Pars Today

Həmid Səbzevari bir neçə onilliklər ərzində əsərlərində İran İslam İnqilabının ideal və düşüncələrini əks etdirən öndə gedən şairlərdən biri və İslam İnqilabından sonrakı üslubun sahibidir.

 "Həmid Səbzevari" kimi tanınan "Hüseyn Ağa Mömtəhni" 1304-cü ildə (hicri) Səbzevərdə anadan olmuş çağdaş İran şairidir. Atası “Əbdülvəhhab” şair qəlbli, oğluna poeziya prinsiplərini öyrədən sadə bir peşəkar idi. Səbzevəri də məktəbə başlamazdan əvvəl evdə anası ilə birlikdə Quran öyrənib. O, 14 yaşından şeir yazmağa başlayıb və şeirlərini “Frayadnamə” adlı şeir dəftərinə yazıb. Həmid Səbzevəri "inqilab şairi" və ya "İslam inqilabı poeziyasının atası" kimi qeyd olunur. Nəhayət, 22 iyun 1395-ci ildə vəfat etdi və vətənində (Səbzvar) dəfn edildi.

Rza xanın diktaturası

Həmid Səbzevərinin yeniyetməlik və gənclik illəri Rza şah Pəhləvinin dövründə keçmiş və bu dövrün inkişafı onun ruhuna təsir etmişdir. O yaşda maraq ucbatından müxtəlif siyasi partiyalara, qruplara baş çəkərək onların səslərini, fikirlərini öyrənirdi.

Səbzevəri gəncliyinin şeirlərində daha çox siyasi-ictimai mövzular var ki, bu mövzulara o illərin vəziyyəti və hadisələri, o cümlədən 1320-ci ilin sentyabrında müttəfiq qoşunlar tərəfindən İranı işğal etməsi təsir edib.

Səbzəvəri 1331-ci ildə maarifdə işləmiş və müəllim işləmişdir. Elə həmin il evləndi. Evləndikdən bir il sonra, 1332-ci il avqustun 28-də doktor Məhəmməd Musaddiqin qanuni hökumətinə qarşı Amerika çevrilişində Həmid Səbzevəri çətinliyə düşdü və çevrilişçilər tərəfindən axtarışa verildi. O, bir müddət Efrayndə gizli yaşayıb. 1332-ci ilin avqust hadisələri onun Maarif Nazirliyindən qovulmasına səbəb oldu.

Səbzevəri 1357-ci ildə Tehrana getmiş və ədəbi məclislərdə iştirak etmişdir. Bir az sonra, həmin ilin 22 bəhmənində Pəhləvi hökuməti süqut etdi.

İslam inqilabı poeziyasının atası

İran İslam İnqilabından sonra Həmid Səbzevarinin ən mühüm fəaliyyəti şairlik olmuşdur. Onun şeirləri inqilabın doğum şəhadətnaməsi adlanır; Çünki inqilabdan sonra onun poeziyasında əks olunmayan hadisə və ya hadisə az olub.

İnqilabın qələbəsindən sonra Səbzevəri bütün gücünü İslam inqilabının ideya və ideallarının təbliğinə, mədəni-bədii fəaliyyətə sərf etdi. İran radiosuna getdi və bu təşkilatın Poeziya Şurasının üzvü oldu.

Səbzevarinin ən məşhur şeirlərindən biri "Amerika, Amerika, Neng Be Nirang To" inqilab himni idi. Bu himnin mətninin bir hissəsi belədir:

Amerika, Amerika, ar olsun hiylələrinə / Ağzından gəncliyimizin qanı damlar

Ey zülmün şərri; Dünya yanır / Dünyanın təhlükəsizliyi və təhlükəsizliyi dayanma nöqtəsindədir

Səndə ədalət və zülm var, səndə sevgi və sədaqət yoxdur / hər zaman, çünki zalım deyilsən.

Səbzevərinin İran İnqilabı üçün yazdığı ilk şeirlər arasında “Xumeyni, ey İmam!” ilahiləri var. Və bu, İslam Respublikasının banisi “İmam Xomeyni”nin İrana gəlişi ilə eyni vaxtda, onun qarşılanma mərasimində ifa olunan “Qalxın, ey Allah yolunun şəhidləri” idi.

İslam İnqilabı poeziyasının atası kimi tanınan Həmid Səbzevari
İşlər və fəxri adlar

1371-ci ildə Həmid Səbzevəri ədəbiyyat sahəsində birinci sənət dərəcəsi aldı. 2014-cü ildə o, həmçinin İran İslam Respublikası hökuməti tərəfindən “Mədəniyyət və incəsənət sahəsində cihadçı” fəxri adına layiq görülüb. Bu inqilabçı şair 2002-ci ildə Mədəniyyət və İslami İrşad Nazirliyi tərəfindən qalıcı şəxsiyyət kimi təqdim edilib.

Həmid Səbzəvari çoxlu şeir dəftərləri qoyub, o cümlədən “Ağrı nəğməsi”, “Sübh nəğməsi”, “Sorodi Dhir”, “Romantik səyahət edirsən”, “Bang Jers” və... “Ağrı nəğməsi” kitabı 1375-ci ildə İranın ilin kitabı kimi tanınıb