فقر و ناامنی مهمترین مشکل نظام آموزشی افغانستان؛ ایران هزینه زیادی برای تحصیل مهاجران می‌پردازد
وزیر آموزش و پرورش افغانستان با بیان اینکه فقر و ناامنی مهمترین مشکل نظامی آموزشی است، گفت: ایران طی 30 سال گذشته هزینه زیادی برای تحصیل مهاجران در این کشور پرداخت کرده است.
به گزارش خبرگزاری فارس، آموزش و پرورش افغانستان طی 18 سال گذشته دچار تغییرات و تحولات اساسی شده و در حال حاضر بسیاری از کودکان این سرزمین مشغول یادگیری و تحصیل در مدارس این کشور هستند.
حمله طالبان به مدارس و آتش زدن برخی از آنها، تصاویری تلخی است که طی چند سال گذشته بارها شاهد آن بودیم، هر چند این گروه اعلام کرده است که دیگر مخالفتی با مدرسه رفتن کودکان حتی دختران ندارد.
وزیر آموزش و پرورش افغانستان در این رابطه گفت: شورای محلی در مدارس تشکیل شده و اعضای این افراد به طور دائم با طالبان در حال رایزنی برای کاهش حمله به مدارس و جلوگیری از محروم ماندن کودکان از تحصیل است.
بلخی اعتقاد دارد که آموزش و پرورش در افغانستان طی سالهای گذشته دچار تحول اساسی شده و تعداد دانش آموزان در این کشور از یک میلیون به بیش از 9 میلیون افزایش یافته است و افغانستان تلاش دارد زمینه تحصیل تمام کودکان این سرزمین را فراهم آورد.
وی ناامنی را مهمترین مشکل آموزش کودکان افغانستان عنوان کرده و می‌گوید: اگر صلح در این کشور تحقق یابد اعضای طالبان می‌توانند به عنوان معلم یا کارمند در این وزارتخانه استخدام شوند.
برای بررسی پیشرفت‌های اخیر در نظام آموزشی افغانستان با «میرویس بلخی» وزیر آموزش و پرورش افغانستان صحبت کردیم.
*تعداد دانش آموزان از 1 میلیون به 9 میلیون نفر افزایش یافته است.
فارس: در ابتدا بفرمایید افغانستان طی چندسال گذشته چه پیشرفت‌های در حوزه آموزش و پرورش نسبت به دوران طالبان داشته است؟
بلخی: در طی دوران پس از طالبان پیشرفت‌های عمده‌ای در بخش‌های مختلفی صورت گرفته است، تعداد دانش‌آموزان از 1 میلیون نفر به 9.6 میلیون نفر رسیده که از این میان 38 درصد آنها را دختران تشکیل می‌دهند.
سرمایه‌گزاری بخش خصوصی و تحصیل 529 هزار در مدارس خصوصی، افزایش تعداد معلمان از 23 هزار نفر به 229 هزار نفر که از این تعداد 200 معلم در مدارس دولتی و 28 هزار نفر در مدارس خصوصی در حال آموزش هستند و افزایش تعداد مدارس از 3400 به 180 هزار مدرسه از جمله پیشرفت‌های است که در طول سالیان گذشته در حوزه آموزش و پرورش به دست آمده است.
همچنین طی سالهای گذشته میزان تحصیلان معلمان افزایش پیدا کرده و 25 درصد معلمان در حال حاضر داری مدرک لیسانس هستند.
از طرف دیگر برای آموزش دخترانی روستایی که مدارس رسمی از آنها بسیار دور بوده، صنوف محلی ایجاد گردیده و این عامل باعث شده است تا زمینه دسترسی دختران در مناطق روستایی به آموزش فراهم باشد و این کودکان از تحصیل محروم نباشند.
همچنین سیستمهای اطلاعاتی آموزش و پرورش توسعه یافته و سیستم پرداخت حقوق کارمندان و معلمان با همکاری کابل بانک در مراکز ولایت‌ها ایجاد شده است که معلمان به راحتی و از طریق تیم های سیار بانکی و یا از طریق موبایل به راحتی حقوق خود را دریافت می‌کنند.
حضور زنان در پست‌های عالی رتبه آموزش و پرورش افغانستان افزایش یافته و در حال حاضر 14 پست رتبه اول دوم در کابل و مراکز ولایات در اختیار بانوان بوده و همچنین یک زن به عنوان معاون در وزارت آموزشو پرورش منصوب شده است.
*برنامه‌های جدیدی برای ساخت مدارس داریم
فارس: چرا هنوز در بسیاری از ولایت‌های افغانستان شاهد مدارس فاقد ساختمان هستیم؟ در حال حاضر چه تعداد از دانش آموزان در افغانستان قادر به تحصیل نیستند؟
بلخی: تحصیل دانش آموزان در مدارس فاقد ساختمان نشان از اشتیاق این افراد و آگاهی و شوق برای تعلیم و تربیت در بین کودکان و والدین آنها دارد.
وزارت آموزش و پرورش افغانستان برای رسیدگی به این خواست مردم مدارس جدیدی را احداث کرده و در حد امکان مدارس قدیمی را تعمیر و در برخی موارد چادرهای را برای آموزش کودکان فراهم کرده است.
طی سالهای گذشته بیش از 8 هزار مدرسه احداث شده و 2 هزار مدرسه دیگر نیز از طریق وزارت توسعه روستایی در حال احداث است و همچنین قرار است طی 2 سال آینده بیش از 4 هزار مدرسه دیگر در سرتاسر افغانستان ایجاد گردد.
همچنین در حال حاضر به دلیل ناامنی و مشکلات دیگر 3.7 میلیون نفر از تحصیل محروم بوده که 70 درصد آنها را دختران تشکیل می دهند که به دلیل ناامنی، فقر و سنت های ناپسند و همچنین کمبود معلم زن از آموزش محروم هستند.
*ایجاد شورای مدارس برای رایزنی با طالبان
فارس: طی چند سال گذشته شاهد حملات طالبان به مدارس افغانستان بودیم؟ چرا طالبان مدارس افغانستان را تهدید به حمله می‌کند؟ دلیل این امر چیست؟
بلخی: در اکثر کشورهای پس از درگیری و نبرد، و در افغانستان نیز به دلیل ادامه این تنش‌ها شاهد تهدید برخی از مدارس در سرتاسر این کشور هستیم.
وزارت آموزش و پرورش با حفظ بی طرفی خود در این درگیری‌ها، راهبردهای را طراحی کرده که در بازگشایی و ادامه فعالیت مدارس موثر بوده است.
شورای مدارس که شامل والدین، ملا امامان و افراد صاحب نفوذ محلی است که در تمام مدارس ایجاد شده و به این افراد آموزش های لازم داده شده است، این شورا با مخالفان مسلح در رابطه با بازگشایی مدارس جلسه برگزار کرده و از آنها خواهان بازگشایی مدارس هستند.
از طرف دیگر مخالفان به این آگاهی رسیده‌اند که مردم به آموزش کودکان خود اهمیت داده و دیگر نمی‌توانند با توسل به زور مانع آموزش کودکان شوند.
*اعضای طالبان پس از توافق صلح جذب آموزش و پرورش می‌شوند
فارس: فکر می‌کنید بعد از توافق صلح میان افغانستان و طالبان وضعیت آموزش و پرورش در این کشور به چه صورت خواهد بود؟ آیا دستاوردهای اخیر در این حوزه در زمان صلح ادامه خواهد داشت؟
بلخی: حفظ دستاوردهای مردم افغانستان و از همه مهمتر ادامه آموزش کودکان بخش اساسی هرگونه توافق صلح با طالبان خواهد بود و این خواست مردم، جامعه مدنی و حکومت است که به صورت واضح بیان شده است.
مردم افغانستان به اهمیت آموزش کودکان پی برده و با ابتکار عمل خود در بازگشایی مدارس نشان دادند که توانایی متقاعد کردن گروه های مخالف را دارند.
عرضه خدمات فوری در مکانی های که بعد از توافق صلح امن می‌شوند، فراهم کردن زمینه کار به عنوام معلم و کارمند برای کسانی که به پروسه صلح می پیوندند، مشارکت مساجد و علما در حوزه تعلیم و تربیت دانش آموزان در مناطق تحت کنترل طالبان از جمله مواردی است که وزارت آموزش و پرورش افغانستان برای بعد از توافق صلح در نظر دارد.
* ناامنی، فقر مهمترین مشکل آموزش و پرورش در افغانستان است
فارس: مهمترین مشکل آموزش و پرورش در افغانستان چیست و دولت افغانستان برای رفع آنها چه اقداماتی کرده است؟
بلخی: ناامنی، فقر مهمترین مشکل آموزش وپرورش در افغانستان است که مانع تحصیل 3.7 میلیون کودک شده است و 49 درصد مدارس تعمیرات لازم را نداشته و دانش آموزان مجبورند در فضای باز و زیر چادر و یا مدارس اجاره‌ای درس بخوانند.
همچنین کمبود معلم یکی دیگر از مشکلات اصلی بوده که تاکنون حل نشده و روی کیفیت آموزش و پرورش کودکان تاثیر مستقیمی داشته است.
ایجاد صنوف محلی، افزایش معلمان زن، توسعه برنامه جذب معلم از طریق دارالمعلمین و دانشگاه‌ها، ساخت 6 هزار مدرسه در سرتاسر افغانستان و اصلاح مدارس از جمله برنامه‌های است که آموزش و پرورش افغانستان برای بهبود فضای آموزش در این کشور در حال انجام آن است.
همچنین برنامه جامع تا سال 2030 تدوین شده که این طرح شامل سیاست ها و راهکارهای برای رسیدگی به مشکلات و همچنین توسعه آموزش و پرورش افغانستان است.
فارس: چه ارتباطی با وزارت و آموزش و پرورش ایران دارید و ایران چگونه می‌تواند به ارتقای نظام آموزشی در افغانستان کمک کند؟
بلخی: وزارت معارف افغانستان با وزارت آموزش و پرورش ایران از طریق امضای یادداشت‌های تفاهم طی سالهای گذشته روابط همکاری متقابل و دوستانه داشته است.
برگزاری دوره‌های تخصصی نصاب شناسی، همکاری در عرصه تربیت معلم، ایجاد و توسعه مدارس پیشرفته، چگونگی جذب فارغ التحصیلان افغان از دانشگاه‌های ایران، طرح‌های مشترک برای بهبود کیفیت تعلیم و تربیت و ارتقای ظرفیت تخصصی و مدیریتی از جمله مواردی است که در آینده نزدیک اجرا خواهد شد.
*ایران هزینه زیادی برای تحصیل دانش آموزان افغان پرداخت کرده است
فارس: از خدماتی که در حال حاضر ایران به دانش آموزان افغانستان می‌دهد اطلاعی دارید؟ آیا در این زمینه تفاهمنامه ای میان دو کشور امضا شده است؟
بلخی: جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور همسایه، از آغاز حکومت موقت تاکنون با اتخاذ یک سیاست منطقی نقش موثری در صلح و ثبات پایدار در افغانستان ایفا کرده و در سه دهه گذشته، کشور دوست و همسایه جمهوری اسلامی ایران میزبان بیش از سه میلیون پناهنده افغان بوده است.
ایران هزینه زیادی برای آموزش مهاجران افغانستان در مدارس دولتی این کشور و تربیت کودکان انجام داده است.
تحصیل هزارن دانشجوی افغان در دانشگاه‌های ایران، حضور هزاران دانش آموز در مدارس ایران، تحصیل 600 هزار کودک طی 30 سال گذشته در این کشور، بورسیه های تحصیلی برای محصلین افغانستان، حمایت فنی از وزارت آموزش و پرورش افغانستان در بخش نظام آموزشی، اعطای بورسیه های تحصیلی، ساخت مدارس و ایجاد مراکز تربیت معلم از جمله اقداماتی است که ایران طی سالهای گذشته در افغانستان انجام داده است.
