оширишдан иборат бўлиб, мутахассис шифокорнинг ташхиси ва даволашини алмаштириш учун мўлжалланмаган.

Ассалому алайкум азиз тингловчилар. Саломатлик журналининг сўнгги дастурида биз белнинг буришиши ва штаммлари касаллигини кўриб чиқдик. Ушбу дастурда биз Бел диски чуррасининг асоратлари билан шуғулланамиз. Биз билан қолинг.

Бел диски чурраси (Спондилолистез)нинг асоратлари пастки умуртқалар, умуртқа поғонаси суякларини ўз ичига олади. Ушбу касалликда пастки бел умуртқалардан бири тўғридан-тўғри унинг остидаги суяк устида силжийди. Бел диски силжиши оғриқли касалликдир, аммо хайриятки, кўп ҳолларда уни даволаш мумкин.

Бел диски чурраси бешта асосий турдаги ва ўзига хос белгилар билан содир бўлади. Диспластик бел диски чурралари туғма нуқсон туфайли юзага келади ва туғилишдан бошлаб фасет деб аталадиган диск қисмини шакллантириш пайтида пайдо бўлади. Бу нуқсон Бел дискининг силжишига олиб келиши мумкин. Бел умуртқаларининг истмик диск чурраси умуртқалараро қисм (парс интерартиcуларис) деб номланувчи нуқсонли қисми туфайли юзага келади. Бу нуқсон вертебранинг олдинга силжишига олиб келиши мумкин.

Дегенератив артрит - бу касалликнинг яна бир тури бўлиб, бўғинлар артрит туфайли умуртқа поғонасининг текислигини табиий ҳолатида сақлаб қолиш қобилиятини йўқотади. Бу ҳолат дискнинг олдинга силжишига олиб келиши мумкин. Шикастли бурилишлар, шунингдек, умуртқа поғонасидаги умуртқалар шикастланиши ёки шикастланишидан кейин пайдо бўлади. Педикула, қатлам ёки фасет асосининг синиши умуртқанинг олдинга силжишига олиб келиши мумкин. Патологик дис чурраси суякнинг структуравий заифлигидан келиб чиқади, одатда ўсимта ёки бошқа суяк касалликлари каби касаллик туфайли юзага келади. Бу заифлик дискнинг олдинга силжишига олиб келиши мумкин.

Бел умуртқалари диск чурраси белгилари одамларда фарқ қилади. Ушбу касалликнинг енгил ҳолатлари бўлган одамларда ҳеч қандай аломат бўлмаслиги мумкин. Бироқ, умуртқа поғонасининг оғир ҳолатлари бўлган одамлар кундалик ишларини бажара олмаслиги мумкин. Сурункали бел оғриғи, орқа ва оёқларнинг қаттиқлиги ва қуруқлиги, белнинг тегинишига сезгирлик, соннинг оғриғи, сон мушаклари (соннинг орқа қисми) ва сон мушакларининг сиқилиши сирпаниш ва бел умуртқалари дсик чуррасининг умумий белгиларидан биридир.

 Бел умуртқаси диск чурраси

 

бел умуртқалари дсик чурраси турли сабабларга кўра юзага келиши мумкин. Бу сабаблар ёшга, ирсиятга ва турмуш тарзига қараб фарқланади. Болалардаги бу ҳолат туғма нуқсон ёки шикастланиш туфайли юзага келиши мумкин. Бироқ, агар бу ҳолат оилада тез-тез учраса, оиланинг барча аъзолари ҳар қандай ёшдаги ушбу касалликка сезгир бўлади. Балоғат ёшидаги тез ўсиш ҳам бу ҳолатга ёрдам берадиган омил бўлиши мумкин. Спорт билан шуғулланиш, шунингдек, ортиқча чўзилиш, бурилиш ва белда босимга олиб келиши мумкин. Футбол, ​​гимнастика, енгил атлетика ва оғир атлетика каби спорт турлари бу асоратга олиб келиши эҳтимоли юқори. Бўғимлараро қисмдаги синиш кўпинча бел умуртқаларининг дислокациясининг кашшофидир. Умуртқа суягининг синиши бўлса, белнинг чўзилиши пайдо бўлади. Аммо умуртқа поғонасидаги пастки суягига ҳали бириктирилмаган бўлади.

Мутахассис шифокор биринчи навбатда бел умуртқалари дсик чуррасини аниқлаш учун физик текширув ўтказади. Агар одам умуртқа поғонасини бузилган бўлса, оддий машқлар пайтида оёғини тўғри кўтаришда қийналиши мумкин.

Пастки умуртқа поғонасининг рентгенограммаси кўчирилган вертебрани аниқлаш учун жуда муҳимдир. Шифокор рентген тасвирларида синган суякларни қидиради. Агар кўчирилган диск суяги орқа мия нервларини босган бўлса, шифокор батафсилроқ компютер томографиясини буюриши мумкин.

Омурилик чуррасини даволашда шикастланиш даражасини аниқлаш жуда муҳимдир. Агар касаллик 3 ва 4 даражаларда бўлса, яъни орқа мия шикастланган бўлса, беморга жарроҳлик керак. Агар шикастланиш биринчи ёки иккинчи даражали бўлса, яъни орқа мия шикастланмаган бўлса, даволаш босқичма-босқич ёндашувдан бошланади, яъни беморга биринчи навбатда қўлда терапия ва физиотерапия каби оддийроқ усуллар буюрилади, кейин, агар керак бўлса, беморга турли хил инъекция каби муолажалар буюрилади.

Шифокорингиз шунингдек, оғриқ қолдирувчи воситалар ва яллиғланишга қарши воситалар каби дори-дармонларни ёки дорилар комбинациясини тавсия қилиши мумкин, шунингдек, бурилишларни даволаш режангизнинг бир қисми сифатида инъекция дори-дармонлари бўлади.

Астероидлар кўпинча оғриқни келтириб чиқарадиган тирнаш хусусияти берувчи орқа мия нервлари атрофида анестетик билан АОК қилинади. Бу ҳудуд эпидурал бўшлиқ деб аталади. Ғилофга ўхшаш ҳимоя мембрана эпидурал бўшлиқни ўраб, орқа мия нервлари ва нерв илдизларини қоплайди. Астероидлар нервни огоҳлантирувчи оқсил ишлаб чиқариш орқали яллиғланишни камайтириши мумкин. Ушбу анестезиклар керакли соҳада нерв ўтказувчанлигини блоклайди ва шу билан оғриқ ҳисси пайдо бўлишининг олдини олади.

Бузилган бел умуртқалари учун ишлатиладиган бошқа турдаги инъекция - бу фасет қўшма инъекция. Фасет қўшма блоки деб ҳам аталадиган бу турдаги инъекция, фасет бўғимлари оғриқ келтирадиган ҳолларда самарали ва фойдалидир. Фасет бўғинлари одамни ҳаракатга келтиришга ва умуртқа поғонасини барқарорлаштиришга ёрдам беради. Аммо бу бўғинлар яллиғланиш пайтида оғриқ келтиради. Фасет қўшма инъекцияси бўғимларни ҳиссизлантириш орқали оғриқни камайтириши мумкин.

Ушбу ҳолатни яхшилаш учун даволанишнинг яна бир қисми - беморнинг тикланишида муҳим рол ўйнаши мумкин бўлган жисмоний ва касбий терапия. Ўткир оғриқ пайдо бўлганда, шифокор такрорий жароҳатларнинг олдини олишга ёрдам берадиган бемор учун реабилитация дастурини ишлаб чиқиши ва амалга ошириши мумкин. Бел диск чурраси ва бел оғриғи физикотерапия дастури кўпинча оғриқни камайтириш, шишишни камайтириш, кучни ошириш ва беморнинг даволанишини тезлаштириш учун иссиқлик терапияси, совуқ терапия ва электротерапияни ўз ичига олади. Ушбу дастурнинг техникаси машқлар терапияси, қўлда терапия, функционал машқлар, шунингдек, беморларнинг кучини, ҳаракат доирасини, чидамлилигини, жароҳатни даволашни ва функционал мустақиллигини ошириш учун ёрдамчи асбоблар ва мослаштирувчи ускуналардан фойдаланишни ўз ичига олади.

 

Қорин бўшлиғини сиқиб, беморнинг умуртқа поғонасидан бироз босим ўтказади. Бракетни қўллашдан мақсад беморнинг оғриғини маълум даражада енгиллаштириш ва шу билан бирга бўғимлараро синиш тузалгунча умуртқа поғонасини ҳимоя қилишдир. Юмшоқ матодан қилинган ва одатда кучли қўллаб-қувватловчи ушлагичларга эга бўлган тиббий корсетдан фойдаланиш бошқа даволаш усули ҳисобланади. Тиббий корсетда юқоридан ёки олд, орқа ёки ён томондан кайışлар мавжуд.

Корсетни кун давомида кийиш керак, лекин кечаси олиб ташлаш мумкин. Шифокор бракетдан фойдаланишни тавсия қилиши мумкин. Қавс пластикдан қилинган, шунинг учун у қаттиқроқ ва кучлироқ.

Биофидбек одатда оғриқни даволаш усули сифатида ишлатилади. Бу усул кўпинча сурункали оғриқни камайтириш учун бошқа стратегиялар билан биргаликда қўлланилади. Биофидбек - бу муқобил терапия бўлиб, унда трансдусерлар** тананинг юзасига бириктирилади. Ушбу трансдусерлар тана маълумотларини процессор блокига узатади. Биофидбек ҳалқасидан олинган маълумотлардан фойдаланиб, бемор ўз танасининг ички ва ташқи стимуляцияга реакцияларини назорат қилишни ўрганиши мумкин.

Массаж - бу спазм ва сурункали мушакларнинг кучланишини енгиллаштирадиган даволаш усули бўлиб, бу беморнинг танасининг умуртқа поғонасининг силжиши билан мос келишидан келиб чиқади. Терапевт орқа юмшоқ тўқималарда, яъни лигаментларда, тендонларда ва мушакларда кучланишни камайтириш ва бўшатиш учун тўғридан-тўғри босим ва ишқаланишдан фойдаланади. Ултратовуш билан даволаш, шунингдек, қон айланишини ошириш орқали мушакларнинг спазмларини, крампларни, шишишни, қаттиқлик ва оғриқни камайтиришга ёрдам беради. Ултратовуш товуш тўлқинларини мушак тўқималарига чуқур юбориш ва қон айланишини ва даволанишни кучайтирадиган юмшоқ иссиқликни яратишни ўз ичига олади.

Агар бел умуртқалари дсик чурраси давом этса ёки оғриқ консерватив даво билан бартараф этилмаса ва кундалик фаолиятга халақит берса, жарроҳлик керак бўлиши мумкин. Бел умуртқаларнинг дислокацияси бўйича жарроҳликнинг асосий мақсадлари асабни қўзғатиш билан бирга оғриқни йўқотиш, умуртқа поғонаси жойида бўлмаган жойда барқарорликни сақлаш, инсоннинг ишлаш ва ҳаракат қилиш қобилиятини оширишдан иборат.

Ҳамроҳлигингиз учун раҳмат. Саломатлик журналининг навбатдаги дастуригача сизни буюк Аллоҳга ҳавола қиламиз.

................................................ .. ................................................

* Икки умуртқанинг юқори ва пастки бўғимлари туташиб, умуртқа поғонаси ёки фасет орқасида бўғим ҳосил қилади, бу эса умуртқа поғонасининг ҳаракатланишига сабаб бўлади.

** Энергияни бир шаклдан иккинчисига айлантирадиган электрон қурилмалар.