Pars Today

اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپایی ( آلمان، فرانسه و بریتانیا) پس از خروج آمریکا از برجام عملکردی منفی در زمینه حفظ آن و اجرایی کردن وعده های خود داشته اند.در حالی که ایران به تعهدات برجامی خود پایبندی کامل داشته است. این مساله ای است که اکنون مقام ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز به آن اذعان کرده است.

"جوزپ بورل" مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سه شنبه در نشست شورای آتلانتیک اذعان کرد که جمهوری اسلامی ایران تا زمان خروج یکجانبه آمریکا از برجام، به تعهداتش در قبال این توافق پایبند بود و این پایبندی را برای مدت طولانی هم ادامه داد. وی با اشاره به عدم کارایی "اینستکس"(1) اذعان کرد که اروپا به تعهداتش در قبال برجام عمل نکرده است. بورل درعین حال خواستار محدود شدن مذاکرات با ایران تنها در مسئله برجام شد. به گفته بورل، برجام یک توافق دو طرفه است که باید به مسیر صحیح خود بازگردانده شود و اکنون مهمترین و فوری ترین اولویت در همکاری اروپا و آمریکا، موضوع برجام است.

اذعان مقام ارشد اتحادیه اروپا به ایفای تعهدات برجامی از جانب ایران و در مقابل، ناتوانی اتحادیه اروپا یک بار دیگر حقانیت موضع برجامی ایران را به ویژه در برهه کنونی نشان می دهد. اروپایی ها پس از خروج دولت ترامپ از برجام در مه 2018 عملا هیچ اقدام موثری برای ایفای تعهدات خود ذیل برجام انجام ندادند. آنان بارها مدعی شده اند که با توجه به نقش اساسی برجام در حفظ صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی، خواهان بقای این توافق بوده و وعده داده بودند که نهایت تلاش خود را در این زمینه صورت خواهند داد.

حسن بهشتی پور کارشناس سیاسی می گوید: اروپایی ها به واقع نگران از بین رفتن برجام هستند و این توافق را در راستای منافع سیاسی و امنیتی خود می دانند از این رو حفظ آن برایشان مهم است.

با این حال، اروپایی ها به دلیل فشارهای آمریکا و نیز نداشتن اراده لازم، از اجرای تعهدات برجامی خود به ویژه اجرای موثر سازو کار تعامل مالی و تجاری با ایران موسوم به "اینستکس" خودداری کردند. ایران نیز در واکنش به بی‌عملی کشورهای اروپایی، طبق مفاد برجام در پنج گام  تعهدات خود را کاهش داد؛ ضمن این که در آخرین اقدام نیز اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کرد. 

اکنون اروپا برای جبران قصور و کوتاهی خود باید گام های لازم برای احیای برجام  بردارد. با این حال، اتحادیه اروپا و اعضای تروئیکای اروپایی عملا مواضعی متعارض در این زمینه اتخاذ کرده اند. در حالی که بورل صراحتا در اظهارات اخیر خود خواستار محدود شدن گفت‌ و گوها با ایران به مساله برجام شده است، اعضای تروئیکای اروپایی ازتسری موضوع مذاکرات با ایران به مسائل فرابرجامی سخن به میان می آورند. از جمله امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه در موضعی زیاده خواهانه، مطرح شدن توانمندی موشکی و سیاست های منطقه ای ایران را در جریان مذاکرات آتی خواستار شده است.

این مواضع نشان می دهد که اروپا موضع واحد و منسجمی در زمینه برجام و ایران ندارد و همین موضوع، به جایگاه اروپا در برجام و مسیر پیش رو میان ایران و گروه 1+4 لطمه وارد می کند.