Саломатлик журнали (112)
Скелет ва мушак касалликлари (тирсак ва болға бармоғи оғриғи ва муаммолари)
Саломатлик журнали дастурида сиз азиз ҳамроҳларни турли касалликлар ва уларнинг олдини олиш ва даволаш усуллари, шунингдек, овқатланиш, жисмоний машқлар, соғлом турмуш тарзи ва ҳоказолар орқали саломатликка эришиш йўллари билан таништиришга ҳаракат қиламиз. Шуни таъкидлаш керакки, ушбу дастурда тақдим этилган маълумотлар сизнинг яқинларингизнинг хабардорлигини яратиш ва оширишдан иборат бўлиб, мутахассис шифокорнинг ташхиси ва даволашини алмаштириш учун мўлжалланмаган.
Ассалому алайкум азиз тингловчилар. Саломатлик журналининг сўнгги дастурида биз элка ва элка оғриғини кўриб чиқдик. Ушбу дастурда биз "тирсак ва болға бармоғи ёки болға бармоғининг оғриқлари ва муаммолари" ни муҳокама қиламиз. Биз билан қолинг.
Тирсак бўғимдир ва бўғинлар икки ёки ундан ортиқ суякларнинг учрашадиган жойидир. Бундан ташқари, бу бўғин шар ва розетка бўғими ҳисобланади, яъни унинг суяклари силлиқ желатинли қоп атрофида пиёла шаклини ҳосил қилади ва бу тузилиш бўғимнинг бир неча йўналишда ҳаракатланишини таъминлайди. Тирсакда учрашадиган суяклар, мушаклар ва лигаментларнинг мураккаблиги ва бу бўғимнинг ҳаракат доираси, шунингдек, ҳар куни бажарадиган ҳаракатлари сони баъзан бу бўғим қисмларининг тирнаш хусусияти ёки яллиғланишига олиб келади. Бунинг сабаби тирнаш хусусияти ва яллиғланишнинг комбинацияси, ҳаддан ташқари фойдаланиш ва фаоллик, инфекция, генетика ва бузғунчи касалликлардир.
Тирсак оғриғи билан боғлиқ энг кенг тарқалган асоратлар теннис тирсаги, голфчи тирсаги, постериор импингемент синдроми, болалар лигаси тирсаги, олекранон бурса ва травма. Теннисчи тирсаги ёки ташқи эпикондилит - тирсагининг ташқи томонида сезиладиган оғриқ. Бу оғриқ, билак мушакларини тирсак бўғими билан боғлайдиган мушаклар ва тендонларнинг шикастланиши натижасида юзага келадиган тендонитнинг бир тури. Хусусан, айтиш мумкинки, теннис тирсаги ташқи эпикондил деб аталадиган тирсагининг ташқи томонидаги суяк тўсиғига боғланган тендонлар ва мушакларни ўз ичига олади. Бу шикастланиш кўпинча бўғимнинг ҳаддан ташқари юкланиши туфайли юзага келади, айниқса, ҳаддан ташқари фойдаланиш такрорий ҳаракатларни ўз ичига олади.
Теннис тирсаги, шунингдек, постериор тирсак тендинити сифатида ҳам танилган. Постериор ёмғир теннис тирсаги ва теннис тирсаги ўртасидаги фарқ қўшилишнинг таъсирланган қисмида. Теннис тирсагининг оддий турида тирсакнинг ташқи томони иштирок этади. Аммо орқа теннис тирсагида тирсакнинг орқа ёки пастки қисми иштирок этади. Ушбу оғриқ хавфи остида бўлганлар қўлнинг тез очилишини талаб қиладиган ҳаракатларни тез-тез бажарадиганлардир. Отиш, хизмат қилиш, баъзи оғирликларни кўтариш машқлари ва зарбалар такрорий бажарилса, бу асоратга олиб келиши мумкин бўлган ҳаракатлардир.
Болалар лигаси тирсаги ҳам тирсакдан ҳаддан ташқари фойдаланиш натижасида келиб чиқадиган жароҳат бўлиб, болалар ва ёшлар лигаси бейсбол ўйинчиларида, айниқса балоғатга яқин, яъни 9 ёшдан 16 ёшгача бўлган болаларда учрайди. Ушбу турдаги жароҳатларда тирсагининг ички қисмига боғланган лигамент ўсиш плиталаридан бирини тортиб олишни бошлайди ва уни суякдан тортиб олади. Ўсиш плиталари боланинг ҳаётининг ушбу босқичида жуда муҳимдир, чунки улар билакни эгиш ва қўлни айлантириш учун масъул бўлган мушак гуруҳлари учун бириктирувчи нуқтадир. Юқоридан нарсаларни улоқтирганда оғриқ, тирсагининг ички томонида жойлашган суяк ўсимтаси атрофидаги оғриқ, шиш ва яллиғланиш, қизариш ва иссиқлик болалар лигаси тирсаги белгиларидан ҳисобланади.
Элcранон бурсит - тирсак оғриғи билан боғлиқ яна бир кенг тарқалган асорат. Бурса - қўшма амортизаторлар. Элкранон бурсит, шунингдек, тирсак бурсит деб ҳам аталади, тирсак бўғимининг бурсаси шикастланган, тирнаш хусусияти ёки яллиғланган ҳолат.
Тирсак бурситлари травма, узоқ вақт давомида стол устида эгилиш каби узоқ давом этадиган стресс, инфекция ва подагра ва ревматоид артрит каби баъзи тиббий шароитлар туфайли юзага келиши мумкин.
Тирсак оғриғини яхшилаш учун турли хил даволаш усуллари қўлланилади. Чиропрактика * бу усуллардан биридир. Чиропрактика тирсак оғриғи учун хавфсиз ва самарали даволаш бўлиб, тикланишга ёрдам беради ва тирсак кучини жарроҳлик ёки дориларсиз тиклайди. Бундан ташқари, муз тўпламидан фойдаланиш яллиғланиш ва шишишни камайтиришнинг табиий ва дори-дармонсиз усули бўлиб, бу қиммат дори воситаларидан фойдаланишнинг ножўя таъсирига эга эмас. Нерв ўтказувчанлигининг пасайиши туфайли шикастланган жой хиралашганда, музни олиб ташлаш вақти келади. Муздан фойдаланиш давомийлиги одатда икки дан уч дақиқадан 20 минутгача ўзгариб туради. Бракетлардан фойдаланиш ҳам бу оғриқларни даволашга ёрдам беради.
Миёфасиял бўшатиш массажи яна бир даволаш усули бўлиб, унда фасция ёки мушак бириктирувчи тўқима қатламлари ажратилади ва юмшоқ босим ва секин, узлуксиз зарбалар ёрдамида чиқарилади. Ушбу турдаги зарбалар массаж терапевтига мушак тўқимасини бўшаштириш, чўзиш ва узайтириш имконини беради. Ушбу зарбаларни мушак толаси йўналиши бўйича уриб, терапевт мушакларнинг тўлиқ ҳаракатланиш доирасини тиклайди.
Стретчинг шифо жараёнидаги муҳим қадамдир. Терапевт, бемор бўшашган ҳолатда, оғриқли мушакларни ажратиб туради ва чўзади; Бу мушакларнинг чуқур қатламларини чўзиши мумкин, бу эса ҳаракат оралиғини хавфсиз ва бошқариладиган тарзда оширади. Даволашнинг яна бир усули - стероид инъекцияси ва локал беҳушлик, оғриётган бўшлиқда тўқималарнинг оғриғи, яллиғланиши ва шишишини камайтиради. Ёғ қўшимчасидан фойдаланиш ҳам гиалурон кислотасидан олинган табиий бирикма бўлиб, оғриётганни мойлаш ва амортизатор сифатида ҳаракат қилиш орқали оғриқни енгиллаштиради.
ПРП терапияси тирсак асоратларини яхшилаш учун ҳам ишлатилиши мумкин. ПРП - бу жуда кўп тромбоцитларга эга плазма одатда қонда топилганидан кўпроқ. ПРПда ўсиш омилларини ошириш шифо жараёнини тезлаштириши мумкин. ПРП ва локал беҳушлик аралашмаси тўғридан-тўғри яллиғланган тўқималарга киритилиши мумкин. Шунингдек, зарба тўлқини терапияси даволанган ҳудудни янги тўқималарнинг ўсишини рағбатлантириш орқали оғриқни енгиллаштиради. Лазер терапияси, акупунктур ва спорт машқлари ва керак бўлганда жарроҳлик - бу ҳолатни яхшилаш учун ишлатиладиган бошқа даволаш усуллари.
Қўл билан боғлиқ бошқа касаллик - "малт бармоғи ёки болға бармоғи". Охирги бўғимни эгиб, тўғрилаб турувчи нозик тендон шикастланган ҳолат. Гарчи бу ҳолат "бейсболчи бармоқ синдроми" сифатида ҳам танилган бўлса-да, у ҳар кимда содир бўлиши мумкин. Бу ҳолат жисм бармоқ учига юқори тезликда, масалан, тўпга тегса ва уни иложи борича эгилганда юзага келади. Ушбу ҳодиса натижасида сиз бармоқ учини тўғрилай олмайсиз.
Тендонлар суякларни мушаклар билан боғлайдиган тўқималардир. Бармоқларни ҳаракатга келтирадиган мускуллар билакда жойлашган. Узун тендонлар билак мушакларидан бошланади ва билакдан ўтиб, бармоқларнинг майда суяклари билан боғланади. Қўлда экстансор тендонлари бармоқларни тўғрилайди ва қўл остидаги флексор тендонлари бармоқларнинг эгилиши учун жавобгардир.
Ҳаммертое синдромида, бирор нарса юқори тезликда бармоқ учига урилганда, зарба кучи экстансор тендонларини йиртиб ташлашга олиб келади. Ҳатто баъзи ҳолларда, тўшакни тортиш пайтида бармоққа ёпишиб қолган заиф куч ҳам бу асоратни келтириб чиқариши мумкин. Шикастланиш тендоннинг йиртилишига ёки бармоқ суяги билан алоқадан узоқлашишига олиб келиши мумкин. Баъзи ҳолларда тендон билан бирга суякнинг кичик бир қисми ажратилади. Ушбу турдаги зарар "кесиш" деб аталади.
Бундай ҳолатда одатда уч турдаги жароҳатлар пайдо бўлади. Тендон шикастланган, аммо суякларда синиш ёки ёриқлар йўқ. Тендон йиртилган ва суяк ҳам шикастловчи куч туфайли кичик ёриқни олади. Тендон йиртилган ва суяк синган. Кўпинча ўрта, ҳалқа ва кичик бармоқлар шикастланиш хавфи юқори. Ушбу ҳолатнинг аломатларидан бири бармоқнинг одатда оғриқли, шишган ва кўкарганлигидир. Бармоқнинг учи осилиб қолган ва уни фақат бошқа қўл ёрдамида тўғрилаш мумкин. Ушбу жароҳат одам учун инфекция каби асоратларни келтириб чиқариши мумкин.
Шифокор биринчи навбатда бармоқни текширади. Бармоғингизни ушлаб, уни тўғрилашингизни сўраши. Бу Маллет бармоқ тести деб аталади ва агар керак бўлса, у рентген нурларини буюради. Даволанмаган бундай барсмоқлар ҳоллари одатда бармоқ учида ҳиссизлик ва деформацияга олиб келади. Оёқ бармоқларининг болғача ҳолатларининг аксарияти жарроҳлик йўли билан даволанади. Болаларда ҳаммертое суяк шаклланиши учун масъул бўлган хафтага тушиши мумкин. Шифокор бу жароҳатни диққат билан текшириши ва бармоқнинг деформациядан азият чекмаслиги ва бармоқ нотўғри шаклга келмаслиги учун даволаши керак.
Кўпгина ҳолларда, болғача бармоғи шина билан даволанади. Шинанинг вазифаси - тузалиб кетгунча бармоқни тўғри ушлаб туриш. Баъзи беморлар учун шинадан фойдаланиш жуда қийин. Бундай ҳолларда шифокор беморнинг бармоғи ичига қисқич қўйиб, 8 ҳафта давомида бармоқ учини тўғри ушлаб туради. Катта синиш ёки қўшма дислокация ёки қисман дислокация бўлса, шифокор операция ҳақида ўйлаши мумкин.
Ҳамроҳлигингиз учун раҳмат. Саломатлик журналининг навбатдаги дастуригача сизни буюк Аллоҳга ҳавола қиламиз.
................................................ .. ................................................
* Ушбу даволаш усулида умуртқа поғонасининг умуртқалари муолажа пайтида қимирламайди. Аксинча, мутахассис тананинг бўғимларини мослаштириб, орқа, бўйин ва ўмуртқа оғриқни яхшилайди. Натижада, фасет бўғимлари, яъни иккита умуртқанинг туташган жойидаги муаммолардан келиб чиқадиган касалликлар ва бузилишлар чиропрактик усул билан даволанади.
